Nieuwe tijd samenvatting:
European Society in the age of the renaissance 1350-1550
Handel en welvaart
-Noord-Italiaanse steden zorgden voor een opwekking van de handel in de elfde eeuw en maakten
grote stappen in de scheepsbouw, dat ervoor zorgden dat de schepen het hele jaar door op een
degelijke snelheid konden varen.
-Een handelsleider was Firenze, de stad waar de renaissance begon, gelegen op vruchtbare grond
naast de rivier de Arno.
-Firenze werd een handelscentrum, de stad werd zeer welvarend, in de stad werden allerlei
producten ingekocht en verkocht, zoals graan, wol, specerijen wapens etc.
-De Handelaren van Firenze leenden en investeerden geld en zij verkregen de controle over het
bankieren van de paus aan het einde van de 13 e eeuw, de families uit Firenze begonnen het
banksysteem in Europa te domineren.
- de winsten uit dat succesvolle bankieren werden geïnvesteerd in allerlei industrieën in en rondom
de stad, de winsten droegen bij aan de gesteldheid van de stad, op deze manier kregen deze rijke
families steeds meer grip op het stadsbeleid van Firenze en de cultuur.
- Firenze was economisch zo enorm gegroeid, dat de stad enkele crisesessen tamelijk eenvoudig zou
kunnen doorstaan (eerste kwart van de 14 e eeuw)------------) bijvoorbeeld de zwarte dood
-In de Italiaanse stadstaten zoals Firenze konden steeds meer mensen allerlei luxe producten
veroorloven en dus een steeds beter leven --------------) stimulans architectuur, de inwoners van deze
steden zagen het leven steeds meer als iets waar je van moest genieten, dan als een uitgestippeld
pad naar de hemel.
‘Communes’ en republieken van Noord-Italië
- Noord-Italiaanse stadstaten waren communes= associatie van vrije mannen uit
Italiaanse steden die wordt bestuurd door handelsgilden met het doel om meer
politieke en economische onafhankelijkheid te winnen op lokale adel.
- Fusie tussen rijke handelaren en de adel door uithuwelijken------) creëerde een
machtige oligarchie (kleine groep mensen die de stad en het omringende gebied
bestuurden)
- Deze elite was geen stabiele politiek factor--------) onderlinge rivaliteit tussen
families. Onrust van lagere klassen verergerde deze instabiele situatie
- Slechts een klein percentage van de stadsbevolking voldeed aan de eisen van de
(handel)elites (jaren woonachtig, bezittingen etc.) om als volwaardig burger gezien te
worden van de stadstaat, waardoor slechts een percentage in aanmerking kwam
voor politieke positie.
Gewone bevolking=popolo
, - Succesvolle opstanden popolo--------) ontstaan republieken waren
vertegenwoordigers werden verkozen-----) kwamen voor in verschillende Italiaanse
steden
- Deze succesvolle opstanden waren meestal maar tijdelijk--------) konden geen orde
behouden
- Handelselite kregen hun machtspositie weer terug na het op de been krijgen van
legers.
-Veel steden werden signori= een man regeerde over de stad
- handelselite behield soms republiek met strikte voorwaarden, de rijke handelaren waren er
enkel geschikt voor.
- 15e en 16e signori transformeerden hun huizen in ‘Courts’= een groot huishouden en
imposante plekken waar de signori en bestuurders hun werkzaamheden uitvoerden en de
kunst faciliteerden
- andere bestuurders of staatshoofden namen verschillende onderdelen van deze ‘courts’
over later.
Stadstaten en de machtsbalans
- Italianen ten tijde van de renaissance waren sterk verbonden met hun stadstaat
(politiek loyaal tov. Hun stadstaat)--------) verklaring verschillende Italiaanse staten en
weerhouding eenheidsstaat Italië
- 15e eeuw 5 staten domineren het Italiaanse schiereiland----) Venice Milan Florence
Papal States koninkrijk Napels.
- Noord Europa staatsvorming en centralisatie(-----------) Italiaanse stadstaten
- Venetië was in naam een republiek maar werd eigenlijk door de handelselite
bestuurd.
- Italiaanse stadstaten- aangaan van banden met rivaliserende Europese staten, een
van politieke vooruitgang afkomstig uit de Italiaanse stadstaten, de aanwezigheid van
ambassadeurs.
- Einde 15e eeuw: Venice Florence Milan and the papacy----) in het bezit van veel
welvaart en ontwikkelden een zeer imposante cultuur.
- Doelwit voor invasie van buitenaf door hun welvaart en verdeeldheid-----) invasie
Frankrijk in Italië in 1494 door Charles VIII
Savonarola werd de politieke en geestelijke leider na deze invasie en zette de Medici
familie af----------) hervorming van het bestuur---------) vernietiging van allerlei
decoraties, van pracht en praal allemaal in de vlammen opgegaan door Savonarola
, Aanvankelijk een populaire leider, uiteindelijk ontevreden bevolking en ex
gecommuniceerd door de paus en tot slot vermoord.
- Terugkeer medici familie
- Franse invasie begin van een nieuwe periode Europese en Italiaanse politiek over
macht-------) Italië slagveld voor allerlei ambities door heilig roomse rijk en Frankrijk
(Habsburg-Valois oorlogen)
- Gefaalde verenigde buitenlandse beleid van de Italiaanse stadstaten leidde tot
onderwerping van deze steden aan buitenlandse mogendheden.
Welke ideeën worden geassocieerd met de Renaissance?
- Individuele overtuiging
- Zelfbewustzijn
- Interesse in klassieke vormentaal
- Nieuwe ideeën over ‘human nature’
- Nieuwe visie over educatie
- Nieuwe concepten over bestuur-----------) boekdrukkunst----) aansporing verspreiding
van deze ideeën
Humanisme
Humanisme= een studie gesticht door Italianen waar de nadruk lag op het nauwkeurig
bestuderen van Grieks-Romeinse literatuur met het doel om de menselijke natuur beter te
begrijpen
- De ideeën van de Grieken en romeinen kunnen voor een nieuwe gouden eeuw
zorgen veel mensen deelden dit idee.
- De glorie van Rome was het hoogtepunt van de menselijke geschiedenis
- 15e eeuw Filosofen werden steeds meer geïnteresseerd in Griekse Filosofie
- Er waren geen limieten in wat men in staat was.
- Families buurten en andere gemeenschappelijk aangelegenheden waren een
springplank voor meer individuele vrijheid.
Virtu= de kwaliteit om de wereld naar je hand te zetten, (ongeacht je achtergrond,
waren humanisten vooral in geïnteresseerd)
- Geleerden uit de Renaissance schuwden het niet om hun eigen kwaliteiten te
beschrijven of te oreren.
, - Biografieën waren bedoeld om rolmodellen te beschrijven voor een bepaald individu
- Denkers uit de wedergeboorte dachten over de meeste idealen systemen in plaats
van bestaande systemen of concepten met elkaar te vergelijken, deze waren nooit
perfect (Plato)
Educatie
- Humanisten gingen ervanuit dat hun aanbevolen leer van pas zouden komen voor
toekomstig politici, diplomaten etc.
- Humanisten zetten hun ideeën om in de praktijk
- Humanistische scholen waren van het begin van de 16e eeuw overal in Europa te
vinden
- Onenigheid over geven van onderwijs aan vrouwen door humanisten, scholen waren
niet toegankelijk voor vrowuen, desondanks heeft een aantal vrouwen een opleiding
gevolgd.
- Twee opvattingen over ideaal bestuur! Blz 365
- Castiglone the courtier (1528), de geschoolde man moet in allerlei wetenschappelijke
disciplines kennis vergaren.
Politiek denken
De perfecte Courtier zou het liefst een bestuurder adviseren
De perfecte leider= vrome wijze waardig geleerd dapper onderscheidend
- Humanisten waren erover eens dat geleerde mannen politieke activiteiten voor zich
zouden moeten opnemen civic humanism
- Civiv humanist= Machiavelli:
The prince (1513): de functie van overheerser is het behouden van orde en het
handhaven van veiligheid. (of overheid)
- Een bestuurder moet alle middelen inzetten voor het voortleven van de staat
(manipulatie etc.) niet voor zijn eigen plezier
- Effectieve bestuurders hadden de kwaliteit van Virtu