Na mijn examen heb ik deze samenvatting nog aangepast en aangeduid waarop Prof. de Wever de nadruk heeft gelegd op het examen.
Het is belangrijk dat je in staat bent om de besproken hoofdstukken te reproduceren als casussen. Op die manier probeert prof. de Wever te testen of je werkelijk de ges...
Een geschiedenis van België
Samenvatting | Prof. Gita Deneckere,
Bruno Dewever, Tom de Paepe | 2021-2022
1
,INHOUDSOPGAVE
1. Belgie avant la lettre ............................................................................................................................................... 3
2. Van Ancien Régime naar Moderne Natiestaten, 1780-1830................................................................................... 4
3. Sociaal-Economische stroomversnelling, 1800 – heden ....................................................................................... 12
4. De Belgische Revolutie en de Triomf v/d Liberale natiestaat, 1830 – 1886 .......................................................... 23
5. Emancipatiebewegingen en maatschappelijke integratie, 1886 – 1914 ............................................................... 36
6. KOLONISATIE EN DEKOLONISATIE VAN CONGO (1885-1960) ............................................................................... 46
7. België en de 1ste wereldoorlog .............................................................................................................................. 50
8. Het INTERBELLUM (1918-1940) ............................................................................................................................ 51
9. BELGIË TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG (1940-44) .................................................................................... 56
10. TUSSEN RESTAURATIE EN VERNIEUWING (1944-1950) .................................................................................... 58
11. België na 1950 – tussen breuk en compromis .................................................................................................. 64
2
,1. BELGIE AVANT LA LETTRE
▪ Er zijn twee mogelijke benaderingen om naar de geschiedenis van een België/een natiestaat te kijken,
bespreek deze kort.
(1) Essentialistische opvatting: de ‘Belgen’ bestaan al van oudsher (cf. het Belgische volk)
(2) Constructivistische interpret.: naties zijn GEEN ‘natuurlijke’ entiteiten, zijn het gevolg van politieke
. en ideologische ingrepen, geschiedenis is CONTINGENT
▪ Volgens de essentialistische opvatting gaat te geschiedenis van België ver terug voor 1830. Wanneer startte
de Belgische geschiedenis dan wel? Welke gebeurtenissen in het verleden hadden invloed op het huidige
België?
(1) De Romeinse periode:
▪ Essentialistisch: vrijheidslievende ‘Belgae’ (product 19e E)
Behoefte aan een geschiedschrijving die bewees hoe oud België wel niet was
Aantonen dat België al lang wacht op haar onafhankelijkheid (cf. vrijheidslievende
Belgae)
▪ Constructivistisch: Effectieve invloed van de Romeinen
Romeins recht
Romeinse infrastructuur
Kunst, taal en cultuur
Christelijke Godsdienst
Grens Romeinse rijk = taalgrens (loopt door huidige België)
(2) De vroege middeleeuwen
▪ Essentialistisch: Guldensporenslag
‘Nederlandstaligen tegen Franse koning’
EIGENLIJK: feodaal conflict tussen Vlaamse graaf en Franse
koning
o Gebeurde wel vaker
o Vlaamse elite spreekt Frans, dus OOK de Vlaamse graaf
▪ Constructivistisch:
Merovingen en Karolingen
o Territoriaal: Middenrijk > streefdoel voor latere heersers
o Feodaliteit als legitimering macht (invloed AR)
o Sociale groepen (adel, clerus, 3e stand)
Feodale machtsstrijd
(3) Scheiding der Nederlanden
3
, 2. VAN ANCIEN RÉGIME NAAR MODERNE NATIESTATEN, 1780-1830
▪ Tijdens deze periode 1780-1830 werd de staatkundige en interne politieke structuur v/d Zuidelijke
Nederlanden grondig gewijzigd. We zien enkele rode draden in dit proces, namelijk:
(1) Topografische veranderingen (o.a. Frans Expansionisme onder Napoleon)
▪ GEVOLG: internationaal statuut en politieke instellingen hervormd
(2) Wijzigende machtsuitoefening
▪ Wie oefent de macht uit? Op welke wijze?
(3) Relaties tss centrale bestuur en gewestelijke machten
▪ Centralisatie vs. decentralisatie vs. plaatselijke zelfstandigheid
(4) Modernisering maatschappelijke structuur:
▪ Conflictpunt: rol Kerk in samenleving
INTERNATIONALE CONTEXT die de 18de en 19de eeuw kenmerkten
▪ Er zijn verschillende gebeurtenissen die vooraf gaan aan de stichting van België. Deze internationale context
heeft een sterke invloed gehad. Welke gebeurtenissen zijn hiervan belang en waarom?
(1) FRANSE REVOLUTIE (1789) en AFTAKELING AR
▪ Complete machtswissel:
• Koning van absolute macht beroofd en afgezet in 1792.
• Stichting Franse republiek met Zuidelijke Nederlanden aangehecht
▪ Belang Fr. Rev.1:
• Frankrijk 1ste wereldmacht die afstapt van AR op revolutionaire, gewapende manier
• Belangrijke teksten met moderne burgerlijke vrijheden: Déclaration des droits de
l’homme et du citoyen
▪ Principes v/d omvorming:
1. Vervanging van de standenmaatschappij door gelijkheid van alle burgers
2. Vervanging soevereine (dynastieke) vorsten → soevereine (natie)staten 2
3. Vervanging politiek-institutioneel systeem met particuliere vrijheden →
geünificeerde nationale staatsbureaucratie 3
4. Vervanging landbouweconomie (boeren en landeigenaars) → handel- en industrie-
economie (ondernemers en arbeiders (= Derde Stand uit AR)
▪ Aftakeling AR was gradueel proces van schokgolven: 1789, 18304, 1848
• Belang acties bourgeoisie:
o Waren motor van veranderingen in maatschappelijke orde.
o Wierpen zich op als vertegenwoordiger volk (MAAR in feite fractie 3 de stand)
o Idealen:
▪ Volk als drager v/d macht
▪ Tegen oude principes van alleen zeggenschap vorst en adel
▪ Rechtvaardiger verdeling bezit
o MAAR: De belangen v/d massa’s armen waren maar gedeeltelijk
parallel met die v/d rijke bourgeoisie, waardoor burgerlijke
rev. uitmondden in radicalere opstanden.
1
Belang relativeren: Algemeen patroon maatschappelijke veranderingen in westerse wereld (18de-19de e.) waarin komaf
wordt gemaakt met principes AR tot moderne natiestaten. (belang invloed publicaties verlichte filosofen)
2
Belangrijk: Door de opkomst natiestaten, kwam ook het nationalisme op. Zorgde voor problemen: multinationale staten
(o.a. Habsburgse rijk) zagen opstanden.
3
Bv. afschaffing van lokale meeteenheden, lokale belastingen, rechtsspraak, lokale wetgeving en politieke instellingen
4
Onafhankelijkheid België wss niet mogelijk geweest als er niet ook in andere landen revoluties waren uitgebroken
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FearOfTheFury. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,99. Je zit daarna nergens aan vast.
