Ziektekunde VVT
Les 1 : tractus locomotorius
- Reumatoïde artritis
- Spondylitis ankylopoetica
- Arthrosis deformans (gewricht)
- Jicht
Reuma is een Verzameling van meer dan honderd verschillende aandoeningen aan gewrichten,
spieren en/of pezen
Drie categorieën
- Ontstekingsreuma : vormen van reuma met als belangrijkste kenmerk ontsteking aan de
gewrichten
- Artrose: de meest voorkomende vorm van reuma in Nederland en een aparte categorie
- Weke-delenreuma : vormen van reuma die zich kenmerken door klachten aan de weke
delen van het bewegingsapparaat: spieren, pezen en banden
Ontstekingsvormen
- Reumatoïde artritis (RA)
o Een van de meest voorkomende vormen van ontstekingsreuma
o Met name in kleinere gewrichten v/d handen
- Spondylitis ankylopoetica (SA)
o Ontstekingen in de gewrichten van de wervelkolom en het bekken -> vastgroeien
van de wervels in de rug
- Systeemziekten (bijv. systemische lupus erythematosus (SLE), sclerodermie en het syndroom
van Sjögren)
o Ook ontstekingen in bijv,=. De nieren, huid en slijmvliezen, longen en hart
Al deze vormen worden veroorzaakt door een auto immuun proces
Reumatoïde artritis
- Oorzaak
o Auto- immuunziekte
o Afweercellen vallen het synoviaal membraam (=) aan
- Voorkeurslocaties
o Gewrichten in handen, polsen, enkels en voeten
o Ook andere gewrichten en/of weefels (spieren, pezen en bloedvaten)
- Prevalentie (hoe vaak komt het voor)
o +- 1% van de bevolking
- Verdeling leeftijd en geslacht
o Start meestal op 40-50 jarige leeftijd, echter kan op alle leeftijden (ook kinderen en
hoogbejaarden)
o 3x zoveel vrouwen als mannen
Kenmerken
- Symmetrische poly-artritis (aan meerdere gewrichten) van met name kleinere gewrichten
- Chronisch met remissies en exacerbaties. Mn. Tijdens exacerbaties ontstekingskenmerken
(rood, warm)
- Ernst/ verloop verschilt sterk tussen patiënten
- Mogelijk ook ontsteking in pezen, spieren of organen en soms ook in bloedvaten of rond de
zenuwen
- Subcutane noduli/ reumaknobbels (=ontstekingen in de huid, vaak in onderarmen/ handen)
- Belangrijkste klachten
o Pijn/ bewegingsbeperking
, o Ochtendstijfheid (half uur)
o Krachtsverlies
o Vermoeidheid
o Algehele malaise , koorts (m.n.. Bij exacerbatie)
- Veelvuldige exacerbaties leiden tot blijvende schade aan de gewrichten -> contracturen
(bewegingsbeperkingen) en ankylose (verstijving door benige vergroeiing van twee of meer
botten)
Behandeling
- Doelen
o Pijnbestrijding, ontstekingsremming, gewrichten bescherming, handhaving van de
functie
- Manieren/ middelen
- Medicamenteus
o NSAID’s
o Corticosteroiden
o DMARD’s
o Biologicals
- Ergotherapie
- Fysiotherapie
- Chirurgie ( schoonmaken van gewrichten)
RA komt vaak samen met / verhoogd risico op:
- Hartfalen
o Artherosclerose -> myocardinfarct / CVA
o Hartritmestoornissen
- Osteoporose (botontkalking)
- Psoriasis (huidziekte)
- Depressie
- Bovenstaande is deels het gevolg van het ziekteproces, deels door de bijwerkingen van
medicatie
Spondylitis ankylopoetica (ziekte van bechterew)
Ontsteking met name in gewrichten van bekken en wervelkolom
Oorzaak : auto-immuunziekte
Verschijnselen
- Pijn en stijfheid (onder)rug en/of de nek (mn. Snachts en ‘sochtends ) mogelijk uitstralend
naar de benen
- Ochtendstijfheid in de rug duurt minimaal een uur , pijn en stijfheid verminderen bij
bewegingen
- Ontstekingen van
o Andere gewrichten, zoals knieën, schouders en heupen
o Pezen , met name de achillespees
o Vinger of teen (jicht)
o Oog (uveitis), huid (psoriasis) en/of darm colitis ulcerosa en ziekte van crohn)
- Bij verstijving van borstwervels: dyspnoe en verhoogd risico op pneumonie
Behandeling
- beweging
o Algemeen: wandelen, fietsen, fitniss
o Specifieke oefeningen voor behoud van functie wervelkolom
- Medicatie
, o NSAID’s (Non-steriodal Anti-inflammatoru drugs)
o TNF-a blokkers (tumornecrosefactor-alpha)
- Oefentherapie
o Fysio-/cesar / mensendieck
- Chirurgische behandeling
o Wervelkolomcorrectie
Arthrosis deformans
- Meest voorkomende reumatische aandoening aan het bewegingsapparaat
- Achteruitgang van gewrichtskraakbeen -> vervorming van bot onder het kraakbeen->
exostose/ osteofyt-> vermindering bewegelijkheid en/of beknelling van zenuwen
- Kan in alle gewrichten optreden; vaakst in nek, onderrug, knieen, heupen, duim, vingers en
grote teen
Klachten / symptomen
- Startpijn en-stijfheid bij bewegen na een tijdje liggen of zitten
- Ochtendstijfheid vermindert/ verdwijnt na ongeveer 10 minuten. Veel menden met artrose
hebben vooral ’s ochtends klachten, de eerste 10 minuten na het opstaan
- Kraken (crepiteren) van gewrichten bij beweging
- Bij secundaire ontsteking van gewricht: heftiger pijn, met meer stijfheid/
bewegingsbeperking. Tevens zwelling en warmte
- Bij ontstaan van exotose /osteofyten; toename van bewegingsbeperking en ontstekingsrisico
Oorzaken /risicofactoren
- Erfelijke aanleg
- Geslahct (vrouw) en leeftijd (.45 jr.)
- R.A. of recidiverende jichtaanvallen
- Ontwikkelingsstoornissen bewegingsstelsel
- Trauma’s en/of overbelasting (werk, sport)
- Overgewicht
Behandeling
- Beweging ; liefst onbelast
- Pijnstilling
o PCM
o NSAID
o Zwakwerkende opioïden
o Corticosteroïd- injecties
- Chirurgisch
o Osteotomie (correctie van stand afwijkingen)
o Implantatie prothese (gewrichtsvervanging)
Jicht
- Urinezuurkristallen slaan neer in gewrichten en veroorzaken een ontsteking aldaar
- Voorkeurslocaties: basale gewricht van grote teen, daarna middenvoet, enkel. Knie, pols
- Vaak geen
Beloop
- Genees in principe vanzelf na 1-3 weken; gewricht herstelt volledig
Behandeling
- Tijdens aanval
- Pijnstilling: NSAID’s, prednisolon, colchine
- Voorkomen nieuwe aanvallen
- Verlaging urinezuur in het bloed : allopurinol, benzbromaron
