Opleiding: BANABA autismespectrumstoornissen, AP Hogeschool
Academiejaar: 2022 – 2023
Docent: Karen Scheppens & Wilfried Peeters
,IJsberg-denken Lore De Moor
Hoofdstuk 1: ijsberg-denken
Autisme door 3 brillen
Biologische bril Cognitieve bril Gedragsbril
Biologische bril
= genen + omgevingsinvloeden (milieu, opvoeding, infecties…)
• 70% erfelijk bepaald
• Hersenen werken anders
o Informatie wordt anders verwerkt
Cognitieve bril
Waarnemingen Denken Gedrag
Binnenkant Buitenkant
Prikkelverwerking
Er treedt een probleem op bij het verwerken van prikkels
Neuro-typisch: een zeef waarbij prikkels gefilterd worden in belangrijk en niet
belangrijk
ASS: alle prikkels zijn even belangrijk, worden niet gefilterd.
(sensory overload – sensory sensitivity)
Moeilijkheden om verschillende prikkels van verschillende zintuigen te verwerken.
2
,IJsberg-denken Lore De Moor
Sensorische info wordt
• Sterker waargenomen (overprikkeling)
• Minder sterk waargenomen (onderprikkeling)
Het voorspellende brein
= te zorgvuldig voorspellen op basis van beperkte informatie, enkel aandacht hebben voor datgene
wat afwijkt van de voorspelling.
Brein = slimme gokmachine i.p.v. rekenmachine
Theory of mind (TOM)
= vaardigheid die toelaat om te denken dat anderen gedachten, gevoelens en wensen hebben. (=
plaatsen in anderen)
TOOM (theory of own mind) = bewust zijn van eigen gedachten, gevoelens en wensen. Belangrijk
in het voorspellen van menselijk gedrag, introspectie en zelfkennis.
• Voorstellen wat een ander denkt of voelt
• Voorstellen dat een ander dingen anders wil
Empathie
• Impliciete, aangeboren empathie (automatisch aanvoelen)
• Expliciete, verworden empathie (beredeneerd aanvoelen) = goed bij ASS
o Veel tijd
Executieve functies
= vaardigheden die je nodig hebt om je gedrag goed te organiseren. Cognitieve processen die het
gedrag zodanig reguleren dat het efficiënt en doelgericht kan zijn.
• Cognitieve functies – vaardigheden
o Problemen met plannen van gedrag (plannen en organiseren)
o Problemen met tijd
o Moeilijkheden oorzaak-gevolg zien
o Moeite met flexibiliteit, schakelen van gedrag (= cognitieve inflexibiliteit)
o Het kunnen afremmen en stoppen van gedrag (= inhibitie)
▪ Het stoppen van een reeds in gang gezette respons (= responsinhibitie)
o Problemen met het werkgeheugen
!! Iemand zijn executieve functies kunnen veranderen gedurende de verschillende levensfases.
Iemand zijn EF-profiel zal herhaaldelijk in kaart moeten worden gebracht
3
, IJsberg-denken Lore De Moor
Zwakke centrale coherentie
= vaardigheden om in een veelheid van prikkels de samenhang te zien
• Detail-denken
o Verliezen samenhang uit het oog, detailgerichte informatieverwerkingsstijl
Mensen met ASS:
• Sneller parallel zoeken = beter discriminatie van eenvoudige
kenmerken
• Trager serieel zoeken = minder vlotte perceptuele integratie
Aparte bolletjes zien of bloemen
Contextblindheid
Context-denken = de betekenis van een detail hangt af van de context.
Mensen met ASS zijn soms contextblind
Gedragsbril
Dyade van stoornissen (DSM-5)
• Beperking in de sociale communicatie en interactie
• Repetities gedrag en specifieke interesses
Stoornis is de sociale interactie
Kenmerken (heeft een invloed op de kwaliteit van de contacten):
• Praten maar geen gesprek voeren
• Vooral over eigen interesses praten
• Moeite met inschatten van de situatie
• Moeite met herkennen van gevoelens van anderen
• Rolverdeling tussen mensen niet aanvoelen
• Niet de goede afstand houden tussen zichzelf en anderen
• Geen of juist té veel initiatief nemen in het contact
• Geen wederkerigheid in het contact
• Weinig behoefte op te delen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LoreDeMoor. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.