In deze samenvatting worden de eindtermen van kwestie 2 behandeld van het VWO examen Filosofie 2024/25. De eindtermen staan bovenaan in het document. Probeer tijdens het leren af en toe naar die eindtermen te kijken en deze in eigen woorden uit te leggen. Ook raad ik aan om nog wel gebruik te maken...
Dit zijn de eindtermen van kwestie 2: Hoe veranderen techniek en wetenschap ons mensbeeld?
, Metaforen
Lakoff en Johnson: metaforen zijn er altijd en overal. Niet alleen in de taal, maar
ook in de manier van denken en handelen. Ze zijn geworteld in onze lichamelijke
ervaring. Twee typen metaforen:
Oriëntatiemetaforen: metaforen die laten zien hoe ons lichaam op de wereld is
georiënteerd. De meeste ervan hebben met ruimte te maken. Ze drukken een
richting uit. Bv: boven – beneden of binnen – buiten. Deze metaforen geven een
concept een bepaalde richting. Die bepaalde richting is niet willekeurig; ze komen
voort uit lichamelijke en culturele ervaring. Hier een aantal voorbeelden met de
boven – beneden oriëntatie.
- GELUKKIG boven en DROEVIG beneden: Zij heeft een opleving of de moed
zonk hem in de schoenen
- BEWUST boven en ONBEWUST beneden: Hij is al op of hij is onder hypnose
- GEZONDHEID EN LEVEN boven ZIEKTE EN DOOD beneden: Op en top
gezond zijn of val dood
Ontologische metaforen: ervaringen van omgang met fysieke objecten om mentale
begrippen (gebeurtenissen, handelingen, emoties, ideeën enz.) uit te drukken. Iets
materieels wordt dus vergeleken met iets immaterieels. Hier een aantal voorbeelden
over de ontologische metafoor DE GEEST IS EEN MACHINE waarbij de geest wordt
vergeleken met een machine:
- Ik kom moeilijk op gang vandaag
- Zet je verstand op nul
- Ik heb de hele nacht liggen malen
Volgens Lakoff en Johnson laat taal die we gebruiken zien hoe we met ons lichaam
in de wereld staan. Je zou dus kunnen zeggen dat metaforen universeel zijn. We
hebben namelijk allemaal eenzelfde soort lichaam.
Piet Vroon en Douwe Draaisma benadrukken de veranderlijke cultuur die een
veel grotere invloed heeft op metaforen die we gebruiken om te beschrijven wat er in
onze geest omgaat en benadrukken daarmee historische
contingentie(toevalligheid) van metaforen. Volgens hun zijn metaforen ingegeven
door cultuur (wetenschappelijke ontwikkelingen). Cultuur kan veranderen; historische
toevalligheid bepaalt metaforen, en ze ook ons mensbeeld. Het mensbeeld dat ze
ons geven is niet universeel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noorschraverus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,69. Je zit daarna nergens aan vast.
