Samenvatting
Samenvatting Hersenen en Aansturing
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Complete samenvatting van alle hoorcolleges en zelfstudie van het vak Hersenen en Aansturing. Inclusief neuroanatomie en plaatjes.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 203 pagina's
Voorbeeld 4 van de 203 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Hersenen en AansturingNeuroanatomie 1 Terminologie
- Zenuwstelsel
o Sensoren (in de periferie) worden gestimuleerd door een stimulus en vervoeren
signalen naar het CNS toe (= afferent)
o Effectoren (in de periferie) worden gestuurd door efferente informatie vanuit het
CNS en creëren een respons
o Sensor → afferente neuronen → CNS (black box) → efferente axonen → effector
- Afferent: de 5 sensoren (= de 5 zintuigen)
o Reuk (ruiken)
o Zicht (zien)
o Geluid (horen)
o Smaak (proeven)
o Tast (voelen): somatisch (alles wat we voelen met de derivaten vd somieten) en
visceraal (alles wat we voelen met onze ingewanden)
- Efferent: de effectoren
o Somatomotorisch systeem (willekeurige motoriek)
▪ Dwarsgestreepte spieren
o Visceromotorisch systeem (onwillekeurige motoriek)
▪ Gladde spieren
▪ Klieren
- Laesie
o Laesie = beschadiging aan de hersenen / CNS
o Onderwerp dit blok: lokaliseerbare laesies
o Eerste taak van een neuroloog:
▪ 1. Lokaliseer de laesie
▪ 2. Karakteriseer de laesie (wat voor soort leasie?)
▪ 3. Vaststellen oorzaak vd laesie
o Omdat het CNS nog steeds voornamelijk een ‘black box’ is:
▪ Observeert de neuroloog voornamelijk de output van die zwarte doos →
indien nodig: na het manipuleren van de input.
▪ Bij alleen output: (observatie output)
• Observeren motoriek: lopen, draaien
▪ Output na manipulatie: (observatie output na eigen input)
• Reflexen (kijken hoe motoriek reageert na zelf op bijv. pees slaan
met hamertje = input)
• Neus aanraken met vinger met ogen dicht
▪ Dus diagnostisch proces: input en output met elkaar vergelijken
- Lokaliseer de laesie
o Een laesie zal effect hebben op de flow of information door het zenuwstelsel
o Dat effect: verandering in de output van het systeem of de afwezigheid van output
o Het effect hangt af van de lokalisatie van de laesie met betrekking tot de flow of
information.
- Onderbreking van de flow of information
o Laesie in het afferente gedeelte: sensibele deficits
▪ (Gedeeltelijke) uitval van gevoelsfuncties → pt. kunnen niet meer horen,
zien, voelen etc.
, o Black box laesies (in CNS)
▪ Complexe veranderingen van cognitieve functies
o Laesie in efferente gedeelte: effector deficits
▪ (Gedeeltelijke) uitval van somatomotorische functies
• Parese (= gedeeltelijke onvolledige verlamming, spierzwakte)
• Paralyse (= volledige verlamming)
▪ (Gedeeltelijke) uitval van visceromotorische functies
• Viscerale disfuncties
o Probleem: de axonen van de afferente en efferente neuronen zitten vaak samen in
zenuwen (in de periferie!!) of liggen heel dicht bij elkaar (ruggenmerg, hersenstam)
→ hierdoor geven laesies vaak gemixte sensorimotorische symptomen (dus beide
symptomen veroorzaakt door afferente / efferente neuronen)
o Dus: belangrijk om precies te weten hoe afferente en efferente systemen zijn
gelokaliseerd en vermengd om laesies te lokaliseren!! Neuroanatomie extreem
belangrijk voor neurologen
- Gevolgen van laesies in het zenuwstelsel
o Bij botten en bloedvaten → kan je twee uiteindes aan elkaar plakken en dat zal uit
zichzelf herstellen / aangroeien
o Maar: bij axonen → als je een axon doorknipt/afbreekt gaat het
deel dat loskomt van het cellichaam verloren!!! Dit deel zal
degenereren en verdwijnen doordat het axon volledig afhankelijk
is van de celkern voor eiwitsynthese en energie. Dus het
afgeknipte deel die niet aan de celkern vastzit → verdwijnt. Dus alles na de laesie dat
niet vastzit aan een celkern gaat verloren.
o De zenuw (bundel van axonen) kan wel blijven bestaan maar in dat deel van de
zenuw bevinden zich dan geen levende axonen → dat deel van de zenuw is dus een
soort loze buis
- Perifere zenuw
o Een zenuw is eigenlijk gewoon een bundel van axonen
o Een zenuw bevat zowel afferente als efferente axonen
o Na een laesie zullen alle axonen in het distale/perifere gedeelte (vanaf het
cellichaam) degenereren → dit heeft niks te maken met de richting van de flow of
information / informatiestroom
o Je kan de axonen dus aan elkaar maken wat je wilt → maar wordt niet meer
functioneel. Dit is dus heel groot verschil met botten/bloedvaten etc.
,- Links en rechts in medische afbeeldingen
o Afspraak: we kijken altijd naar een medisch beeld alsof de pt. voor ons staat → dus
linkerkant plaatje is rechterkant pt. etc.
o Horizontale beelden: alsof we vanuit het voeteneind kijken → dus ook weer:
linkerkant plaatje is rechterkant pt.
o Let op bij röntgenfoto’s:
▪ AP (= anterior to posterior) – kijk je van voor, dus linkerkant plaatje is
rechterkant pt.
▪ PA (= posterior to anterior) – kijk je vanaf achterkant, dus
linkerkant plaatje is linkerkant pt.
- Links en rechts in neurologie
o De linkerkant van het brein bestuurt de rechterkant van het lichaam
o Een laesie in de linker motor cortex zal de rechter ledematen aantasten
o Dus op medische beeldvorming is er een kruising van links en rechts maar
ook in het lichaam → blijf dus constant links en rechts in de gaten houden.
- Voor en achter in neurologie
o In de neurologie wordt georiënteerd op het zenuwstelsel
▪ Caudaal = onderkant vd ‘buis’
▪ Rostraal = uiteinde/bovenkant van de buis
▪ Ventraal = voorzijde van de buis
▪ Dorsaal = achterzijde van de buis
o Maar in de mens is het zenuwstelsel / die buis gebogen. Dus in het brein:
zie foto
▪ Voorkant hersenen: rostraal
▪ Bovenkant hersenen: dorsaal
▪ Achterkant hersenen: caudaal
▪ Onderkant hersenen: ventraal
- Anatomische onderverdeling zenuwstelsel
o Centraal zenuwstelsel (CNS)
▪ Brein
▪ Ruggenmerg
o Perifeer zenuwstelsel (PNS)
▪ Craniale zenuwen (zenuwen die aan de schedel ontspringen)
▪ Spinale zenuwen (zenuwen die aan de wervelkolom ontspringen)
▪ Ganglia
- Functionele onderverdeling zenuwstelsel
o Somatisch (willekeurig)
▪ Somatomotorisch
▪ Somatosensorisch
o Autonoom (onwillekeurig)
▪ Visceromotorisch
• Sympathisch
• Parasympatisch
▪ Viscerosensorisch
- Namen afgeleid uit de embryologie
o Neurale buis
▪ Vormt centrale zenuwstelsel → hersenen + ruggenmerg
, o Neurale buis craniale kant: sommige delen van die neurale buis verdikken zich → die
verdikkingen noemen we hersenblazen. In eerste instantie hebben we 3
hersenblaasjes:
o Pros encephalon: voorste blaasje
▪ Splitst in telencephalon (uiteinde) & diencephalon
o Mesencephalon: middelste blaasje
▪ Blijft ongesplitst
o Rhombencefalon: achterste blaasje
▪ Splitst in: metencephalon & myelencephalon
o Deze onderdelen ontwikkelen zich tot hersenonderdelen
o Dus hersenen ontstaan uit het meest craniale deel van de neurale buis.
o Rest van de neurale buis: wordt ruggenmerg. Omdat de hersenen en het ruggenmerg
dus uit 1 buis ontstaan in het embryo staan ze dus altijd in contact met elkaar!!!
Zelfde oorsprong.
o De neurale buis = holle buis. Binnenin zit vloeistof → wordt in de hersenen gemaakt:
hersenvocht → loopt dus ook van de hersenen het ruggenmerg in. Als de verbinding
van de hersenholte naar de ruggenmergholte verstopt raakt / dicht gaat zitten →
kan hersenvocht niet weglopen → vocht bouwt zich op in de hersenen: waterhoofd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper famkew. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen