Gezondheid en preventie
Kwartiel: 4
Tentamen: 4.2
4.1 Voorbereiding: Preventie bij dementie.
BSL: Boek Sassen. H2: Gezondheid, gezondheidsrisico’s en volksgezondheid in kaart
brengen.
2.1 Health Concept van Lalonde.
endogene gezondheidsdeterminanten: intern milieu (human biology). Genetische
factoren en verworven eigenschappen.
gezondheidsdeterminant leefstijl & gedrag (lifestyle)
exogene gezondheidsdeterminanten: fysieke omgeving (physical environment) en
maatschappelijke omgeving (social environment)
gezondheidsdeterminant medische zorg & preventie (health care organization)
In het Health Concept van Lalonde, het Conceptuele model van de volksgezondheid
en het VTV-model wordt gekeken naar de gezondheidsdeterminanten die van invloed
zijn op gezondheid op groepsniveau.
De gezondheidsdeterminanten persoonskenmerken, leefstijl- en omgevingsfactoren
zijn nauw met elkaar verbonden.
De onderlinge relatie tussen gezondheidsdeterminanten heeft sterk de aandacht,
omdat deze relatie belangrijk is voor preventie, gezondheidsbevordering en
ziektepreventie.
De World Health Organization (WHO) beoogt optimale gezondheid voor alle mensen
in de wereld, die mensen in staat moet stellen een in sociaal en economisch opzicht
productief leven te leiden.
De hoofddoelen van de health-for-all-strategie zijn het reduceren van
gezondheidsverschillen tussen landen en tussen bevolkingsgroepen in landen, het
verbeteren van de gezondheid van individuen en het reduceren van
gezondheidsproblemen.
2.2 Endogene, persoonsgebonden gezondheidsdeterminant
• Endogene determinant gaat het om zowel de fysiologische als psychische factoren die
zich in de mens afspelen en invloed hebben op de gezondheid of
gezondheidsproblemen.
• Genetische, erfelijke factoren hebben een belangrijke invloed op onze gezondheid. De
endogene gezondheidsdeterminant bepaalt de uiterlijke verschillen tussen mensen
en speelt een rol bij fysiologische kenmerken, intelligentie, aanleg en
persoonskenmerken.
, • Gezondheidsproblemen kunnen ook ontstaan door chromosomale afwijkingen,
bijvoorbeeld het downsyndroom.
• Genetische factoren + meer = multifactoriële gezondheidsproblemen
• Gezondheidsproblemen door exogene factorenen
• De verpleegkundige hebben de taak om dergelijke problemen te signaleren, de
noodzakelijke zorg te bieden, mensen zo mogelijk verergering van de klachten te
voorkomen.
Gezondheidsbevordering en het bevorderen van het zelfmanagement van de patiënt zijn de
belangrijkste aanknopingspunten voor het optimaliseren van de gezondheid
2.3 Gezondheidsdeterminant Leefstijl & gedrag
• In het Health concept van Lalonde omvat allerlei gedragingen die een positieve of
negatieve invloed hebben op de gezondheid en/of een gezondheidsprobleem, zoals
gezondheidsvaardigheden, voedingsgedrag, alcohol en drugsgebruik, rookgedrag,
bewegingsgedrag en seksueel gedrag.
• Belangrijk bij de gezondheid en de aanpak van een gezondheidsprobleem:
Bekijken welke gedragingen van invloed (kunnen) zijn.
Alle relevante gedragingen te inventariseren.
Bepalen welke gedragingen een relatie hebben met gezondheid en het
gezondheidsprobleem
Kijken of het betreffende gedrag ‘overmatig’ is, waardoor negatieve
gezondheidseffecten kunnen ontstaan.
Wat zijn gezondheidsvaardigheden:
• Gezondheidsvaardigheden zijn tamelijk complexe vaardigheden die bepalen of mensen
hun ‘weg kunnen vinden’ in de gezondheidszorg.
• Gezondheidsvaardigheden worden ingezet om informatie te verwerven over gezondheid.
• Mensen moeten de informatie kunnen begrijpen, beoordelen en gebruiken voor
beslissingen omtrent gezondheid.
• Sense of Coherence (SOC) nauw verwant aan gezondheidsvaardigheden, hangt samen
met een betere gezondheid.
• Gezondheidsvaardigheden bepalen mede hoe mensen de eigen gezondheid beoordelen,
bij te kort aan vaardigheden beschouwen mensen als hun gezondheid minder, en
minder goede kwaliteit van leven.
• Bij een startconsult in het assessment zou de professional zich er bewust van meoten zijn
dat beperkte gezondheidsvaardigheden een rol kunnen spelen.
Shared-decision making:
• Dit houd in dat de patiënt en de zorgprofessional samen een keuze maken als het gaat
om de gezondheid. Bij patiënt met verminderde gezondheidsvaardigheden zie je dat
er vaak discussies ontstaan bij het maken van een keuze als het gaat om de
gezondheid van de patiënt.
Wat is de rol van de verpleegkundige bij gezondheidsdeterminant leefstijl en gedrag:
• Veel preventieve en curatieve taken van verpleegkundige hebben (gedeeltelijk) te maken
met het aanzetten van patiënten groepen tot ander, gezonde gedrag.
• Het aanleren van ander, gezonder gedrag, gezondheidsvoorlichting en
patiëntenvoorlichting, het bevorderen van zelfmanagement zodat zij beter in staat
zijn te leven met hun gezondheidsprobleem.
• Bevorderen van gezonde voeding, leefstijl