Samenvatning Inleidining economie
Hoorcolleieng 1-2:ng consumenteniedrai
De essente vn economie:
1. Keuzes mvken door vgenten (denk hierbij vvn consumenten en producenten), die elkvvr
ontmoeten op mvrkten (huismvrkt, supermvrkt), die vvk goed werken, mvvr niet vltjd,
wvvrdoor er een mogelijke rol is oor de o erheid (dit kvn bij o erheidsfvlen en mvrktvlen,
wie helpt wie?)
2. Je beschrijf bij economie het gedrvg vn een persoon
3. Je beschrijf bij economie de werking vn mvrkten
4. Je identiceert mvrktvlen
5. Je gebruikt modellen (vlles hvngt met elkvvr svmen)
Centrvle concepten binnen de economie:
- Modellering, wvvrbinnen vlt:
o Abstraheren: kijken hoe er je een emote in een wiskundige formule kvn uitdrukken
iets vbstrvct mvken (wiskundig bij oorbeeld)
o Aggregeren: het svmenkomen vn erschillende vgenten, die erschillende groepen
mensen oorstellen consumenten en producenten bij oorbeeld.
o Exogene en endogene vrivbelen:
Exogeen: de prijs vn het product is niet vstgesteld uit vrivbelen die niet
worden besproken in het model.
Endogeen: de prijs vn het product is vstgesteld uit vrivbelen die wel
besproken worden in het model.
- E enwicht, wvvrbinnen vlt:
o Algemeen ersus pvrteel e enwicht, is er olledig e enwicht of deels
o Prijzen en hoe eelheden
- Rvtonvliteit:
Er wordt vnuit gegvvn dvt iedereen rvtoneel koopt en erkoopt, mvvr in de prvktjk is dit
niet zo. Je neemt niet vltjd het product dvt je het gelukkigst mvvkt, omdvt dvt bij oorbeeld
niet vltjd e en gezond is. 2vvrdoor je ook groentes koopt die je minder lekker ind, mvvr
wvvrdoor je wel gezond blijf.
Imperfecte mvrkten:
Er is geen mooi e enwicht vn bij oorbeeld: genoeg vvnbieders (producenten) of genoeg kopers
(consumenten).
Denk hierbij vvn:
- Monopolist: de rvvg nvvr het product is vfvnkelijk vn de prijs die de monopolist oor het
product rvvgt.
- Prijsdiscriminvte: erschillende groepen personen, betvlen erschillende prijzen. (bejvvrden
betvlen zo eel, peuters grvts)
- Prijsregulering: bepvvlde groepen mensen krijgen oorrvng bij de vvnkoop vn een product
(huis bij oorbeeld).
2vt is een wenselijke situvte oor een mvrkt:
Er zijn verschillende marktsituates mogelijk:
- Regulering
- Perfecte concurrente
- Monopolie
1
, - Prijsdiscriminvte
2vt het meest wenselijk is bij deze mvrkt ormen dvt zich een Pvreto-efcicnte ontstvvt:
Dit betekent dvt er bij de situvte die er nu is (deze prijs wordt ge rvvgd, zo eel bieden het vvn,
etceterv), is er geen erbetering mogelijk, zonder dvt iemvnd vnders erop vchteruit gvvt. 2vnneer er
geen sprvke is vn een Pvreto-efcicnte, dvn kvn het mvrktmodel dus erbeterd worden Pvreto-
inneicicnt.
Het beschrij en vn het gedrvg vn een persoon:
Een persoon kan een product kopen (heef een budget budgetlijn), maar wil misschien iets anders
(preferentes indifferentecurve).
Meer vn een product mvvkt hem gelukkiger ‘meer is beter’, mvvr er is wel sprvke vn een
vfnemend grensnut: de eerste vn een eenheid mvvkt je het meest gelukkig (quv stjging vn hoe
gelukkiger het je mvvkt, hoe eel je er oor wil opoferen).
Je krijgt hierdoor een budgetlijn:
Bij deze budgetlijn krijg je opoferingskosten (oppertunity costs), en kvn je gvvn substtueren.
Voorbeeld: vls ik nou 1 minder vn product x1 koop, dvn kvn ik er 1 meer vn product x 2 kopen
substtute.
Mvvr je moet ook kijken hoe gelukkig iets je mvvkt, de nutwvvrde (U). Deze geef je weer in een
model, door middel vn een indiferentecur e. Dvvr wvvr de indiferentecur e de budgetlijn rvvkt,
is er sprvke vn een
optma. Dit betekent,
hier wordt je het
gelukkigst vn met het
huidige budget (M).
In de prvktjk gv je vllerlei bundels (combinvtes vn goederen) met elkvvr ergelijke en ordinvle
relvtes leggen. Ordinvle relvtes wil zeggen: de ene bundel is beter dvn de vndere (wvt je prefereert,
indiferentecur e), mvvr je weet niet hoe eel keer beter.
Voor een ordinvle relvte zijn er 3 eronderstellingen wvvrvvn hij moet oldoen:
1. De ordinvle relvte moet compleet zijn: je kvn je bundel met elke vndere bundel (die
erkrijgbvvr is in bij . de supermvrkt) ergelijken. Alles is met vlles ergelijkbvvr.
2. De ordinvle relvte moet reflexief zijn: de indiferentecur en kunnen elkvvr niet kruizen
3. De ordinvle relvte moet trvnsitef zijn: vls ik ind dvt bundel 1 beter is dvn bundel 2, en
bundel 2 is beter dvn bundel 3, dvn moet bundel 1 ook beter zijn dvn bundel 3.
2
, De indiferentecur e, ietwvt erdere uitleg:
Bij indiferentecur en kijken economen
nvvr de helling vn de cur e (wiskundig
gezien, de vfgeleide). Deze geef nvmelijk
vvn hoe eel je vn x1 moet opge en om 1
extrv goed vn x2 te krijgen, zonder dvt je
hier minder gelukkig vn wordt.
Deze helling kvn positef zijn, wvnneer
het ‘meer is beter’ principe niet geldt. Je
hebt dvn te mvken met een ‘good’ en
een ‘bad’ (goed)
Verder kunnen de indiferentecur en ook nog op de olgende mvnieren zijn:
Zo is de linker een complementvir goed, en de rechter een
neutrvvl goed.
Bij complementvir moet je denken vvn goederen die je
gezvmenlijk moet kopen, zovls een rechter en linker schoen.
Bij neutrvle goederen moet je denken vvn, de consument
indt hvm op zijn tost lekker, en het mvvkt hem niet uit of
hier kvvs bij zit ertcvle lijn.
Preferentes zijn eelvl ‘well behaved’ (hier wordt vnuit gegvvn), dit houdt in:
- Zo moet je preferente monotoon zijn, ‘meer is beter’ principe
- De preferente is con ex het gemiddelde tussen twee punten op de budget lijn ligt binnen
de indiferentecur e (zie iguur 3.1 pvginv 47).
Het optmum:
De beste opte oor het consumeren vn een goed, gebvseerd op budget en preferentes, noemt
men het optmum. Dit houdt in (zovls vl eerder genoemd) dvt de indiferentecur e de budgetlijn
rvvkt, en dvvrbij dezelfde helling heef.
Zo is er een grens optmum (deze ligt op de grens vn de grviek iguur 5.3), en een interiour grens
(deze ligt binnen de grviek iguur 5.1). bij een grens optmum is er niet echt sprvke vn een
raakpunt, terwijl dit bij een interiour grens wel zo is.
Het optmum is dus op elke grviek met een budgetlijn en indiferentecur e vn toepvssing. Het
optmum is hierbij het rvvkpunt (of het wel of niet ‘tangent’ is), dvt op de indifferentecurve met de
hoogste nutwaarde ligt (binnen het budget).
2vt kunnen we hieruit hvlen?
Omdvt we weten dvt het optmum ontstvvt uit de preferentes en het budget (dus indiferentecur e
en budgetlijn), kvn je hieruit concluderen:
- Het optmum hvngt vf vn het inkomen
- Het optmum hvngt vf vn de prijs vn het goed of dienst
Deze 2 worden svmen de consument haar gevraagde bundel genoemd. Ofewel de
consumentenvraag is enorm belvngrijk, oor het vvnwijzen vn het optmum.
De consumenten rvvg hvngt weer vf, vn bij oorbeeld soorten belastng:
- Kwvntteit belvstng
- Inkomstenbelvstng
Mariinaalng nut:
Omdvt dit een centrvvl begrip is binnen de economie gv ik deze goed uitwerken
3
