Samenvatting

Volledige samenvatting: inleiding tot wereldpolitiek

0 keer verkocht

Vak
Wereldpolitiek (K000967A)

Instelling
Universiteit Gent (UGent)

Hier kan je een volledige samenvatting van de lessen vinden, aangevuld met de extra info uit het handboek. H12 en H14 worden niet samengevat omdat ze niet te kennen zijn.

[Meer zien]

Laatste update van het document: 2 jaar geleden

Voorbeeld 4 van de 51 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Nee
Wat is er van het boek samengevat? H1-11, h13
Geupload op 28 mei 2022
Bestand laatst geupdate op 29 mei 2022
Aantal pagina's 51
Geschreven in 2021/2022
Type Samenvatting

iwp
international relations
1ebach
thijs van de graaf
inleiding tot wereldpolitiek

€7,69

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Les 3 (04/03): H2: The emergence of a Global
system of states
“How did a fragmented world become a global, integrated system of states for which
order is an ongoing problem ”

Centrale vraag
1. Overzicht
CENTRALE VRAAG: hoe komt het dat de staat als politiek stelsel gewonnen heeft van andere
politieke systemen.
→ Principe van soevereiniteit, historisch gegroeid
→ Niet natuurlijk
3 grote tijdperken 1. Pre-Westfaalse wereld (wereld voor staten)
2. De vorming van het Westfaalse statensysteem
(1648-1815)
→ 1815: kanteljaar, einde Napoleontische
oorlogen
→ Einde: congres van wenen
→ Start: opeenvolgende wereldordes.
3. Opeenvolgende wereldordes sinds 1815
→ Aan wereldorde gaat groot conflict altijd vooraf (zie groene oorlogen)
Belang geschiedenis → Belang van Internationale geschiedenis:
o Oorsprong van hedendaagse kwesties
o Historisch materiaal om theorieën te testen
o Historische analogieën ter ondersteuning van hun beleidsstandpunten

2. Pre-westfaalse wereld (niet duidelijk in handboek)
Wat = Wereld voor systeem van staten, sinds mens sedentair (vestigen in nederzettingen) werd

Vormen: politiek gezag → Veel verschillende vormen van uitoefening van politiek gezag
o Tribale vorm: stammen (zowel sedentair als nomadisch)
→ Stamhoofd: centrale gezaghebber
o Territoriale vorm: stadstaten (Athene, Sparta)
→ Politiek gezag: niveau van stad
→ Gezag van stad werd steeds zwakker naarmate je verder van centrum ging

1

, o Imperia: zet geen grenzen op eigen politieke macht (VB: romeinse rijk)
→ Grote nood aan expansionisme
o Netwerkstructuren: handelsverbond, waarbij men gezamenlijke tarieven en wetten
opstelde
o Fragmentatie: grootste deel van de geschiedenis
= 2 zaken die start staten inzette:
1) Feodaliteit: onder gezag vallen van bepaalde leenheren (vazallen)
2) Klerikale vorm: paus heeft de macht
→ Heilig roomse rijk: geregeerd door Habsburgse dynastie
→ Balance of power: andere EU staten vormen allianties, machtsevenwicht
= Geschillen tussen staten aan de kant tegen gemeenschappelijke vijand
(VB: FR & Ottomaanse Turken tegen Habsburgers)

Levels of analysis
Levels of analysis:
→ INDIVIDUAL: meeste individuen spelen geen rol in overheid
→ STATEN: dynastieën en kleine entiteiten regeerden EU
→ INTERNATIONAAL: systeem van dynastieke regeringsstaten

Situatie schetsen 3. Het westfaalse statensysteem (start handboek)
1500: Oostelijk halfrond:
→ Oostelijk halfrond
→ Situatie: aantal imperia (VB: Ming-dynastie, Ottomaanse rijk, nomadische stammen)
→ Geen strikte grenzen
➔ Conclusie: geen sprake van staten
→ Frankrijk Uitzondering: Frankijk
→ Franse koning, land bestaat uit verschillende vorstendommen
→ Koning heeft niet over elk stuk even veel te zeggen
→ Duitsland Uitzondering: Duitsland/Heilig Roomse Rijk
→ Veel verschillende politieke stelsels naast elkaar
➔ Geen sprake van staten

Dertigjarige oorlog (1618-1648)
Protestantisme → Opkomst protestantisme: hervorming van kerk (aanleiding)
→ Vorstelijke families strijden om godsdienst/macht
o Conflict: protestanten vs katholieken
o Rijkt over heel Europa
→ Conflict deint al snel uit en wordt niet meer enkel om godsdienst
Vrede van Westfalen → Oplossing: Vrede van Westfalen (1648)
= Introduceert de staat als dominant politieke stelsel (= geboorteakte)
→ Eigenlijk: al vroeger, Augsburgse Vrede (prinsen kiezen religie en niet keizer)
Staatssoevereiniteit
= Staatsoevereiniteit (≠ Einde: strijd voor imperia)
o Hoogste autoriteit ligt bij de staat/monarch.
o Politieke autoriteit ligt bij monarch, niet bij paus/keizer
o Staten bepalen eigen beleid, diplomatie en religie
→ Wie de staat toebehoort, kiest de religie
→ Ook buitenlands beleid
o Principe van niet-inmenging (territorialiteit)
→ Zeer duidelijke grenzen

2

, 18° Eeuw Amerikaanse en franse revoluties
= Meer idee van volkssoevereiniteit (komt voort uit verlichting)
→ Amerikaanse (1776) en Franse (1789) revoluties
= Volkssoevereiniteit (Locke)
Volkssoevereiniteit
o Het volk is ultieme bron van legitieme macht
o Staat = contract tussen rationele burgers en monarch
o Vorst regeert enkel bij gratie van de natie
o 19° eeuwse verschuiving van dynastieke, absolutistische staten naar natiestaten
→ Meer democratisch
→ Niet van ene dag op de andere

Napoleontische expansie (1803-1815)
Franse revolutie → Frankrijk als revolutionaire macht
+
o Ideeën Franse revolutie ‘aanstekelijk’
Napoleon
o Deze ideeën zouden niet stand houden, moest Frankrijk omringd worden door
absolutistische vorstenhuizen
→ Uitdaging voor Versailles:
o Dynastieke legitimiteit terug herstellen
o Europese machtsevenwicht
→ Waterloo (1815)

4. Opeenvolgende wereldordes
→ Periodes van langdurige vrede tussen (voornaamste) staten dankzij machtsevenwicht en
spelregels (vaak gemaakt na groot conflict)
→

Multipolaire wereldorde: 5 grootmachten
→ Interbellum: geen stabiele wereldorde, grote macht was VS (maar trokken zich terug)
→ Bipolaire wereldorde: 2 grootmachten
→ Unipolariteit: nu al voorbij
→ Vandaag: nieuwe situatie??

1. Weense wereldorde
→ 1814-1815: Congres van Wenen
→ Concert van Europa: congressen
Overleg o Diplomatieke overlegstructuur (VN, G20 (informeel overleg orgaan van 20 grootste
economieën)
Machtsevenwicht o Machtsevenwicht bewaken
→ Pogingen om te segmenteren (VB: De Nederlanden als bufferstaat)

3

, o
Permanent wisselende bondgenootschappen
= Permanent wantrouwen
Goede werking o Werkt goed tot jaren 50
→ 1uitzondering Belgische revolutie (overleg tussen grootmachten)
→ Oplossing: België belooft neutraal te blijven en neemt monarchie als politiek stelsel
Conflict
→ Pas in 1854 (krimoorlog) eerste clash tussen grootmachten sinds Napoleon
o Krim = onderdeel Ottomaanse rijk
→ Jaren in structureel verval
o Tsaar zag kans om hen te overwinnen
o Ottomaanse rijk krijgt steun Frankrijk en UK

Imperialisme als bliksemafleider
Kolonies = te druk = Verklaring voor landurige vrede
→ Europese landen waren te druk bezig met imperium uit te breiden
VS
→ Uitzondering: VS maakt snel duidelijk aan imperialisten dat Zuid-Amerika hun gebied is
China
= Monroe doctrine
→ Uitzondering: China nooit echt gekoloniseerd, wel lastige periode
o Opium-oorlogen
Afrika o Ongelijke verdragen (China had geen interesse in handel met EU)
→ Staatsgrenzen Afrika: artificieel beslist door EU
o Extreme gevolgen voor inheemse volkeren:
→ Slavernij
→ Rum Triangle: Britse handelaars transporteren Britse goederen naar Afrika in ruil
voor ontvoerde Afrikanen, zij moesten dan rum en tabak gaan maken in Noord-
Amerika.
Ott. Rijk
→ Ottomaanse rijk: door Rusland versnipperd in verschillende landen
Japan = Niet langer een grootmacht
→ Japan: leek eerste zelfde lot als China te hebben
= Meiji-restauratie: koers van selectieve aanpassing aan Westerse wetenschap, onderwijs
en industrie
= Werd zelf imperialist

Technologie Hoe kon Europa de wereld veroveren, en wij niet veroverd?
→ Technologisch superieure wapens (boten)
Economie
o Halve verklaring: China vond als eerste buskruit uit, maar gebruikte dit niet
Oorlog
→ Sterkere economieën: rijkdom in EU was hoger dan in andere rijken
Geografie & klimaat o Toch: China soms ook rijkste land
→ Oorlogservaring: geschiedenis van oorlog
→ Geografie en klimaat: EU: veel landbouwgebied + gedomesticeerde dieren
veel sneller landbouwrevolutie
veel sneller verstedelijking + ziektes
o Latijns-Amerika: niet veel eiwit rijke gewassen + enkel lama
Levels of analysis Levels of analysis:
→ IDIVIDU: Leiders probeerden, maar faalde, de macht te grijpen (VB: Napoleon,
Habsburgers)
→ STAAT: Staten bereiken soevereiniteit + overzeese macht
→ INTERNATIONAAL: vrede van Westfalen + geen hegomonie door dreigende staten +
Europese verovering

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yoranblommers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,69. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Samenvatting

Volledige samenvatting: inleiding tot wereldpolitiek

Document informatie

Onderwerpen

Gekoppeld boek

Meer samenvattingen voor studieboek

Geschreven voor

Verkoper

Voorbeeld van de inhoud