Uitgebreide uitwerking van alle colleges van de cursus Psychopathologie, gegeven in de master Gezondheidszorgpsychologie aan de Radboud Universiteit. Alle afbeeldingen van de slides zijn toegevoegd. Tijdens het leren heb ik nog extra belangrijke dingen voor het tentamen uitgewerkt. Deze zijn aan he...
Colleges – Psychopathologie
Inhoud
College 1 – Inleiding - DSM ................................................................................................................3
Waarom is de classificatie nodig? – Vóór ........................................................................................3
Waarom is de classificatie nodig? – Tegen ..................................................................................... 4
College 2 – Angststoornissen bij kinderen en jongeren ..................................................................... 4
adaptieve en maladaptieve angst ................................................................................................... 4
diagnostiek van angst: beschrijvend ...............................................................................................5
Diagnostiek van angst: verklarend ................................................................................................ 8
College 3 – Depressie en angst in de late volwassenheid ................................................................. 11
College 4 – Verstoringen in emotiebeleving: Depressie ................................................................... 16
Cognitieve differentiatie van depressie ........................................................................................ 16
Invloed van emotie op cognitie (taalverwerking) ......................................................................... 18
College 5 – Suïcide en suïcidaal gedrag ............................................................................................ 19
Kennis over suïcide en suïcidaal gedrag ....................................................................................... 19
Psychologische en neurobiologische verklaringsmodellen ............................................................ 21
Basisprincipes van herkenning, taxatie en behandeling van suïcidaliteit ..................................... 21
College 6 – Agressie ........................................................................................................................ 24
Definitie + type agressie .............................................................................................................. 24
Prevalentie ................................................................................................................................... 24
Theorie (oorzaken/samenhang) ....................................................................................................25
Biologie ......................................................................................................................................... 27
Psychopathologie .......................................................................................................................... 27
Behandeling van agressie ............................................................................................................. 30
College 7 – ADHD Beelden en verklaringen ...................................................................................... 32
Deel 1: beschrijving, observatie, diagnose .................................................................................... 32
Deel 2: Verklaringsmodellen .........................................................................................................34
College 8 – Verslaving: beelden en mechanismen ............................................................................ 37
Psychoactieve stoffen: indeling en globale effecten...................................................................... 37
Stoornissen IN gebruik ................................................................................................................ 38
Stoornissen door gebruik ..............................................................................................................39
College 9 – Eetstoornissen .............................................................................................................. 42
Kenmerken/presentatie eetstoornissen ....................................................................................... 42
Verklaringsmodellen .................................................................................................................... 44
College 10 – Schizofrenie Spectrum Stoornissen ..............................................................................47
Wat is een psychose ......................................................................................................................47
Onderliggende mechanismen ........................................................................................................47
Risicofactoren voor psychose ....................................................................................................... 48
Hoe vergroten andere factoren de kans?...................................................................................... 49
1
, Comorbiditeit ............................................................................................................................... 50
Behandeling ................................................................................................................................. 50
College 11 – Seksuele stoornissen .................................................................................................... 51
Theoretische modellen .................................................................................................................. 51
Seksuele Stoornissen .................................................................................................................... 53
Clitoris ..........................................................................................................................................56
Erectiestoornis ..............................................................................................................................56
College 12 – Persoonlijkheidsstoornissen ........................................................................................ 58
College 13 – Neurocognitieve mechanismen van verstoord adaptief gedrag ....................................62
College 14 – Somatische Symptoom Stoornis ...................................................................................67
College 15 – Autismespectrumstoornissen ...................................................................................... 70
Gedragsniveau ............................................................................................................................. 70
Cognitie ......................................................................................................................................... 71
Biologisch...................................................................................................................................... 74
Omgeving ...................................................................................................................................... 75
College 16 – Alzheimerdementie en frontotemporale dementie ....................................................... 77
Leerdoelen ...................................................................................................................................... 82
2
,College 1 – Inleiding - DSM
Ziek of gezond
World health organization defines mental health as a state of complete physical,
mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity
- Categorisch: gezond vs. ziek
- Typologisch: overlap tussen gezond en ziek
- Gradueel: continuüm van gezond naar ziek. Dit continuüm kan ook bestaan
voor emoties/stemming, cognitie, gedrag, lichaam
Een gezond continuüm
Waar bepaal je de cut-off van gezond vs. ongezond. Wanneer is er behandeling nodig?
Het is belangrijk om naar de context te kijken. Bijv. alcoholconsumptie binnen
‘normale populatie’ en ‘student populatie’.
Bestaan psychische stoornissen?
Observatie definitie→ onderzoek
- Context, cultuur, economie, politiek systeem spelen ook een rol
Belangrijke vragen bij de ontwikkeling van een diagnostisch systeem:
- Zijn afwijkingen (onschuldige) variaties van menselijk gedrag of toch
ziektes?
- Waar komen nieuwe diagnosen vandaan?
- Wat is het gevolg daarvan?
- Wie heeft daar baat bij?
Waarom is de classificatie nodig? – Vóór
Mensen hebben van nature de neiging om in hokjes te denken.
- Betere professionele communicatie, daar zijn kaders voor nodig
Classificeren, maar hoe?
Nosologie: indeling van ziektes
- Etiologie: onderliggende factoren die leiding tot het tot uiting komen van een ziekte
- Pathogenese: onderliggende mechanismes die tot herstel of instandhouding leiden
- Epidemiologie: verdeling/prevalentie van een ziekte
- Symptomen en syndromen: beschrijving van klachten
Voorbeeld sociale angst stoornis
- Etiologie: serotonine transporter gen, serotenerge systeem, amygdala hyperactiviteit,
trauma, leren-observeren, overbescherming, verwaarlozing
- Pathogenese: cognitieve biases (interpretatie, aandacht), klassiek/operant leren, sociale
vaardigheden
- Epidemiologie: bijna even vaak bij vrouwen en mannen, meer mannen in kliniek, Westerse
variant (ik word negatief beoordeeld) en Oosterse variant (ik ben een last voor anderen),
prevalentie 9-13%
- Symptomen: buitenproportionele angst om negatief beoordeeld en buitengesloten te
worden. Vermijding, veiligheidsgedrag, hartkloppen, blozen, trillen, zweten.
Beperkingen van classificatie
Comorbiditeit
DSM in ontwikkeling
Er zijn diagnoses toegevoegd en verwijderd door de jaren heen. Er zijn
stappen gezet richting een dimensionele benadering.
Take home
- Weg van politieke/morele en financiële invloeden
- Hoe willen wij (internationaal) over psychopathologie communiceren. We komen niet uit
zonder categorieën
- DSM zal blijven ontwikkelen als diagnostisch
3
, Waarom is de classificatie nodig? – Tegen
- Categorieën worden gemaakt door een stemming
Overlapping
- Overlap van symptomen bij meerdere diagnoses
- Er zijn meer dan 10.000 combinaties om de diagnose depressie te krijgen
OPLOSSINGEN
Transdiagnostische persoonlijkheidsdimensies
Verschillende stoornissen clusteren op dimensies zoals
‘fear’ en ‘distress’ die weer clusteren op dimensie
‘internalizing’. Er kan behandeld worden op dimensies
Voorbeeld: externalisatie
- Heterogene mix van trekken, gedragingen en stoornissen
- Extreme beloningsgevoeligheid
- Hostiliteit en reactieve agressie
- Lage impulscontrole
Er is een gedeelde genetische vatbaarheid die mensen met deze trekken gemeen
hebben.
Conclusie transdiagnostische dimensies van persoonlijkheid
- Er zijn dimensies die stoornissen overstijgen
- Sterk verankerd in persoonlijkheidstheorieën (en dus de psychologie)
Cognitieve neuropsychologie
Wat zit er achter de symptomen/gedragingen?
Symptomen linken aan verstoringen in neuronale, cognitieve en
gedragsmatige mechanismen
Conclusie cognitieve neuropsychologie
- Relatie tussen symptomen en cognitie
- Dezelfde cognitieve afwijkingen bij meerdere stoornissen
- Niet verankerd in de persoonlijkheidsleer
Computationele psychiatrie
Algemene gedachte is dat cognitie een black box is waar aannames over
worden gedaan zoals aandacht, inhibitie. Maar het blijft bij een aanname
omdat het niet tastbaar is.
Vraag: wat gebeurt er in het brein dat optimaal gedrag verandert in
afwijkend gedrag? Dit wordt berekend met modellen. Dit zal leiden tot het
mathematisch definiëren van subgroepen met dezelfde ziekten waar
specifieke behandeling voor kan worden ontworpen
Conclusie computationele psychiatrie
- Focus op het brein en afwijkingen in cognitieve mechanismen
- Mathematische modellen om het samenspel tussen cognitieve mechanismen te kunnen
kwantificeren (dus geen sommetje)
College 2 – Angststoornissen bij kinderen en jongeren
adaptieve en maladaptieve angst
- Angst is adaptief omdat het een alarmsignaal is.
- Angst is kwalitatief niet anders bij iemand zonder angststoornis
vergeleken met iemand met een angststoornis
Angst uit zich cognitief, gedragsmatig, fysiologisch en gevoelsmatig
Wanneer is angst een probleem? (maladaptief → pathologisch)
- Leeftijdinadequaat: belangrijkste factor om te bepalen of angst een probleem is
- Om te bepalen of iets pathologisch is, moeten we het aftoetsen tegen de normale
ontwikkeling
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller smaasbach. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for £2.56. You're not tied to anything after your purchase.
