Samenvatting
Samenvatting Hoorcolleges & Literatuur - Inleiding Forensische Psychologie
Een samenvatting van de volledige leerstof voor Inleiding Forensische Psychologie. Ik heb hier zelf een 9,5 mee gehaald.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Week 1. IntroductieDe oorsprong van de forensische psychologie:
Hippocrates (460-377 v. Chr.) was de eerste medisch deskundige die optrad in een rechtszaak rondom
een persoon met geestesziekte. In de Middeleeuwen werden ‘onnozele’ onder curatele gesteld van de
familie, die dan een machtiging kregen voor opsluiting. Rond die periode waren er ook dolhuizen, waar
mensen werden geholpen in plaats van gestraft. Later werden ‘onnozele’ vervolgd (heksenvervolging),
omdat er werd gedacht dat zij bezeten waren door heksen. Een van de eerste wetenschappers die
dacht aan natuurlijke oorzaken voor dit gedrag was Johannes Wier (1515-1588). In de 18e eeuw begon
het verlichte denken, waarbij mensen tussen goed en kwaad gingen kiezen.
De totstandkoming van de wetgeving:
In de 19e eeuw kwamen er zowel in Nederland als in Frankrijk strafrechtelijke wetten. In 1886 werd het
Wetboek van Strafrecht ingevoerd, waarin de lijfstraf en doodstraf niet meer voorkwamen. Er werd
meer aandacht besteed aan psychische afwijkingen via de natuurwetenschappelijke benadering. Het
nadeel hiervan was dat iedereen voor de wet gelijk was, dus ook jonge kinderen. De 19 e-eeuwse
medicus Pinel sprak over manie sans délire: gemoedstoestand zonder aantasting van het verstand. Je
kunt dus wel degelijk een delict plegen zonder dat je verstand is aangetast. In 1841 kwam ook de eerste
Krankzinnigenwet, die zich meer richtte op hulp bieden dan op straffen.
Verklaringen van psychische stoornissen:
Er zijn vier mogelijke verklaringen van psychische stoornissen: 1) Erfelijkheid: hierbij gaat het om een
interactie tussen genen en omgeving (nature x nurture). Vroeger werd ook gedacht dat immoreel
gedrag af te leiden was uit uiterlijke kenmerken. Deze verklaring is deels correct, maar kan niet zo zwart-
wit worden gezien. 2) Degeneratie: achteruitgang van de genenpoel. Dit houdt in dat immoraliteit dus
zou verslechteren met de komende generaties. Deze verklaring klopt niet. 3) Evolutie: moraliteit is een
kenmerk van beschaving, immoreel gedrag is dan dus juist een terugval in de evolutie (devolutie). Deze
verklaring klopt niet. 4) Neurologische verklaringen.
Strafrecht jeugdigen:
Eerder werd er geen onderscheid gemaakt tussen kinderen en volwassenen, maar tijdens de Code
Pénal werd dit wel gedaan. Er werd een onderscheid gemaakt tussen <16 jaar en daarboven door
‘zonder oordeel des onderscheids’ (kinderen onder de 10 werden helemaal niet gestraft). Toen in 1905
de Kinderwetten werden ingevoerd, veranderde deze leeftijd naar 18 jaar. De focus verplaatste van
straffen en wreking naar verbetering (verschuiving naar moderne strafrechtschool).
Voorstel van Hamel (20e eeuw):
• Lichtere vergrijpen: maatregel of straf ter afschrikking.
• Zwaardere vergrijpen: behandeling en verpleging van lange duur.
• Zeer zware gevallen: terbeschikkingstelling van de regering: behandeling van 10 jaar en daarna
verdere overweging.
Terbeschikkingstelling (TBS):
Met de invoering van de Psychopathenwetten in 1928 werden tbs van de Regering (TBR) en verpleging
opgenomen in het strafrecht. In 1933 kwam de Stopwet, omdat het maximum aantal plekken bereikt
was. In de jaren ’60 nam de duur van de tbs-maatregel toe en rond 1995 werden ook de Long Stay-
afedlingen geïntroduceerd. In 1971 ontstond er een veranderende tijdgeest met meer nadruk op
zelfbeschikking en tolerantie van andere leefstijlen (antipsychiatrie). Verder werd in 1993 de Wet
Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (Wet BOPZ) ingevoerd.
,Behandeling TBS:
Voor de beoordeling of iemand gestraft of behandeld moet worden, wordt gekeken naar waar iemand
van wordt verdacht, of hij een gestoorde indruk maakt en wat voorop staat: de noodzaak tot
behandelen of straffen. Verder wordt gekeken naar de proportionaliteit, subsidiariteit en
doelmatigheid van de behandeling/maatregel. Voor het gepleegde delict moet minstens 4 jaar
gevangenisstraf kunnen worden opgelegd, de dader moet verminderd toerekeningsvatbaar of
ontoerekeningsvatbaar zijn en bij niet behandeling zou dit moeten leiden tot recidive. Verder is TBS
een behandelmaatregel, geen strafmaatregel. Ook gaat het bij de behandeling om shared decision
making, wordt de zorg in fases gegeven en moet het waar mogelijk gaan om een onderhandelings-
huishouden (vrijwillig kader) en waar nodig een bevelshuishouding (in gedwongen setting).
Belgische forensische context:
In België heet de TBS-maatregel internering. Dit is bedoeld voor personen met een psychische
aandoening of mentale handicap/beperking. Bovendien moet er een strafbaar feit zijn gepleegd of
moet er sprake zijn van collocatie (bescherming voor zichzelf, bijv. wanneer ze zelfmoord gaan plegen)
en de maatregel is voor onbepaalde duur.
Schirmann, F. (2013). Badness, madness, and the brain – the late 19th-century controversy on
immoral persons and their malfunctioning brains.
Dit artikel onderzoekt de controverse in de late 19e eeuw over immorele personen en
disfunctionerende hersenen. Het artikel onderzoekt hoe wetenschappers en maatschappij probeerden
te begrijpen of crimineel gedrag en immoreel gedrag het gevolg waren van biologische oorzaken in de
hersenen. Het beschrijft de historische context en debatten over de relatie tussen criminaliteit,
geestesziekte en hersenafwijkingen in die periode. Het artikel werpt licht op de vroege stappen in de
richting van het begrijpen van de biologische basis van gedrag en criminaliteit.
Week 2. Verklaringsmodellen
Risk-Need-Responsivity (RNR) model:
Dit model is een reactie op de ‘niets werkt’ houding (Martinson, 1974). Wat wel zou werken is effectieve
daderrehabilitatie. Andrews, Bonta & Hoge ontwikkelden het RNR-model, waarbij het draait om drie
principes: 1) Risk: wie moeten we gaan behandelen? Hierbij kijk je naar de intensiteit van de
behandeling en het recidiverisico van de dader.
→ Voorbeelden van risicotaxatie instrumenten: seksueel delict (SVR-20: Seksual Violence Risk),
gewelddadig delict (VRS: Violence Risk Scale), psychopathie (PCL-R), speciaal voor jeugd (HKTR:
Historische Klinische en Toekomstige Revisie, SAVRY: Structured Assessment of Violence Risk in
Youth).
2) Need: wat moeten we gaan behandelen? De criminogenic needs (de factoren die verbonden zijn aan
het delict) moeten behandeld worden.
Criminogenic needs:
3) Responsivity: hoe moeten we gaan behandelen? 1. Antisociaal gedragspatroon.
Behandeling moet zo goed mogelijk aansluiten bij de 2. Pro-antisociale houding.
capaciteiten van de dader. Dit kan via algemene 3. Sociale steun voor antisociaal gedrag.
responsiviteit en via specifieke responsiviteit. Bij algemene 4. Middelenmisbruik.
5. Familierelaties.
responsiviteit gaat het over gebruikmaken van de principes 6. School/werk.
die werken, bijv. positieve bekrachtiging. Hierbij zijn de 7. Prosociale vrijetijdsbesteding.
cognitieve sociale leer-interventies van belang, waarmee 8. Criminele/delict geschiedenis.
beoordeeld kan worden waarom mensen iets doen. Dit kan
aan de hand van wat je vrienden/familie ervan vinden, wat je er zelf van vindt en wat het gedrag teweeg
brengt. Bij het RNR-model ligt de hoofdfocus op de reductie van dynamische risicofactoren (factoren
die kunnen veranderen door therapie, dus de Needs). Kritiek op dit model is echter dat er weinig focus
, ligt op de responsiviteit van de patiënt en zijn motivatie voor therapie. Bovendien is het een one-size
fits all benadering.
Good Lives Model (GLM):
Dit model is meer gericht op het verbeteren van de vaardigheden voor het verkrijgen van primaire
sociale goederen (dingen zoals affectie, gezondheid, financiën etc.) die zorgen voor een subjectief
welbevinden. Volgens Seligman moeten we de sterktes versterken in plaats van de zwaktes te
repareren. De vier pijlers van GLM zijn: 1) Positieve benadering gebaseerd op sterke punten van de
daders, 2) Risicofactoren (criminogenic needs) zijn verstoringen (zowel intern: capaciteiten die iemand
heeft, als extern: de support die je krijgt vanuit je omgeving) voor verkrijgen van primaire goederen, 3)
Geeft aan welke vaardigheden en capaciteiten nodig zijn voor het starten met behandeling (treatment
readiness) en 4) Houding van therapeut naar patiënt en patiënt-therapeut relatie. Een therapeut kan
verschillende houdingen hebben: born bad beeld (mensen zijn van nature slecht geboren), mensen zijn
van nature goed of een gemixte visie.
→ Mensen kunnen vier verschillende soorten problemen hebben die in de weg staan voor het
verkrijgen van primaire goederen: 1) Problemen in de middelen om bepaalde doelen te bereiken, 2)
Niet de capaciteiten hebben (bijv. minder intellectuele capaciteiten), 3) Geen langetermijnperspectief
en 4) Conflicterende doelen.
Bonta & Andrews (2007). Risk-Need-Responsivity Model for Offender Assessment and
Rehabilitation.
Het Risk-Need-Responsivity Model van Bonta & Andrews is een benadering voor het beoordelen en
rehabiliteren van delinquenten. Het model stelt dat effectieve interventies gericht moeten zijn op het
beoordelen van het recidiverisico van daders (Risk), het identificeren van hun behoeften op
criminogene gebieden (Need) en het aanpassen van interventies aan de individuele kenmerken en
responsiviteit van de dader (Responsivity). Het doel is om de kans op herhaling van crimineel gedrag te
verminderen door middel van gerichte, op bewijs gebaseerde interventies die afgestemd zijn op de
specifieke kenmerken en behoeften van de dader.
Ward, T. & Brown, M. (2004). The Good Lives Model and conceptual issues in offender
rehabilitation.
In dit artikel wordt het Good Lives Model (GLM) benadrukt als een benadering voor de rehabilitatie van
daders. Het artikel behandelt conceptuele kwesties met betrekking tot de GLM, die de nadruk legt op
het helpen van daders bij het nastreven van positieve levensdoelen en het bevredigen van
basisbehoeften als alternatief voor crimineel gedrag. Het benadrukt de belangrijkste elementen van
het GLM, zoals het identificeren van de positieve doelen van daders en het aanpakken van de factoren
die hen tot criminaliteit aanzetten. Het artikel benadrukt de waarde van het GLM als aanvulling op
traditionele rehabilitatiemodellen in de context van de behandeling van daders.
Week 3. Biopsychosociale modellen
Biosociaal model van geweld (Raine, 2002):
Dit model gaat over de interactie tussen genetica en omgeving, wat
een belangrijke factor is voor antisociaal gedrag. Links in het model
staan de genetica (nature) en rechts in het model de omgeving
(nurture). Hierbij spelen zowel de biologische factoren (bepaalde
genen kunnen leiden tot risicofactoren voor antisociaal gedrag, of
juist het omgekeerde → beschermingsfactor) als de sociale factoren
(bijv. mishandeling of verwaarlozing kan leiden tot antisociaal gedrag)
een rol. In dit model zijn de rechtstreekse verbanden tussen bepaalde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nmk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen