Samenvatting
Staatsrecht 2 samenvatting
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Dit is de samenvatting van literatur voor staatsrecht 2.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Functies van staatsrecht:- Constituerende functie (instellen van overheid) Regulerende functie
- Attribuerende functie (toekennen van bevoegdheden)
- Regulerende functie (bevoegdheden beperken) Constitutioneel recht beoogt te
voorkomen dat de staatsmacht in
Legitimerende functie? ➜ nee, is psychologisch één persoon/ambt
verschijnsel, staatsrecht kan feitelijke aanvaarding geconcentreerd is en zonder
hoogstens bevorderen, niet afdwingen. grenzen is.
Constitutionalisme
Constitutionalisme
zodanig in constitutie verankerde overheidsorganisatie, dat er diverse ambten zijn die niet
allemaal hiërarchisch onderworpen zijn aan één ambt
Absolutisme
(dictatuur) alle overheidsbevoegdheden geconcentreerd in één ambt
Staatsvormen:
• Gecentraliseerde eenheidsstaat: één grondwet, overheidsfuncties uitgeoefend door ambten
die behoren tot hetzelfde centrale overheidsverband
• Gedecentraliseerde eenheidsstaat: ook één grondwet en centraal overheidsverband, MAAR
staat is verdeeld in meerdere territoriale overheidsverbanden met zelfstandige bevoegdheden
• Federale staat: samengesteld uit meerdere (deel)staten, die staatsrechtelijk verbonden zijn
(federaal recht en deelstaatsrecht)
• Confederatie: geen staatsrechtelijk samenwerkingsverband o.b.v. een grondwet, maar
volkenrechtelijk samenwerkingsverband van soevereine staten o.b.v. een verdrag
Overheidsverband: structuur waarin overheidsambten in een rechtens bepaalde verhouding tot
elkaar staan en in een al dan niet wederkerige relatie staan tot onderdanen/groepen daarvan
➜ ambten oefenen bevoegdheden over onderdanen uit, onderdanen hebben invloed op hun
samenstelling
Machtenscheiding
1. Scheiding van drie machten wordt niet expliciet in de grondwet genoemd, maar hij vermeldt
wel de S-G, regering en rechterlijke macht als afzonderlijke, gelijkwaardige en
onafhankelijke ambten.
2. Zowel in functionele als in organisatorische zin is de machtenscheiding beperkt, niet absoluut
3. De constitutie voorziet niet alleen in gedeelde bevoegdheden, maar ook in diverse andere
vormen van controle om te voorkomen dat een van de staatsmachten ongecontroleerde
macht uitoefent (checks and balances)
De rechtsstaat
De rechtsstaatgedachte is een belangrijk element in het stelsel van regulering van
overheidsmacht. Hiertegenover staan de politiestaat (optreden naar eigen goeddunken) en
totalitaire staat (geen grens aan overheidsinterventie).
6 elementen van de rechtsstaat in constitutionele recht:
1. Scheiding der machten
2. Legaliteitsbeginsel; wettelijke grondslag voor overheidsoptreden
3. Rechtszekerheid; overheidsoptreden volgens een voorafgaande regel
, 4. Onafhankelijke rechtspraak; eerlijk proces
5. Democratische invloed
6. Waarborging van grondrechten.
Relativering van de rechtsstaatidee
Er zijn verschijnselen die met een van die elementen op gespannen voet staan.
- Algemene regel vs. ongeschreven recht: legaliteitsbeginsel strekt tot ongeschreven recht voor
zover de erin vervatte normen conform zijn
- Algemene regel vs. wet in materiële zin: burgerlijke en strafrechter kunnen niet controleren op
naleving van intern werkende regels ➜ incoherentie van rechtssysteem
- Beleidsregels: alhoewel deze niet bindend zijn, kunnen ze wel van belang zijn voor burgers ➜
externe werking
Terugtred van wetgever:
- Delegatie: delegataris hoeft niet tot hetzelfde overheidsverband te behoren als de delegans
- Discretionaire bevoegdheid: handelen naar ‘eigen oordeel/inzicht’, of regels met multi-
interpretabele begrippen ➜ marginale toetsing door rechter aan ongeschreven regels
➜ Heldenkermis-arrest: rechter houdt rekening met beleidsvrijheid van overheid, welke
worden bepaald door de aard van de taak en de omstandigheden in concreto, waardoor
verschil van opvatting niet mag leiden tot een oordeel van onrechtmatig handelen
Staat en soevereiniteit
• Soevereiniteit: onafhankelijkheid van een staat, die overheidsmacht op haar rechtsgebied
uitoefent zonder inmenging van andere staten
• Soevereiniteit in nationaal staatsrecht: alle ambten zijn geconstitutioneerde ambten, waardoor
geen enkel ambt onbeperkte/ongenormeerde bevoegdheden bezit
• Beperkt soevereiniteitsbegrip: abstracte conceptie van een overheidsverband als complex van
ambten niet aan toezicht onderworpen
➜ dus centrale overheid soeverein voor zover EU daar niets voor regelt, etc.
Decentralisatie
Nederland = gedecentraliseerde eenheidsstaat
Naast de Grondwet hebben ook de wetgever, provinciale staten en de gemeenteraad
constituerende, attribuerende en regulerende functies t.a.v. gedecentraliseerde ambten.
Art. 124 Gw ➜ provincie- en gemeentebesturen bevoegd tot optreden in
autonomie en medebewind
art. 127 Gw ➜ PS en gemeenteraad bezitten verordende bevoegdheid
PS in beginsel de ‘grondwetgever’ van de waterschappen
Gedecentraliseerde ambten
- staan niet in hiërarchische verhouding tot de centrale ambten (natuurlijk wel
normenhiërarchie van regels tussen de twee)
- Niet geheel onafhankelijk; ze zijn onderworpen aan toezicht/ingrijpen door centrale ambten
(preventief of repressief) bij autonome of medebewindsbesluiten
- Ook rechterlijke controle op besluiten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wrvandompseler. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen