Hoofdstuk 16 uit mc Kay. Ik heb het gebruikt voor het vak Nieuwe tijd II in het eerste jaar geschiedenis op de Radboud universiteit. Maar het is gewoon de tekst uit Mc Kay dus handig voor elk vak.
H16 Richting een nieuw wereldbeeld
1540-1789
De Wetenschappelijke revolutie
Tot de 16e eeuw was in Europa het wereldbeeld gebaseerd op de ideeën van Aristoteles en de
Christelijke boeken. De opkomst van universiteiten en het renaissancistsch denken moedigde
mensen aan om te zoeken naar betere antwoorden. Aan het eind van de 17 e eeuw was er een heel
nieuw beeld van de aarde ontstaan. De wetenschappelijke revolute droeg hieraan bij. Belangrijke
wetenschappers waren echter christelijk-> hun werk verklaarde de glorie van Gods schepping ->
combineerde oude tradites van magie, astrologie en alchemie. Zij wilden Gods create onderzoeken
en combineerden hun methoden vaak met oude tradites van alchemie, magie en astrologie.
Waarom Europa?
1500 -> wetenschap bloeit op. Door de expansie van de Islam komen moslims in contact met de
Griekse wetenschap (die weer van de Egyptenaren kwam). De eerste universiteiten ontstonden in
het Midden Oosten. De Arabieren verbeterde de teksten en metngen uit de Klassieke Oudheid. Ook
in China werd aan wetenschap gedaan -> papier, buskruit en kompas.
In Mesoamerika leefden de Maya’s en Azteken -> schrif en kalenders.
Na een tjd van welvaart stagneert een gebied vaak -> denk aan de val van het West Romeinse Rijk.
Door het herstel van sterke monarchieën in de hoge middeleeuwen bloeide de educate in Europa
weer op. Wanneer Europa begon met het binnendringen van de islamitsche landen in Iberië, krijgen
ze kennis van het oude Griekse erfgoed. In de 12 e eeuw werden Oudgriekse teksten met Arabisch
commentaar naar het Latjn vertaald, deze teksten waren nog niet in Europa bekend.
De Renaissance stchte de basis voor de wetenschappelijke revolute. umanisten deden onderzoek.
Teksten zoals Ptolemaeus’ Geographia werden herontdekt.
Ook de boekdrukkunst was een uitvinding die hielp tot wetenschappelijke revolute, hierdoor kon
kennis veel sneller verspreid worden.
De ontdekkingsreizen en de technologie die hiervoor gebruikt werd (kompas etc.) waren een oorzaak
voor de wetenschappelijke revolute.
Wetenschappelijk denken tot 1500
Wat we vandaag de dag wetenschap noemen heete in deze tjd Natuur Filosoie.
Natuur Filosofie een vroegmoderne term voor de studie van de aard van het universum, het doel en
hoe het functoneert. et omvat wat we vandaag 'wetenschap' zouden noemen.
et geocentrische beeld was de norm, de aarde was het midden van het heelal, dit werd weer
ondersteund door Gods schepping en de hemel die zich ook in het midden van het heelal bevond.
Europeanen waren de eersten die wetenschappelijke kennis scheidden van ilosoische en religieuze
overtuigingen. Wiskunde kreeg een fundamentele rol in het begrijpen van de natuurlijke wereld.
De Copernicaanse hypothese
et eerste revolutonaire werk werd geleverd door de Poolse wetenschapper Nicolaas Copernicus
(1473-1543), hij stelde de Copernicaanse hypothese.
Copirnicaansi hypothisie het idee dat de zon, niet de aarde, het centrum van het universum was.
Dit heliocentrische wereldbeeld was revolutonair. Uit angst voor de reacte publiceerde hij zijn werk
pas in 1543 (was af in 1530) dit was tevens het jaar dat hij sterf. Copernicus’ werk zorgde voor een
hoop problemen -> het bracht de bekende kennis in twijfel. Bovendien was er in zijn beeld geen
plaats voor God en de hemel, waar waren die dan gebleven?
De kerk reageerde verschillend, protestanten waren verdeeld sommige waren het eens en andere
niet. De katholieken bemoeiden zich aanvankelijk niet met de wetenschap, pas in 1616 verklaarde de
kerk Copernicus bewering ‘onwaar’.
, Brahe, Kepler en Galileo: bewijzen Copernicus
Tycho Brahe ontdekte in 1572 een nieuwe ster. ij bewees hiermee dat het heelal niet vast stond. De
theorie van Copernicus werd gesteund. Na de dood van Brahe ging zijn assistent Johannes Kepler
verder met onderzoek. Kepler was een briljant wiskundige. ij bewees met wiskunde dat planeten
met verschillende snelheden om de zon draaiden. ij verbond als eerst de theoretsche kosmologie
van de natuurilosoie met de wiskundetheorie.
Galileo Galilei was een Italiaanse wetenschapper die voor het eerst de experimentele methode
gebruikte i.p.v. alleen maar redeneren. ij ging systematsch proeven doen om zo iets te bewijzen.
ij ontdekte de wet van traagheid.
Traaghiidswite een wet geformuleerd door Galileo die stelt dat beweging, niet rust, de natuurlijke
staat van een object is. Een object blijf voor altjd in beweging, tenzij het gestopt wordt door een
externe kracht.
Toen Galileo hoorde over de ontdekking van de telescoop (in NL) bouwde hij er zelf een. Galileo
ontdekte dat de 4 manen om Jupiter de theorie van Ptolemaeus en Aristoteles ontkrachte.
Newtons synthese
Rond 1640 waren de weken van Brahe, Kepler en Galileo algemeen geaccepteerd door
wetenschappers, dit in tegenstelling tot kerkelijk leiders. Echter wist men nog steeds niet welke
krachten de bewegingen van planeten en objecten verklaren.
Isaac Newton (1642-1727) kwam hierachter. ij ontdekte de wet van universele zwaartekracht.
Wit van univirsili zwaartikrachte de wet van Newton dat alle objecten door elkaar worden
aangetrokken en dat de aantrekkingskracht evenredig is met de hoeveelheid materie van de objecten
en omgekeerd evenredig met het kwadraat van de afstand daartussen.
Natuurgeschiedenis en rijk
De Europeanen verzamelde onder andere veel kennis omdat ze een groot overzees rijk hadden. Er
werden nieuwe planten en dieren ontdekt en nieuwe kaarten gemaakt.
Nieuwe planten waren interessant vanwege de voedingswaarde, verf, medicijnen of specerijen. De
Spanjaarden stuurde wetenschappers mee op hun ontdekkingsreizen. Francisco ernández bracht
vele planten naar Europa.
Botanische tuinen werden nieuwe laboratoria. Carl Linnaeus uit Zweden organiseerde de nieuwe
organismen (namen gebruiken we vandaag nog).
In de nieuwe encyclopedieën verschenen afeeldingen, men was geïnteresseerd in het exotsche.
Magie en Alchemie
De interesse in de astronomie was voor de meeste mensen geïnspireerd op het idee dat de
bewegingen van hemellichamen invloed had op de gebeurtenissen op aarde. Astrologie werd
bijvoorbeeld gebruikt als een diagnostsch hulpmiddel in de geneeskunde. et vormde een vast
onderdeel van het curriculum op medische scholen.
et geloof in het bovennatuurlijke stond niet haaks op geloof in God. God, wetenschap en magie ging
vaak prima samen.
Belangrijke veranderingen in wetenschappelijk denken en oefenen
De wetenschappelijke revolute werd niet alleen bereikt door een paar goede wetenschappers maar
samen met vakmensen. Zij vonden nieuwe instrumenten uit en hielpen met het uitvoeren van
experimenten.
De methoden van de wetenschap: Bacon en Descartes
Francis Bacon (1561-1626) was een Engels politcus en schrijver. ij was van mening dat nieuwe
kennis alleen kon ontstaan door empirisch onderzoek -> eigen waarnemingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eges123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
