Hoofdstuk 7: Ziekte
Conceptuele analyse – Concepten
Filosofie is en conceptuele analyse. De centrale vraag van de concept analyse is: “Waarover spreken
we als we spreken over X?”. Die X kan hier verschillende dingen zijn (kennis, rechtvaardigheid,
vrijheid etc.). Dan krijgen we de vraag: Wat is ziekte? Wat is kennis? De concept analyse leidt
idealiter tot definities van begrippen. Je kan dit eigenlijk beschouwen als een soort woordenboek,
maar niet elk concept wordt geanalyseerd. Alleen de concepten waarvan men zegt dat ze belangrijk
zijn voor ons (het moet enige relevatie hebben – het moet een ‘diepe’ rol spelen in ons begrijpen van
de werkelijkheid), worden maar geanalyseerd. Als deze concept analyse slaagt, dan hebben we een
concept open gebroken. Met andere woorden: We hebben de meer eenvoudige concepten
blootgelegd waaruit het grote concept bestaat. De meer eenvoudige concepten zijn dan de
noodzakelijke concepten voor een correct gebruik van het grote begrip (die we geanalyseerd
hebben).
Analyse van ‘filosofie’, ‘wetenschap’, ‘handicap’ en ‘ziekte’
Wat zijn de noodzakelijke en voldoende voorwaarden voor het correcte gebruik (de correcte
toepassing) van een term of concept? Bijvoorbeeld: “Wat is kennis?”. De waarheid is een voorwaarde
om tot kennis te komen, om de kennis te kunnen gebruiken. Maar, waarheid is geen voldoende
voorwaarde om kennis te kunnen gebruiken. Heel zelden is zo’n conceptuele analyse succesvol.
Telkens slagen filosofen erin tegenvoorbeelden te formuleren, gedachten experimenten te bedenken
of gevallen op te sommen waar deze analyse tegenaan botst en waardoor de analyse onderuit wordt
gehaald. Die voorbeelden zijn typisch vals positieve resultaten of vals negatieve resultaten.
Natuurlijk/onnatuurlijk en normaal/abnormaal?
We gaan in dit hoofdstuk door op het begrip ‘ziekte’. Ziekte en gezondheid is verwant aan andere
begrippenparen, namelijk natuurlijk/onnatuurlijk en normaal/abnormaal. Deze komen dicht bij
elkaar in de buurt! In de niet-biomedische wetenschappen (de niet-levende wetenschappen) spelen
de andere begrippenparen eigenlijk geen rol, er zijn namelijk geen normale/abnormale processen of
stoffen. Andere onderscheidingen worden natuurlijk wel gemaakt. Aristoteles: Er wordt een
onderscheid gemaakt tussen natuurlijke en onnatuurlijke bewegingen: een zwaar voorwerp die naar
boven gaat is een onnatuurlijke beweging, maar een zwaar voorwerp dat naar beneden gaat is een
natuurlijke beweging. Vroeger werden deze begrippenparen dus wél gebruikt, nu is dit beperkt in de
biomedische wetenschappen. Waar we in de biomedische wetenschappen wel onderscheid tussen
maken is fysiologie en pathofysiologie. Wat zorgt er voor dit onderscheid? Er zijn drie voorstellen die
dit klassiek overwegen:
1. Naturalisme: Ziekte en gezondheid worden onderscheiden op basis van feiten, van
wetenschappelijke bevindingen. Het is iets objectiefs (een wetenschappelijk oordeel) dat
deze twee begrippen uit elkaar haalt
2. Normativisme: Een subjectieve waarde (waardeoordeel) haalt deze twee begrippen (ziekte
en gezondheid) uit elkaar
3. Hybridisme (een combinatie van het naturalisme en normativisme): Een onderscheid wordt
gemaakt op basis van de combinatie van wetenschappelijke feiten en subjectieve normen
Normaal als wenselijk (normativisme)
Volgens het normativisme is de norm gewoon een menselijk (individuele of sociale) norm, het heeft
niets te maken met de natuur. De norm is geen norm in de natuur zelf, maar een norm in ons
denken. Het heeft te maken met de waarde in ons denken (een objectieve waarde) die we
projecteren in de natuur. Zij zeggen: “Iets dat onwenselijk of afstotelijk of slecht is, is ziek”. Dus iets
wat wenselijk of goed is, is gezond.
Pagina 1 van 6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaankersmit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.