Samenvatting
Samenvatting Inleiding tot de Wereldpolitiek
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Ik behaalde 18/20 door deze samenvatting te leren.
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 73 pagina's
Voorbeeld 6 van de 73 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Door Jef Van GeyteWereldpolitiek Les 1 : Inleiding
Opzet van het vak/studieveld
• Internationale betrekkingen
→ Relaties tussen staten/ ‘naties’
• + Globaliseringsprocessen
→ Economische, politieke en culturele integratie
→ Revoluties in transport en communicatie (uniforme containers, ict,,,,)
• = Wereldpolitiek
→ Heeft ook aandacht voor niet-statelijke actoren en ‘low politics’
→ Geen waterdicht schot tussen binnen- en buitenlandse politiek
→ Landgrenzen zijn fictie
Soevereine staat
• Hoeksteen: Westfaalse wereldorde
→ De “staat” geboren na het Verdrag van Westfalen (1648)
-> Einde 30 jarige oorlog (godsdienstoorlogen Katholiek vs Protestanten)
-> Niet enkel een godsdienstoorlog, vooral strijd om politieke macht
-> Na oorlog vraag: hoe kunnen we de wereld indelen zodat conflicten niet meer voorkomen
→ Centraal in antwoord: concept/principe: territoriale soevereiniteit
-> Soevereiniteit wel nog in handen van absolute vorsten
-> Staatsvormingsprocessen steeds uitgebreider
= Westfaalse wereldorde
• Juridische definitie “staat”: Vier criteria (Montevideo Conventie, 1933)
→ Eigen grondgebied
→ Permanente bevolking
→ Functionele overheid/bestuur
→ Overheid moet internationale betrekkingen kunnen sluiten
-> Diplomatiek doen
-> Ministerie BuZa
-> Staat moet dus autonoom en internationaal erkend zijn , indien niet erkend, geen
betrekkingen
• Hoeveel staten zijn er?
→ Lidstaten van de Verenigde Naties: 193
-> Oorspronkelijk 51 (na WO II)
-> Door dekolonisatiegolf: uitgegroeid naar 193
→ Plus Taiwan: 194
-> Ontstaan na Chinese burgeroorlog + koude oorlog (Taiwan= Kapitalistisch, westers blok)
-> Taiwan is volgens China geen soevereine staat, en eist dat andere landen Taiwan het niet
erkennen, anders boel
-> China wil haar landmassa (economie) bijeenhouden, want periferie China zeer onstabiel
-> Willen domino effect vermijden dat andere delen zich gaan afscheuren
→ Plus Vaticaan: 195
-> Verdrag met Italiaanse regering
-> hebben soort waarnemingstatuut (geen echt lid)
→ Palestina?
-> Waarnemersstatuut VN, geen volwaardig lid, VS blokkeert hun toegang tot VN (veto)
,Door Jef Van Geyte
Is Palestina een staat? (Voldoen ze aan 4 criteria?) (Muchos Problemas)
• Eigen Grondgebied?
→ Scheiding Gaza/Westbank Jordaan
-> Op zich niet zo rampzalig, maar..
→ Sinds zesdaagse oorlog (’67) – Israëlische nederzettingen in Jordaanoever
-> Israëlische muur rond hele Westbank
-> Israëlische roadblocks: Probleem nutsvoorzieningen Palestina
-> Israel ook Oost-Jeruzalem geannexeerd
→ Oplossing VN: tweestatenoplossing
-> Nagenoeg onmogelijk door Israëlische politiek en realiteit
→ Oplossing Trump “Deal of the century”
-> Maar vooral toegevingen van Palestina aan Israël
-> Bv: Hele Westelijke Jordaanoever aan Israël + militaire grenzen
-> Palestina niet akkoord
• Permanente bevolking?
→ Meer Palestijnse vluchtelingen in Jordanië dan in Palestina zelf (5miljoen)
-> Oprichting UNRWA (1949)
-> vluchtelingenorganisatie van de VN die zich richt op hulp en ontwikkeling van de Palestijnse
vluchtelingen in het Midden-Ooste,
• Functionele Overheid: Veel Rivaliteiten
→ Fatah
-> ‘besturen’ Westbank
-> Politieke partij President
-> Veel banden met terroristische groepen
→ Hamas
-> Controleren Gaza
-> Gezien als terroristen
→ Twee verschillende besturen met verschillende visies , niet één overheid
• Diplomatieke erkenning
→ 138 VN landen erkennen Palestina
→ Zeer toevallig West-Europa niet, kuch kuch Amerikaanse invloed
Andere controversiele landen met betrekking tot erkenning
• Kosovo
→ Erkend door 97 VN landen
-> Voormalige provincie Servië
-> Betwist door oa Rusland
• Andere landen
→ Westelijke Sahara, Abchazië, Zuid-Ossesië, Noord-Cyprus, Artsakh, Transnistrië, Somaliland
-> Buiten Westelijke Sahara, amper erkenning
,Door Jef Van Geyte
Fragiele staten
• Vooral centraal Afrika en conflictgebieden (Syrie, Afghanistan) - Fragile state index
→ Gekenmerkt door Interne stabiliteit
-> Bv. Afghanistan: Taliban en VS troepen,
-> Bv. Jemen: instabiel door soennieten
-> Bv. Venezuela: twee presidenten
o Maduro (steun van China, Rus, Iran…) en Guaido (steun Westen)
-> Bv: Syrie: Kruitvat tussen Rusland, Turkijke, VS, Rebellen, Koerden, Overheid….
• Wereld opgedeeld in Drie delen
→ Westfaalse wereldord (China)
→ Pre-westfaalse orde (zonder staatsstructuur) (Sub Saharisch Afrika)
→ Post-westfaalse orde (nationale soevereiniteit overgedragen aan hoger orgaan (Westen)
Natie?
• Geboorte “natie”
→ Franse en Amerikaanse Revolutie
-> idee volkssoevereiniteit
• Groep mensen die zichzelf identificeren met bepaalde gemeenschap (B. Anderson) /groepen
mensen met gemeenschappelijke kenmerken
→ Geschiedenis, taal en gebruiken, levensstijl
→ Geen etnische groep/ras, wel Imagined communities (Anderson)
→ Natie =/= staat
Natie+ staat = Natiestaat ? (nieje, dwoazn is beke een illusie vandaag de dag)
• IJsland
→ Voormalige kolonie Denemarken en Noorse immigranten
• Naties kunnen verspreid zijn over vele staten
→ bv. Koerden
• Multintionale staten
→ bv. België
• Onafhankelijkheidsstreven
→ Schotland, Catalonië, Vlaanderen pfrt
Niet-statelijke actoren
• Internationale organisaties
→ Aanvankelijk zeer technisch
-> Bv: International Whaling commission, Interpol, Unesco
→ Vandaag de dag zeer Politiek
-> BV: WTO, NATO, EU, VN
• Multinationals
-> Data gelekt hebben die zouden gebruikt zijn in verschillende verkiezingen (bv brexit), zotte
documentaire over op netflix, echt crazy
→ Huawei
-> Verdacht van spionage in opdracht China (5g technologie)
-> Nieuwe koude oorlog via internet?
→ Grote bedrijven
-> Druk op regeringen voor lagere belsatingen (zeker in zwakke staten)+ dreigen om te
verhuizen,
,Door Jef Van Geyte
• NGO’s (niet gouvermentele organisaties)
→ Artsen zonder grenzen
-> Helpen in conflictgebieden/rampgebieden
→ Schip ‘Aquarius’:
-> reddingsoperatie van vluchtelingen (Mocht Italië niet in
• Terroristische groeperingen
→ ISIS
• Privé-personen
→ Bill en Melinda Gates, Greta Thurnberg
-> Muchos dinero of muchos infuencia
De Arabische lente: Verklaring
• Drie verklaringsniveaus
1) Individiu
-> Wanhopige fruitverkoper die zichzelf in de fik stook?
2) De staat
-> Onderdrukkende regimes, despotische leiders
-> Machtsstrijd
-> Werkloosheid
3) Het systeem
-> Aantrekkingskracht van democratie
-> Marginale positie Arabische wereld
Belang van Geschiedenis in Wereldpolitiek
• Eerste pipo die internationale relaties beschreef : Thucydides
→ Verleden is een gids voor de toekomst we kunnen eruit leren
-> Voorbeeld: Peloponesische oorlogen
-> Imperial overextension
-> Waarom verloor Athene…
• Kunnen we lessen trekken uit het verleden?
→ Waarom konden Hitler/Mussolini aan de macht komen?
-> Gevaar zien van populisme in combinatie economische crisis
→ 9/11
-> komst ‘better safe than sorry’ aanpak
-> Elke verdachte terrorist de grond in bombarderen, ook al is het nie war (Irak)
-> Of is het een teken dat de Amerika zich moet terugtrekken als politieman van de wereld,
Vietnamflashbacks
• Kennis van het verleden helpt ons het heden beter te verstaan!
→ Analyseren hoe staten zich zullen gedragen door naar vorig beleid te kijken
→ Evoluties bekijken in internationaal systeem
-> Continuïteiten, grote veranderingen…
→Oorsprong van hedendaagse kwesties en concepten
→Recurrenties en patronen uit het verleden laten toe om theorieën te testen
→Historische analogieën: trekken we de ‘juiste’ lessen? – Oppassen
-> Einde KO plots vreedzaam
▪ Door Spierbalpol Reagan?
▪ Gorb’s binnenlandse hervormingen
= afhankelijk van de interpretatie
,Door Jef Van Geyte
Wereldpolitiek Les 2: Geschiedenis
Overzicht Wereldordes
• Wereldorde
= Bepaalde machtsverdeling
→ Stabiel als militair, eco en politiek samenvallen en niet wijzigt
• Weense orde (1815-1870)
→ Multipolaire machtsorde (vijf grootmachten)
-> Fra, Rus, Pru, Eng, Oost-Hon
• Orde van Versailles (1914-1945)
→ Niet stabiel
-> VS weigert politiek leiderschap op te nemen van Volkenbond (isolationisme)
-> Ambitie Woodrow Wilson niet waargemaakt
• Orde van Jalta Na WO II(1945-1991)
→ Bipolair wereldorde
-> Lang stabiel tussen VS en USSR
-> Wel andere conflicten elders (koude oorlog = proxy oorlogen)
• Post Koude oorlog order? (1991-…):
→ Einde bipolaire wereld
-> implosie communisme
→ Unipolair wereldorde
-> VS: pol, eco en militair leider maar China ligt op de loer
De Pre-Westfaalse wereld
• Systemen van politieke orde en gezag
→ Tribaal:
-> politiek gezag over een bepaalde stam of clan (incl. nomadische stammen)
→ Territoriaal:
-> over een bepaald grondgebied, verschillende geografische schalen
-> Bv: Stadstaten (Mesopotamië, Maya, Grieken, Italiaanse), mogelijk door landbouwrevolutie
→ Imperiaal:
-> aanvaard per definitie geen grenzen
-> Romeinse (terra nulius: niemandsland, moet worden veroverd), Mongoolse, Ottomaanse….
→ Klerikaal:
-> religieuze autoriteit (Paus tijdens ME)
→ Feodaal:
-> getrapte hiërarch (Leenheer-vazal-relatie) Middeleeuws Europa
, Door Jef Van Geyte
Het Westfaalse Statensysteem (Westfaalse orde)
• Dertigjarige oorlog: 1618-48
→ Religieuze oorlog + politieke oorlog
-> Katholieken vs protestanten
• Vrede van Westfalen
→ Introduceert de staat als dominant politiek gegeven
→ Komst Staatssoevereiniteit
-> Politieke autoriteit ligt bij monarch, niet bij paus/keizer
-> Staten bepalen eigen beleid, diplomatie en religie
-> Principe van niet-inmenging in binnenlands beleid andere landen (territoriale soever.)
• Vorst = absolute macht
→ Tot laat 18de eeuw soevereiniteit in handen van de vorst
• Komt verandering in door Franse en Am revolutie (Context: Verlichting)
→ Introductie volkssoevereiniteit (John Locke)
-> Het volk is de ultieme bron van legitieme macht
-> Vorst regeert enkel als hij gratie heeft van het volk, anders wordt hij afgezet
-> Vorst leent macht van het volk, en is verantwoording verschuldigd
-> 19e eeuw: verschuiving van dynastieke, absolutistische staten naar natiestaten
→ Introductie “sociaal contracten”
-> Bekendste is van Rousseau
-> Staat bestaat uit sociaal contract met de burger, staat moet burgers beschermen, want
anders geen bestaan. Als de vorst de burgers niet beschermt, dan mag het volk in opstand
komen (niet echt correct, but okay)
-> Alle soevereiniteit berust bij het volk
→ Franse Revolutie
-> Einde absolutistische vorsten
-> Geboorte eerste europese Natiestaat
-> Levée en masse: gewone volk gaat mee in de oorlog, eerste staand burgerleger
Napoleon verovert heel EU (1803-1815)
• Militaire expedities
→ Importeert waarden Franse revolutie
→ Invasie Rusland faalt
-> Harde winter + verschroeide aarde tactiek
-> Verbannen naar Elba
• Na 10 maand keert hij terug naar Frankrijk
→ Mobiliseert terug Franse volk en trekt naar Parijs
-> LXVIII → Vlucht naar Gent
→ Verliest slag bij Waterloo 1815
-> Verbanning Sint-Helena, sterft daar
-> Op dat moment vorsten al in Wenen macht aan het herverdelen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jefvangeyte. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen