Samenvatting
Samenvatting Psychopathologie & Psychiatrie Volwassenen
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
- Boek
- Psychopathologie
Notities van de lessen van Pascal Sienaert hier en daar aangevuld door het handboek.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 139 pagina's
Voorbeeld 4 van de 139 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
PSYCHOPATHOLOGIE EN PSYCHIATRIEHOOFDSTUK 1: CLASSIFICATIESYSTEMEN
Door de geschiedenis = afwijkend gedrag, gedrag dat niet voldeed aan wat mensen verwachten gelabeld als
gek gedrag, als madness, eigenaardig gedrag
Madness, insanity
• Term die geen enkele ethiologie impliceert, geen oorzaak
• Is een beschrijvende term die refereert naar verandering in gedrag/persoonlijkheid
o Iemand is niet meer zichzelf
o Van daar kleine stap nr iemand is bezeten door externe krachten, iemand is bezeten door
demonen (= demonologie) → doorheen de geschiedenis verklaring geweest voor madness
Madness is geëvolueerd van heel breed beschrijvend begrip naar enger begrip → mental illness
• Er wordt meer gekeken naar een ziektebeeld
• Zo'n aparte ziektebeelden werden al bij de Grieken beschreven
Moderne ziektebegrip: Thomas Sydenham
• 1624-1689
• Vader van de moderne medische classificatieleer
• Beschreef afzonderlijke ziekten die een geheel van symptomen hadden met een specifiek verloop en
een specifieke prognose
o Concept afzonderlijke ziekten gelanceerd in 2e helft 17e E
Nog 2 belangrijke stappen/ontdekkingen geweest die een belangrijke rol hebben gespeeld ih medische model:
1. Correlatie tussen een klinisch syndroom en post-mortem afwijking
o Bij een lijkschouwing ging men bv vaststellen dat als iemand in bv de rechterhersenhelft een
letsel had dat dat ging correleren met een verlamming aan de linkerkant
▪ = heel belangrijk argument om dat ziektebgegrip te stofferen dat er een verband
was tussen symptomen die zichtbaar zijn en een anatomisch substraat dat
postmortem werd vastgesteld
2. Ontdekking van micro-organismen als ziekteverwekkers
o = de microbetheorie (>1850)
o Gelanceerd door Louis Pasteur (1822-1895)
o Er konden externe ziektekiemen zijn die een bepaald ziektebeeld kunnen veroorzaken
o = argument voor het medische model, maar ook voor het medische model toe te passen op
psychiatrische aandoeningen
▪ 1 vd voorbeelden van zo'n infectieziekte was syphilis
• Evolueerde in verschillende stadia met eindstadium met psychiatrische
symptomen zoals apathie en dementie
• Wordt veroorzaakt door een spirocheet - Treponema pallidum
• Hier werd voor het eerst duidelijk getoond dat een psychiatrisch
ziektebeeld, psychiatrische symptomen een biologische oorzaak kunnen
hebben
o = somatogene hypothese
Tot een heel stuk in de 19e E werden mensen die onder het label madness hoorden, weggestopt door de MS in
letterlijk kerkers (werden asielen genoemd), niemand geïnteresseerd in de diagnostische labels → iedereen
had hetzelfde label
• Asielen werden ook insane asylum of lunatic asylum genoemd
• De diagnose die we daar vandaag op zouden plakken = psychotische kwetsbaarheid → zeer ernstige
schizofrene pathologie, bipolaire stoornissen, ernstige depressies vaak met psychotische kenmerken
o = EPA-patiënten: patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening
▪ Is de tendens om opnieuw verschillende diagnostische groepen op 1 hoop te gooien
, • Pinel heeft hier verandering in gebracht
o Werd ih begin 19e E psychiater in het Salpêtrière ziekenhuis en vindt daar duizenden
vrouwelijke patiënten die zijn vastgebonden in kerkers
▪ Hij bevrijd de patiënten letterlijk, geeft hen degelijke kleding, voedt hen EN gaat
met hen praten
▪ = 1 vd eerste die geïnteresseerd geraakt in wat er met die mensen ad hand is
▪ = 1 vd eerste die een soort nosografie (= ziektebeschrijving) heeft opgesteld
• Probeerde diagnostische differentiatie te maken in de veelheid van
psychiatrische problematieken
• In 1798 geschreven
American Psychiatric Association: APA (1844)
• Stelt "een statistische lijst van geïnstitutionaliseerde patiënten" opstellen
o Ze waren op zich niet geïnteresseerd in diagnoses maar wilden een inventaris maken van wat
voor mensen met wat voor soort problemen verbleven in de instituten
o Er werd een beperkt aantal diagnoses vermeld
▪ = voorloper van de DSM
Emil Kraeplin
• Tot op vandaag: bijzonder grote invloed op psychiatrische diangostiek en classificatie
• Heeft in 1883 het Compendium der Psychiatrie geschreven
o Groepeert ziektebeelden obv gemeenschappelijke patronen van symptomen
▪ Patroon van symptomen = syndroom
o Afzonderlijke entiteiten met een eigen oorzaak
▪ Oorzaak zocht hij in de biologie
Interesse in diagnose stellen neemt toe
• O.a. door feit dat ah begin vd 20e E psychiatrie en psychotherapie werd bedreven in ambulante
praktijken waar ook tal van andere problematieken aan bod kwamen
o Waren niet de mensen die i die grote asielen ondergebracht waren
o Binnen die praktijken ontstond meer interesse in diagnostiek en classificatie
1948: substantiële lijst waarin psychiatrische aandoeningen staan beschreven
• In de ICD 6 (6e editie)
o International Classification of Diseases
o Van de Wereldgezondsheidsorganisatie
• Was oorspronkelijk een internationale lijst vna doodsoorzaken die verzekeringen gebruikten,
oorspronkelijk geen psychiatrische diagnoses bij, zijn er pas bijgekomen in 1948
• APA vond dat niet zo'n goede lijst en zijn zelf met hun eerste DSM afgekomen (1952)
o DSM = Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
o Pretendeerden daar een classificatie die gebaseerd was op etiologische theorieën
▪ Oorzaken zagen zij heel beperkt:
• Ofwel een "impairment of brain tissue function"
• Ofwel psychogeen
o Psycho-analyse was koploper voor psychotherapie & wat betreft
invloed en impact in psychiatrie
o Was niet gebaseerd op onderzoeksdata
In dezelfde periode: in heel hoog tempo psychofarmaca op de markt
• Medicamenten om psychiatrische toestanden behandelen
• Bracht zeer grote interesse mee in psychodiagnostiek → wilden een diagnostishc label koppelen ana
een behandeling
• Ih begin vd psychofarmaca ≠ evident dat er een bepaalde aandoening op het medicament stond
, o Middelen werden op de markt gebracht en moesten zich nt als bv anti-psychoticum te
definiëren
o Wetgever heeft geëist om een bepaalde diagnose te koppelen ad medicamenten
1968: DSM II
• Grotendeels gebaseerd op de psycho-analyse
• Heel vele nadruk op context
• Ervaringen id jeugd als verklaring vr bepaalde ziektebeelden
• Ook beïnvloed of gebaseerd op de psychobiologie van Meyer
o Meyer was het nt eens met de theorie van Kraeplin
▪ Vond dat biologisch reductionisme, negeerde de invloed van sociale en
psychologische factoren
o Fout van Meyer: ging in het andere extreme
▪ Sprak van reactie-typen: psychiatrische diagnose was een reactie
• Bv: depressieve reactie, angstreactie op sociale en psychologische
stressfactoren
Ondertussen bezig: US-UK Diagnostic Project
• Project waarbij men ging vergelijken hoe diagnoses werden gesteld in US en UK
• Groepen mensen diagnosticeren en kijken hoeveel diagnoses worden er gesteld in de UK en hoeveel
id US
o Diagnose schizofrenie werd in de US dubbel zo vaak gesteld in de UK
▪ Verschil zat niet in een verschillende presentatie vd patiëntengroep, mr ih labelen
door de psychiaters
▪ Dus nt het voorkomen van bep ziektebeelden
▪ Geeft aan dat er nood is/was aan internationale afspraken voor diagnostiek
• Aan eenduidige diagnostische criteria die voor iedereen hetzelfde zijn →
maakte de weg vrij voor nieuwe DSM-edities
DSM III (1980)
• Was heel duidelijk a-theoretisch
o Wilde geen etiologische theorieën en geen psycho-analytisch denken introduceren in hun
criteria
o Wilden alleen maar observeerbare gedrag in kaart brengen en alleen een beschrijvende
diagnose geven met criteria die voor iedereen heel duidelijk zijn
o Was een uitgesproken categoriaal handboek
▪ Verschillende ziekte-entiteiten als afzonderlijke entiteiten beschouwen
▪ Gaan ervan uit dat ziekte A en ziekte B verschillend zijn, ofwel heb je A ofwel B
• = utopie
Ondertussen zitten we aan DSM V → kritiek op categoriaal denken is vandaag niet afgenomen
1. DIAGNOSE
Doel:
• Vaststellen van symptomen
o Symptoom = ziekteteken = een teken dat er een ziekte is
o Samenhang tussen symptomen beschrijven en verloop
• Beschrijven van een toestand
• Verklaren/begrijpen van een toestand
o Wat is de samenhang van de symptomen
o Wat zijn lichamelijke en psychische oorzaken
o Wat zijn de sterke en kwetsbare kanten van de persoonlijkheid
▪ En wat is de invloed daarvan op het toestandsbeeld
o Wat is de invloed van gedrag op het onderhouden/oplossen vd problematiek
• Uiteindelijke doel: instellen van behandeling
, 2 typen diagnose:
Syndroomdiagnose Structuurdiagnose
Beschrijvend Beschrijvend
Geen info over etiopathogenese Info over etiopathogenese
= waardoor en op welke wijze is het syndroom ontstaan
Kijken naar beïnvloedende factoren (neuro-biologisch en
psychologisch)
3 types beïnvloedende factoren
• Predisponerende factoren
o Factoren die iemand kwetsbaar maken
• Luxerende factoren
o Factoren die de stoornis uitlokken
o Kan positief zijn, maar ook negatief
o Voorbeeld luxatie: voet omslagen → gebroken enkel
• Onderhoudende factoren
o Factoren die de stoornis onderhouden of versterken
Casus Hans
• Voelt zich down, kan niet meer genieten
• Voelt zich gefaald
• Heeft zijn ontslag ingediend
o Vrij impulsief, voelde zich gepasseerd
o Had gehoopt op een promotie, mr collega die op hetzelfde niveau werkt heeft die
gekregen
o Lag vaak in conflict met collega's die het beter weten
• Eetlust verminderd → 4kg kwijt
• Slaapproblemen: 'vanaf 3u wakker'
• 's Morgens ellendig, avond wat beter, draaglijker
• Heeft een virusinfectie gehad → leverontsteking → 3 weken plat
• Blanco psychiatrische voorgeschiedenis
o Moeder bipolaire stoornis
o Broer depressie
• Moe, concentreren lukt niet meer
• Klussen lukt niet meer
• Geen zin in seks
• Voortdurend ruzie met partner
o Heeft het gevoel dat zijn vrouw dreigt af te haken en dat als er niet snel iets verandert dat
ze het voor bekeken houdt
• Criteria depressief syndroom (van toepassing op Hans) ( → ≥ 5 symptomen binnen dezelfde
periode van 2 weken waarvan ≥ 1 kernsymptoom)
o Depressieve stemming
o Verlies van interesse of plezier
o Veranderde eetlust/gewicht
o Insomnia/hypersomnia
o Psychomotorische agitatie/remming
o Moeheid of energieverlies
o Gevoel van waardeloosheid of schuldgevoelens
o Verminderde concentratie of besluiteloosheid
o Terugkerende gedachten aan dood of suïcide
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dagmarkestelyn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen