lOMoARcPSD|12164330
, lOMoARcPSD|12164330
Samenvatting inleiding tot het recht, gedoceerd door prof Gert Debersaques aan de VUB, dit bevat al
mijn notities en alle hoofdstukken die hij voor mijn richting (Politieke wetenschappen) heeft
gedoceerd, dit houdt in: H1 Het begrip recht, H2 Indeling van het recht,H3 bronnen van het recht, H4
staatsrecht, H5 Burgerlijk recht,H6 Rechterlijk recht, H7 strafrecht en strafprocesrecht, H8
Internationaal recht en tot slot oorlogsrecht. Er staat vrijwel alles in en als dat niet zo is staat er
steeds een verwijzing naar het boek, uiteraard wel aan te raden om dit te leren met slides en boek!
😊(zoals hij zelf ook zegt in de les)
Btw: 19/20 gehaald op zijn mondeling examen!!
Inleiding tot het recht
Het recht en zijn bronnen (les 1 & 2)
Wat is recht?
Geen exacte definitie en dat omdat recht context-, tijds- en plaatsgebonden is.
Definitie Kant
Er is geen universele definitie begrip “recht”
Verschilt van MTP tot MTP (alcohol grens in be is anders dan in Tsjechië,..)
Soms in “wet” en geen morele norm, soms morele norm en geen wet ( verboden
roken in huis? Je doet dat niet uit beleefdheid maar is eiglk geen regel)
Mag ik liegen in het recht? JA, behalve onder eed
a) Recht is een geheel van bindende regels:
Iedereen moet er zich aan houden, geen keuze
Indeling, 5 categoriën:
• 1Gebodsbepalingen: belastingaangiften.
• 1Verbodsbepalingen: verbieden om bepaalde handelingen te stellen.
• 1Verlofsbepalingen: hoeveel vakantiedagen per jaar.
• 2Regels toepasbaar na keuze: toepasselijk als persoon in toestand keuze heeft
gemaakt voor bepaald gedrag.
• 3Wilsaanvullende regels: als partijen geen eigen regeling hebben voorzien,
gelden dus de regels van het recht (vb. je hebt auto gekocht maar auto is paar
dagen erna verbrand en de verkoper zegt dat je toch nog moet betalen, maar jij
vindt dat je dat niet moet betalen, voor zo een geschillen staan regels in het boek
ivm eigendomoverdracht)
• 4Ondersteunende regels:
▪ geen eigenlijke gedragsregels
▪ ondersteuning door inrichten instellingen, werking in de tijd en ruimte
regelen,…
• 5Technische regels en formalisme:
▪ Omwille rechtszekerheid en bescherming
, lOMoARcPSD|12164330
▪ Heel vaak verregaande gevolgen (nietigheid)( als je aangifte te laat doet
wordt dat gzien als nooit gebeurd, bv. Racistische politie ofz, binnen 60
dage moet je beroep doen bij raad van state, als je dat te laat doet is het
“verjaard” en mag je geen beroep meer gaan doen)
▪ Formalisme in:
. Het recht (procedurevoorschrift)
. Wilsluiting
. Bescherming personen (bv minderjarige) minderjarige kan niet
zomaar een auto kopen, bij C-attest op school kan beroep
worden gedaan
b) Recht dient de samenleving in stand te houden en ordenen:
o Bestaande toestanden/ handelingen tot juridische norm te verheffen
▪ Gesanctioneerde feitelijkheid (juridische regel bv. Alle overeenkomsten
strekken tot wet, meerderjarigheid in BE vanaf 18j.)
o Onwenselijk gedrag vermijden/ tenietdoen
▪ Overeenkomst onder dwang
▪ Schijnhuwelijk ( huwelijk om papieren te hebben, niet liefde), prostitutie
o Beleidsinstrument: instrumentele visie van het recht
▪ Recht wordt gebruikt om bepalde levensvisie/ politiek systeem te
bekrachtigen EN vernieuwen:
. Taks shift; “ontdieseling” autppark
. “de vervuiler betaalt”-> vuilniszakken
. “betonstop”
. Verhogen pensioenleeftijd
. Vb. PWP rookverbod in auto voor gezondheidszorg
c) Recht verreist gezag:
o Uitvaarding van recht:
o regelgevende organen: betrokkenheid staat
o Rechtsgeldig: respecteren bevoegdheid , vb bij ons de koning moet
zijn eigen bevoegdheid respecteren: 3 aspecten:
• 1 bij respecteren v bevoegdheid
moet dat op juiste niveau gebeuren,
hierarchie van normen
• 2bevoegdheidverdelende regels
vrdeeld ovr gewesten ,
gemeenschappen,.. : welke overheid
mag optreden?
• 3procedureregels moeten worden
nageleefd: op welke wijze en
pleegvormen
o verkozen worden = legitimiteit. In België heeft enkel het
parlement legitimiteit. In US is heeft de president dat ook.
, lOMoARcPSD|12164330
o Naleven van recht:
▪ sanctie als middel afdwingbaarheid
. soorten sancties: penale, administratieve (rechtstreeks door
bestuurdeer opgelegd door ongewenst gedrag), civiele (vb.
huurverbod en er zit deuk in deur ofz,..),..
▪ handhaving (door wie?)
. rechterlijke macht
. arbitrage (bv. Economisch recht) = bepaald geschil tss 2 partijen die
wordt opgelost door een 3e deskundige
. bestuur (GAS-boete, stillegging bouwwerf,...) -> toezicht rechter
. eigenrichting door burger(De burger neemt recht in eigen hand) vb.
mag een burger gwn een dief neerschieten?NEEN
Recht is geheel van regels uitgevaardigd en afgedwongen door de daartoe bevoegde
organen op gezag van de gemeenschap waarvoor ze gelden, en die tot doel hebben de
samenleving te ordenen en in stand te houden
(Recht en andere normsystemen p6-7 boek verschilpunten en raakvlakken)
Indeling van het recht
Publiek recht:
• Relatie burger >< overheid
• Algemeen belang
• Ongelijkheid
• Dwingend recht
Privaat recht:
• Relatie burger >< burger
• Particulier/privé belang
• Gelijkheid
• Aanvullend recht
Dit systeem is vast aan ons land( wil niet zeggen dat het ook zo is in VS)
VERVAGING VN DE GRENZEN
▪ Soms geen scherpe grens: “gerechtelijk privaatrecht”
▪ Vervaging door toenemende rol overheid
– Rechtsvormen publiekrecht toepasbaar in privaat recht
» Openbaarheid in ondernemingsrecht/financieel recht
– Gebruik privaatrechtelijke technieken voor algemeen belang
» “Privatisering” –PPS –autonome overheidsbedrijven (NMBS)
PPS= privaat publieke samenwerking = gemeente wil iets oprichten en gaat een partner
opzoeken, bv. Een bank
