NASK-NOVA- Hoofdstuk 5 Elektriciteit
Par.1 een stroomkring maken.
Begrippen:
Spanningsbron: Een energiebron die elektrische energie geeft.
Stroommeter/Ampèremeter: meetinstrument om de sterkte van een elektrische stroom te meten
Ampère: (A) de eenheid voor stroomsterkte
Milliampère (mA): als de stroomsterkte klein is dan meet je het meestal in mA
Wat is een stroomkring?
- Een stroomkring is een circuit van kabels, batterijen, apparaten en schakelaars.
Om apparaten die aangesloten zijn in de stroomkring te laten werken moet de
elektriciteit van de ene naar de andere kant kunnen stromen. Vandaar de naam
stroomkring. Hiernaast zie je een stroomkring van een batterij.
Een schema van een stroomkring. Het
teken met de plus en min erbij is de
batterij, de zwarte lijntjes
zijn draden of kabels en het rondje met
het kruisje erin is een lampje.
Hoe kan je een fietslampje laten branden?
- Met een batterij kun je een fietslampje laten branden. Dat lukt alleen als de stroom van de batterij naar het
lampje, door de gloeidraad van het lampje en weer terug naar de andere kant van de batterij kan stromen. Er is
dan een gesloten stroomkring. Als je de stroomkring onderbreekt of open is, gaat het lampje weer uit.
Bij een stroomkring heb je altijd met 3 componenten te maken, welke?
- Een spanningsbron die elektrische energie levert
- Verbindingen die de elektrische energie vervoeren
- één of meer apparaten die elektrische energie verbruiken
Noem een aantal voorbeelden van spanningsbronnen?
- Batterij, fietsdynamo, accu, stopcontact, zonnepanelen, windgenerator enz.
Wat is het verschil tussen een gewone en een oplaadbare batterij?
- Een batterij levert een beperkte hoeveelheid elektrische energie, als een gewone batterij op is, gooi je die weg bij
klein chemisch afval. Een oplaadbare batterij kan opnieuw geladen worden en voorzien van nieuwe energie.
Er zijn verschillende manieren om de onderdelen van een stroomkring met elkaar te verbinden. Wat gebruik je daar
meestal voor?
- Meestal gebruik je daar snoeren voor. De elektrische stroom loopt door de koperdraad dat in zo'n snoer zit. De
buitenkant van het snoer is van plastic. Daar loopt geen elektrische stroom doorheen
Stoffen waar een elektrische stroom gemakkelijk doorheen kan lopen, heten geleiders. Welke stoffen zijn meestal
geleiders?
- Alle metalen zijn geleiders, maar het ene metaal geleidt beter dan het andere. Koper en aluminium geleiden
bijvoorbeeld beter dan ijzer en lood. Koolstof is ook een geleider, al is het geen metaal.
Stoffen waar een elektrische stroom niet doorheen gaat, noem je isolatoren, noem een paar voorbeelden?
- Hout, Glas, krijt, plastic, rubber, verf, roest, lucht, zuiver water en suikerwater, ook lucht is een goede isolator.
Hoe werk een schakelaar van bijvoorbeeld een lichtknop?
- Met een schakelaar kun je de stroom in- en uitschakelen. Als je de stroom inschakelt, komen de twee geleidende
delen in de schakelaar met elkaar in contact. De stroomkring wordt zo gesloten. Als je de stroom uitschakelt, is er
geen geleidende verbinding meer en is de lamp uit.
In een snoer van een schemerlamp zitten 2 draden, leg uit waarom er 2 draden in zitten?
- Je hebt een gesloten stroomkring nodig, die ontstaat met behulp van een aanvoerdraad en een afvoerdraad voor
de stroom.
, Een elektriciteitsbron heeft altijd een ?
- plus en een min aansluiting. De regel is dat de elektriciteit altijd van plus naar min stroomt. De elektriciteit zelf zit
niet opgesloten in de elektriciteitsbron (zoals een batterij) maar duwt de elektronen van min naar plus.
Maak de berekeningen:
37mA = 0,037 A 0,250 A = 250 mA ( 0,250 x 1000 = 250)
452 mA = 0,452 A 0,032 A = 32 mA
3 mA = 0,003 A 3,1 mA = 0,0031 A ( 3, = 0,0031)
950mA = 0,95 A 0,072 A = 72mA
( A naar mA = Vermenigvuldigen met 1000 / en wil je van mA naar A dan moet je delen door 1000)
Par.2 spanningsbronnen
Begrippen:
Transformator: Een transformator is een apparaat waarmee je de spanning kun veranderen
Transformeren: omvormen
Spanningsmeter/voltmeter: is een meetinstrument om elektrische spanning te meten. De waarde wordt aangegeven in
volt.
Volt: (V) eenheid voor elektrische spanning (U=symbool voor spanning)
Wat kan je meten met een spanningsmeter bij een batterij?
- Je kan meten welke spanning deze batterij heeft, je meet dan de spanning tussen de pluspool en de minpool van
de batterij.
Op welke plaats komt de elektrische energie je huis binnen?
- Via de stopcontacten
Op stopcontacten staat netspanning, die in Nederland is 230V. Een spanning van deze grootte levert een duidelijk risico
op? Welke?
- Als je deze zou aanraken krijg je een onplezierige schok, onder ongunstige omstandigheden kan zelfs je leven
gevaar lopen. Daarom moeten apparaten die op 230V werken, goed geïsoleerd zijn, dan kan je het niet aanraken.
Een bruikbare vuistregel is dat spanningen tot …..V geen risico opleveren.
- We houden aan dat 24V een veilige grens is, batterijen vallen daar bijvoorbeeld onder.
Als je apparaten die op een lagere spanning werken dan 230V toch wil aansluiten op een stopcontact dan heb je
transformator nodig. Wat doet dit apparaat dan?
- Dit apparaat zet de netspanning om in een lage spaning. Bijv: in de adapter waarmee je, je mobiel oplaadt, zit een
transformator die de netspanning van 230V omzet in een spanning van 5V
Een elektrische stroom bestaat uit kleine deeltjes die door een geleider bewegen. Welke grootheid geeft aan hoeveel
deeltjes er per seconde voorbijkomen?
- De stroomsterkte
Welke grootheid geeft aan hoeveel elektrische energie elk deeltje meeneemt?
- De spanning
Welke spanning levert elk van hiernaast afgebeelde batterij
combinaties van 1,5 volt-batterijen op?
- Rij 1 = 6V
- Rij 2 = 0V (de laatste 2 zitten verkeerd)
- Rij 3 = 0V (de middelste 2 zitten verkeerd)
