Welke kwaliteit heeft een goede leraar?
Waarom keuze minor?
Wat wil je leren?
Wat lijkt je lastig?
Hobby of bijbaan dat leraarschap versterkt?
Kwaliteit of activiteit maakt jou uniek?
Gebruikte bronnen:
1. https://educatie-en-school.infonu.nl/diversen/29872-in-gesprek-met-de-leerling-het-
onderwijsleergesprek.html
2. Samenwerkend Leren (Ebbens): vanaf pagina 152-176
3. Handboek voor leraren (Geerts): pagina 117-118
4. https://wij-leren.nl/ontwikkelingsgebieden.php
2
,Leerdoelen:
1. Wat is een onderwijsleergesprek?
Een onderwijsleergesprek is een gesprek tussen een docent en een of meerdere
leerling(en) of een gesprek tussen leerlingen onderling onder leiding van een docent (1,3).
De docent stelt daarbij het probleem of de centrale vraag vast (meestal uit het
vakgebied), bepaalt de structuur van het gesprek, schakelt alle leerlingen in door vragen te
stellen en antwoorden te ontlokken en deze door te spelen, vraagt veel door, daagt uit en
brengt de leerlingen naar (liefst) gemeenschappelijke oplossingen en conclusies (1).
Door de veelvuldige interactie tussen leerlingen en het hardop denken binnen een heldere
structuur (onder leiding van de docent), wordt het onderwijsleergesprek tot een vorm van
samenwerkend leren gerekend.
In de literatuur wordt het onderwijsleergesprek (owlg) ook aangeduid als ‘socratische
dialoog’ (wat denkgesprek betekent), omdat tijdens dit gesprek alle leerlingen uit de groep
onder leiding van de docent een thema, probleem of vraag tot een oplossing brengen. Het
woord dialoog is hierin belangrijk aangezien een owlg namelijk niet hetzelfde als praten en
nu en dan een vraag stellen (2).
Een owlg verschilt van een
klassengesprek in de volgende
kenmerken: de leiding en het onderwerp zijn
tijdens een klassengesprek in handen van
de leerlingen, het klassengesprek ontstaat
spontaan en is meestal gerelateerd aan de
inhoud van de les, de docent heeft zich
meestal niet kunnen voorbereiden voor het
klassengesprek en er is een minder actieve
deelname (slechts enkelen van de groep
nemen (actief) deel) (2).
Tip: gebruik een U-vorm voor een owlg.
Docenten kunnen het onderwijsleergesprek in zowel een open als een gesloten vorm met
leerlingen voeren (2)
- In een gesloten onderwijsleergesprek stelt de docent vragen aan individuele
leerlingen. Antwoorden worden daarna door de docent doorgespeeld aan andere
leerlingen.
o In andere woorden, de docent leidt de leerlingen naar een vooraf bekend
conclusie of oplossing. Meestal stelt de docent hierin vragen aan de
leerlingen, die individueel door hen beantwoord (een vraag-antwoord
structuur). Deze vorm wordt het meeste gebruikt, maar valt niet onder de
definitie van een owlg.
- In een open onderwijsleergesprek stimuleert de docent de leerlingen door direct op
elkaars vragen en antwoorden in te gaan, elkaar antwoord te geven op de vragen of
elkaar vragen te stellen. Het stellen van vragen en het doorvragen op antwoorden is
een van de krachtigste middelen voor docenten om leerlingen te laten denken.
o In andere woorden, het woord ‘open’ geeft aan dat de docent de leerlingen
niet noodzakelijk naar een eenduidig antwoord of vaststaande conclusie leidt.
Er is ruimte tot denken. De docent weet nog niet tot welke conclusie het
3
, gesprek zal leiden. Vaak stelt de docent vragen aan de leerling(en), maar
leerlingen kunnen ook op elkaars antwoorden en vragen reageren.
Het is dus belangrijk dat alle leerlingen en niet slechts enkelen deelnemen aan het owlg, dit
wordt als lastig ervaren. Kenmerken die bijdragen aan een actieve participatie van leerlingen
zijn:
I. Positieve wederzijdse afhankelijkheid. De docent maakt hierbij de groep in woord
en gebaar duidelijk dat hij niet met het antwoord zal komen, maar het gesprek de
bedoeling heeft dat de leerlingen samen de vraag of het probleem oplossen, en dat
hij daarbij de gespreksleider is.
II. Individuele aansprakelijkheid. De docent werkt hierbij niet of nauwelijks met
vingers en geeft willekeurig beurten (leerlingen voelen hierdoor dat ze voortdurend
worden aangesproken op hun denken).
III. Directe interactie. De docent zorgt hierbij ervoor dat de leerlingen zich tot elkaar
richten in plaats van tot hem.
IV. Aandacht voor de ontwikkeling en sociale vaardigheden. Het vaststellen van
gespreksregels en het regelmatig reflecteren op de manier van communiceren en
leren tijdens het owlg is van belang hierbij.
V. Aandacht voor het groepsproces. Leerlingen moeten zich hierbij vrij voelen deel te
nemen. De docent kan dat bevorderen door alle bijdragen te erkennen en met
leerklimaatbeschadigde opmerkingen om te gaan, zoals met sociale vaardigheden in
groepswerk.
Het stappenplan van een owlg (1,2):
0. (Bereid vraag denkniveau formulering en de stappen hierna terdege voor)
1. Neem een duidelijk probleem in gedachten (lesontwerp).
2. Leid de vraag/het probleem (en de procedure!) in, maak deze betekenisvol en stel de
vraag/poneer het probleem.
3. Geef de leerlingen de tijd om over een eerste antwoord na te denken. Vertel dat de
leerlingen ook. Wacht in elk geval tien seconden. Voeg eventueel een korte
samenwerklerenopdracht in als denken – delen -uitwisselen
4. Geef een willekeurige leerling de beurt.
5. Bevestig het antwoord (‘Oké, dat is één mogelijkheid!’ en wacht daarna weer even.
Vraag leerlingen even te wachten met reageren (‘Denk even na’.)
6. Vraag andere leerlingen te reageren; met name die leerlingen die een ander
antwoord hebben dan het eerste antwoord.
7. Inventariseer antwoorden van andere leerlingen (‘Wie heeft eenzelfde antwoord, wie
iets anders?’).
8. Vanaf dat moment zijn er geen standaardhandelingen meer. Dat hangt af van de
(open of gesloten) probleemstelling van de docent en van de antwoorden van de
leerlingen.
Tips: toezicht houden door bijvoorbeeld rond te lopen / gedrag bewaken door het opstellen
van gedragsregels (vinger opsteken, elkaar laten uitpraten) / het doel blijven bewaren (vraag
op het bord zetten en andere niet gerelateerde vragen te ‘parkeren’) / alle leerlingen laten
deelnemen (gooi de vraag anders opnieuw voor) / extra informatie toevoegen kan nuttig
zijn / het antwoord accepteren of te wel erkennen in plaats van te prijzen (goed of slecht)
zodat deelname blijft / intonatie bepaalt de sfeer van het gesprek / vloeiend houden van
gesprek door eerst te reageren op de inhoud, daarna door te gaan en het evalueren tot het
einde te bewaren / het gesprek samenvatten of laten samenvatten door de leerlingen
2. Wat is de functie/ het doel van een onderwijsleergesprek?
Een owlg is gericht op het ontwikkelen van het denken van de leerlingen (doel). In
essentie komt het erop neer dat docenten eerst het denken van de leerlingen zichtbaar
moeten maken om daarna dieper op de stof in te gaan. Op deze manier krijgen leerlingen de
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MasterstudentUM. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for £8.99. You're not tied to anything after your purchase.