Hoofdstuk 8: Medicaliseren en pathologiseren
Een groot probleem?
D. de Wachter en P. Verhaeghe zeggen dat de moderne samenleving een zieke samenleving is. Deze
stelling (ofwel deze kritiek) gaat deels terug op de beweging van de jaren 1960/1970 die toen bekend
stond als de antipsychiatrie: Dit gaat in tegen de overheersende psychiatrische denkbeelden (dat de
problemen van een individu daadwerkelijk van het individu is). De stelling van de antipsychiatrie was
dan: De problemen die het individu ervaart (die onder psychiatrische behandeling is), zijn eigenlijk te
wijten aan de samenleving. Deze kritiek heeft verschillende betekenissen:
De samenleving ofwel de maatschappij zorgt echt voor nieuwe aandoeningen (is echt
pathogeen), bijvoorbeeld: Tegenwoordig moeten wij zittend werken wat aanleiding kan
geven tot rugproblemen, prostaatkanker, etc.. De geneeskunde speelt hierin een belangrijke
rol: Het ingrijpen (het advies) van de medici in sommige gevallen doet meer kwaad dan goed.
Het deelprobleem is dus de iatrogenese: Het is de arts die aan de oorsprong ligt van de
aandoening
De moderne maatschappij ziet normaal gedrag en normale gevoelens als ziekten (of
aandoeningen of stoornissen). Eigenlijk zijn deze gedragingen normaal, maar onze
samenleving gaat dit beschouwen als ziek of afwijkend. Bijvoorbeeld dat er heel erg de
nadruk wordt gelegd op het feit dat seksuele verlangens ziek zijn, maar eigenlijk zijn deze
juist normaal (denk aan homoseksualiteit)
Lange geschiedenis van kritiek op de geneeskunde
Het medicaliseren en pathologiseren wordt doorgaans gebruikt als een kritiek op de geneeskunde.
Deze kritiek is eigenlijk helemaal niet nieuw. Hippocrates zei al dat “niets doen ook een goede
remedie is”. Ook Matthew Prior (17e eeuw) zei: “cured yesterday of my disease, I died last night of
my physician”, met andere woorden dus dat de ingrepen van de arts vaak meer kwaad dan goed
doen. Oliver Wendell Holmes (19e eeuw) zei: “If the whole materia medica, as now used, could be
sunk to the bottom of the sea, it would be all the better for mankind – and all the worse for the
fishes”. Als laatste zei Roy Porter (in 1999!): “Er geldt dat de geneeskunde haar prestige minder haalt
uit het feit dat ze de zieken kan genezen, maar meer in allerlei andere zaken”.
Medicalisering: twee betekenissen
Medicalisering is een kritiek op de geneeskunde, de geneeskunde zorgt voor veel problemen en doet
veel fout, maar het kan ook goed zijn. De betekenissen van medicalisering zijn:
De tendens om condities of kwesties te behandelen/beschouwen met medische technieken
en/of methoden. Dus het bekijken van de conditie met een medische blik
De tendens om vroeger als ‘gezond’ of ‘normaal’ beschouwde condities te classificeren als
‘ziek’ of ‘abnormaal’ (pathologiseren). Medicaliseren wordt hier gelijk geschakeld met
pathologiseren
Medicaliseren en pathologiseren kunnen onafhankelijk van elkaar gezien worden. Maar, beide
termen kunnen elkaar ook veroorzaken of versterken. Wanneer een medische techniek succesvol is
bij een behandeling van een bepaalde conditie, zien we deze conditie meer als een ziekte of als een
aandoening, dan dat het daadwerkelijk is (deze conditie wordt dus gepathologiseerd). Maar,
medicaliseren en pathologiseren kunnen ook onafhankelijk van elkaar voorkomen. Een klassiek
voorbeeld is de zwangerschap, dit wordt meer en meer gemedicaliseerd omdat er veel artsen bij
betrokken zijn, maar we zien het niet als een ziekte (dus het wordt niet gepathologiseerd!). Een
ander voorbeeld is het sociaal contact (handen geven). Dit werd een tijd geleden nog door niemand
beschouwd vanuit een medisch oogpunt. Maar, vandaag de dag kijken we vanuit een medisch
oogpunt: We zien dit als een risico van het overdragen van een bepaalde aandoening (Corona). Met
andere woorden: Handen geven wordt bekeken met een medische blik en wordt dus
gemedicaliseerd. Maar, er zijn geen mensen die het handen geven zelf zullen beschouwen als een
ziekte (dus het wordt niet gepathologiseerd).
Pagina 1 van 6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaankersmit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.
