H1. The financial world
Voordat er beslissingen of acties in het bedrijf worden ondernomen, is het belangrijk dat een
manager en de bijbehorende teams de doelen en strategie van de organisatie kennen om daaraan bij
te kunnen dragen. Groepen personen die bijdragen aan en profiteren van de organisatie zijn
stakeholders, deze belanghebbenden kunnen klanten, het milieu, de samenleving, aandeelhouders
etc. zijn. Een bedrijf probeert waarde te creëren voor de organisatie zelf en de aandeelhouders, om
uiteindelijk winst te behalen. Echter kunnen er soms tegengestelde belangen ontstaan, omdat niet
iedereen tevreden kan worden gesteld.
Doelstellingen van een bedrijf (voor de lange termijn) kunnen bijv. zijn: het marktaandeel vergroten,
de werknemersonrust minimaliseren, de continuïteit, fusies en overnames, winstmaximalisatie of het
maximaliseren van de aandeelhouderswaarde:
- Praktisch, want één doel (alleen maximalisatie aandeelhouderswaarde) leidt tot heldere en
makkelijkere beslissingen.
- Contractual theory, een netwerk van contracten met daarin de rollen die iedere deelnemer
zou moeten aannemen binnen de organisatie. Elke partij heeft gedefinieerde rechten en
beloningen in verhouding tot hun prestatie en de risico’s die zij hierbij lopen.
- Overleven en continuïteit in een competitieve wereld vol concurrentie.
- Het is beter voor de samenleving CSR (Corporate Social Responsibility of MVO).
- Het tegengaan van dat managers doelen nastreven in hun eigen voordeel.
- Aandeelhouders zijn eigenaar van de organisatie en verdienen dus het surplus dat wordt
geproduceerd.
Maximalisatie van de aandeelhouderswaarde is het maximaliseren van de koopkracht en discounted
cashflows op de lange termijn! Aandeelhouders zijn geïnteresseerd in een stabiele flow van dividend
op de lange termijn. Maar maximalisatie van de winst is niet hetzelfde als het maximaliseren van de
aandeelhouderswaarde, door:
- Het vooruitzicht op de lange termijn (bij een gelijke winst kan een bedrijf toch hoger worden
gewaardeerd door de aandeelhouders op de lange termijn).
- Meer risico bij een gelijke winst.
- Accounting problemen en meer speculatie in de winst.
- Communicatie naar aandeelhouders (het kopen van aandelen is risicovol en houders willen
dit zoveel mogelijk beperken door zichzelf goed te laten informeren).
- Aanvullend kapitaal van de aandeelhouders (bij storting nu een hogere winst, maar in de
toekomst geen zekerheid op hogere uitkeringen aan de aandeelhouders).
Scheiding tussen eigendom (aandeelhouders) en beheersing (directie en managers).
Een bekende theorie over tegengestelde belangen is de principal-agency theorie, de agent
(opdrachtnemer) werkt in opdracht van de principaal (opdrachtgever), maar streeft daarbij ook zijn
eigenbelang na en wordt beïnvloed door moral hazard. Dit is het feit dat mensen hun gedrag kunnen
veranderen als zij weten dat zij niet direct risico lopen voor hun daden, als gevolg van asymmetrische
informatie. Een manier om dit gedrag te voorkomen, is het afsluiten van een completed contract.
Hierin staan alle acties die een manager moet uitvoeren in elke toekomstige situatie en wat de
verdeling van de winst daarbij zal zijn. Een tweede aanname is de scheiding tussen zeggenschap en
eigendom, waarbij er geen tegengestelde belangen kunnen ontstaan als de eigenaar ook de leiding
heeft maar wel als deze twee functies zijn gescheiden. Agency costs bestaan uit het monitoren of het
observeren van de agent, bonding costs worden gemaakt door de agent als hij een geloofwaardig
signaal afgeeft dat hij handelt in het belang van de opdrachtgever en het resterende verlies (residual
loss), het verlies dat de opdrachtgever moet nemen als de opdrachtnemer niet volledig handelt om
de waarde van de organisatie te maximaliseren.
1
Samenvatting Duurzame Financiering BOAT Annamarie de Ruijter Bedrijfseconomie Inholland
, H3. Organizations and their environment
Een organisatie is afhankelijk van haar externe omgeving voor informatie, geld en mensen die voor
de organisatie willen werken. De omgeving is ook afhankelijk van het bedrijf, in de vorm van het
leveren van producten, salarissen of dividend.
Wat is eigenlijk het doel van een organisatie? Vanuit het aandeelhouders- of eigenaarsinzicht
(shareholder view) bestaat een organisatie om de doelen van de eigenaren te vervullen. Volgens het
belanghebbenden-inzicht (stakeholder view) bestaat een organisatie ook om de behoeften van
andere belanghebbenden te vervullen. De macht van de eigenaar ligt bij de mogelijkheid om de
organisatie te ontbinden, maar de andere belanghebbenden hebben ook een vorm van macht:
stoppen met leveren, geen producten meer afnemen of niet meer voor het bedrijf willen werken. Een
belanghebbende (stakeholder) is een individu of organisatie die bijdraagt en profiteert van de
organisatie in kwestie. Belangrijke belanghebbenden zijn:
Eigenaren -> Deze investeren kapitaal in een organisatie en verwachten een rendement.
Klanten -> Deze betalen de organisatie om in ruil daarvoor producten te ontvangen.
Werknemers -> Deze geven kennis en tijd aan de organisatie en ontvangen in ruil daarvoor
een salaris en (hopelijk) een prettige werkomgeving.
Leveranciers -> Deze voorzien de organisatie van grondstoffen, producten en service in ruil
voor een betaling.
Kredietverstrekkers -> Deze voorzien de organisatie van kapitaal in de vorm van leningen en
krijgen daarvoor interest uitgekeerd.
Maatschappij -> Deze zorgt voor een infrastructuur, opleiding, bescherming en in ruil
daarvoor moet de organisatie zich houden aan de wet- en regelgeving, betaalt belasting en
zorgt voor banen.
Het verschil tussen de shareholder en stakeholder view komt vanuit de culturele verschillen en
verschillen in eigendomsstructuren tussen landen. De (korte en lange) shareholder view hoort bij de
UK en US, de effectenbeurs en het hoog houden van de aandelenprijs om vijandige overnames tegen
te gaan. De stakeholder view hoort bij Duitsland en Japan, hier zijn families en banken vaak eigenaren
en door een lager risico op overnames ligt de focus meer op andere stakeholders.
Korte termijn Lange termijn Stakeholder view
shareholder view shareholder view
Voor wie bestaat de De huidige eigenaren De huidige en Alle belanghebben-
organisatie? toekomstige eigenaren den
Tijd Kort Lang Lang
Doel Winstgevendheid op Winstgevendheid op de Continuïteit
de korte termijn lange termijn
Prestatiemaatstaven Financieel Financieel en niet- Financieel en niet-
financieel financieel
Belang van eigenaren Heel hoog Hoog Hoog
Belang van andere Vrij laag Vrij hoog Hoog
belanghebbenden
Er zijn verschillende theorieën over de belangrijkste stakeholder, de ene theorie beweert dat alle
stakeholders gelijk zijn en de andere theorie zegt dat de stakeholders worden gerangschikt naar
belang o.b.v. hun inbreng voor de organisatie en afhankelijk van de externe omstandigheden. Bij
schaarste aan personeel zijn de werknemers het belangrijkste en in tijden van oorlog is kapitaal om te
investeren moeilijk om te vinden, in deze situatie vormen de eigenaren de focus etc.
2
Samenvatting Duurzame Financiering BOAT Annamarie de Ruijter Bedrijfseconomie Inholland
