Dit document vat het opleidingsonderdeel vrijheid burgerschap en democratie samen. Alle lesnotities zijn hierin opgenomen, inclusief alle gastcolleges met zeer volledige notities.
Iman Mohamed Dierckx Vrijheid burgerschap en democratie
KORFVAK : VRIJHEID BURGERSCHAP EN
DEMOCRATIE
Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................ 4
Isaiah Berlin en de liberale opvatting van vrijheid...............................................................................................5
Situering............................................................................................................................................................5
Negatieve vrijheid.............................................................................................................................................6
Klassiek liberalisme en de grenzen van de negatieve vrijheid/ politieke macht.............................................6
Vrijheidsrechten en burgerschap..........................................................................................................................7
Liberale vrijheid versus paternalisme...................................................................................................................8
Tegen een paternalistische overheid...............................................................................................................8
Liberale vrijheid en democratie............................................................................................................................8
Negatieve vrijheid is verzoenbaar met liberaal despotisme............................................................................9
Mill, Constant en Berlin over democratie.............................................................................................................9
Positieve vrijheid.................................................................................................................................................10
De positieve vrijheid van de stoïcijn en de rationalist........................................................................................10
Waardenpluralisme en humanisme...................................................................................................................11
Philip Pettit en de republikeinse opvatting van vrijheid.....................................................................................11
Essentie van de republikeinse opvatting van vrijheid....................................................................................11
How do you know if you’re truly free?...........................................................................................................12
Kernbegrippen van de republikeinse opvatting van vrijheid.........................................................................13
Terug naar Ibsen: wat heeft Nora nodig om vrij te zijn?................................................................................15
Citizenship: equality before and over the law................................................................................................16
Republikeinse vrijheid en democratie...........................................................................................................16
De liberale en de republikeinse opvatting van vrijheid..................................................................................18
Vrijheid, burgerschap en democratie – Patrick Loobuyck..............................................................................20
Reële of substantiële vrijheid..............................................................................................................................22
Complementaire of botsende dimensies?..........................................................................................................22
Debat over ‘judicial review’................................................................................................................................24
Paradox:..........................................................................................................................................................26
uitwegen.........................................................................................................................................................27
Burgerschap en gemeenschap............................................................................................................................34
Belang van de subjectieve kant......................................................................................................................34
Discrepentie....................................................................................................................................................35
Wat bindt ons tot een politieke gemeenschap (en wat onderscheidt ons van anderen?)............................36
Liberaal nationalisme.....................................................................................................................................37
Postnationale constellatie..............................................................................................................................39
Spanningen tussen (het recht van de) mensenrechten en burgerrechten......................................................41
situering..............................................................................................................................................................42
,Iman Mohamed Dierckx Vrijheid burgerschap en democratie
Huisvesting.........................................................................................................................................................42
Europees Comité voor sociale rechten (1)..........................................................................................................44
Verwijdering van grondgebied...........................................................................................................................45
Search and rescue at sea (SAR)..........................................................................................................................46
Recht op leven................................................................................................................................................46
Enkele conclusies................................................................................................................................................47
Burgerschap en religie.................................................................................................................................. 49
Scheiding kerk en staat......................................................................................................................................50
Mensbeeld..........................................................................................................................................................51
Rawls’ liberale visie op autonomie.................................................................................................................51
Leerprocessen christendom...........................................................................................................................56
Leerproces Islam.............................................................................................................................................57
Versus Modus Vivendi....................................................................................................................................57
Versus Enlightenment liberalism /hyperliberalism comprehensive liberalism.............................................58
Volgens Rawls’ politiek liberalisme................................................................................................................58
Gastcollege: burgerschap, gender en intersectionaliteit................................................................................59
Wat is gender?....................................................................................................................................................59
Wat is intersecionaliteit?....................................................................................................................................59
Hoe verhoudt burgerschap zich tot vrijheid, burgerschap en democratie? En voor wie?..................................60
Voorbeelden van andere socio-demografische kenmerken anders dan sekse/ gender:..............................62
Vanuit feministisch- theoretisch perspectief gekeken...................................................................................64
Gastcollege Tamar de Waal Inburgering....................................................................................................... 64
Wat is inburgering?............................................................................................................................................64
De term ‘integratie’ en inburgeringsbeleid........................................................................................................66
Maatschappelijk vaak averechtse effecten........................................................................................................67
Inburgering biedt geen persoonlijke benadering...............................................................................................68
Nieuw perspectief nodig.....................................................................................................................................69
Manifest Stichting Civic......................................................................................................................................69
Vrijheid: Een woelige geschiedenis, lezing Annelies De Dijn..........................................................................70
Barak Obama / Obama Care?............................................................................................................................70
Geschiedenis opvatting vrijheid..........................................................................................................................71
Athene............................................................................................................................................................71
Rome...............................................................................................................................................................71
Humanisme.........................................................................................................................................................72
Atlantische revolutie, tijdens de late 18e Eeuw:.................................................................................................72
Contrarevolutionairen........................................................................................................................................73
Liberalisme..........................................................................................................................................................73
Sufragrette beweging.........................................................................................................................................73
Socialisme...........................................................................................................................................................74
,Iman Mohamed Dierckx Vrijheid burgerschap en democratie
Post WOII............................................................................................................................................................74
Vandaag.............................................................................................................................................................74
Debat/ commentaar proffen..............................................................................................................................74
Gastcollege Peter Bursens: Democratie en legitimiteit in de Europese Unie..................................................77
Democratie en legitimiteit in politieke systemen...............................................................................................77
Dimensies van legitimeit................................................................................................................................77
Democratie = een gecontesteerd begrip........................................................................................................78
De Europese Unie als politiek systeem...............................................................................................................79
Europese en nationale bevoegdheden...........................................................................................................80
Het academisch debat over het democratisch tekort in de EU..........................................................................80
Legitimiteit in de Europese Unie.........................................................................................................................81
Trilemma van de Europese integratie................................................................................................................81
Politisering van Europese politieke ruimte.........................................................................................................82
Geringe Europeanisering van de Belgische politieke elites................................................................................83
Politisering van Europese politieke ruimte.........................................................................................................83
Gastcollege Prof. Stefan Rummens: Wat is populisme?................................................................................84
Wat is democratie?.............................................................................................................................................84
Liberale democratie........................................................................................................................................84
Representatieve democratie..........................................................................................................................85
Populisme als stijl...............................................................................................................................................86
Populisme en populisme................................................................................................................................86
Populistische stijlelementen...........................................................................................................................86
Mediatisering van de politiek.........................................................................................................................87
Populisme als ideologie......................................................................................................................................88
Populisme als gevaar..........................................................................................................................................89
Populisme als symptoom...................................................................................................................................90
Technocratie (EU)/ Plutocratie (VS)....................................................................................................................90
De strijd tegen het populisme.............................................................................................................................91
, Iman Mohamed Dierckx Vrijheid burgerschap en democratie
INLEIDING
Slide 1: vrijheid, burgerschap en democratie zijn verbonden met elkaar. De
ondertitel van het lesboek: politiek, filosofische perspectieven. Beide proffen zijn
filosofen. Vraag: waarover gaat die politieke filosofie, en vanwaar vertrekt ze?
Slide 2: Politieke dieren. Aristoteles was de eerste die kwam met het idee dat
mensen een politiek levend wezen zijn. Hij geeft de definitie en is zich bewust dat
hij iets anders zegt dan wanneer hij zegt dat de mens een sociaal dier is. Er is
dus een onderscheid tussen een politiek en sociaal dier. “we zijn kuddedieren” en
zonder die kudde kunnen we niet leven -> natuurnoodzaak. Maar Aristoteles wijst
erop dat het verschil tussen… dat mensen dat sociale leven op een politieke
manier organiseren (dat samenleven met andere mensen politiek organiseren).
In die zin: de mens verschilt van andere wezens omdat ze het sociaal leven
politiek organiseren.
Slide 3: De politiek.
-> Als term: het feit dat het sociale leven, in samenlevingen wordt georganiseerd
door politieke wezens: rechten/ instellingen/ wetten.Ons sociale/economische
verkeer, zijn bij ons mensen gefaciliteerd/ mogelijk gemaakt door politieke
afspraken daarond.
- Wanneer we bv fietsen: politieke regels
- Als we bijvoorbeeld iemand graag zien: we kunnen kiezen uit vormen van
samenleven, door de politiek bepaald.
- Wanneer we gaan werken: we zijn als wn en wg onderworpen aan
arbeidsrecht -> resultaat van politieke afspraken.
Als ‘het politieke’. Een term die bedoelt te verwijzen naar datgene dat op het spel
staat wanneer we die politieke afspraken maken. Het gaat er over het morele
kader, het ethische, over waarden die op het spel staan, voor partijen. Hierdoor
gaan zij op zoek naar waarden die op het spel staan bij het maken van die
afspraken. De doelen die je wil bereiken enerzijds en anderzijds het compromis
dat je moet sluiten om daar te geraken. Die doelen, bij het politiek handelen
(debatteren/ betogen/..) zijn van veelerlei aard.
Vandaag: equity/ gelijkheid. Een gelijke behandeling voor iedereen. Justice is ook
een zeer belangrijik thema, net als klimaat. Dat zijn thema’s die vandaag, ook
vooral bij jongeren spelen.
Wat is de beste manier om die politieke samenleving het best te organiseren?
Wat is de beste staatsvorm? Is het een monarchie, een aristocratie (de beste
burgers), de politea (mengvorm)? In ieder geval vindt Aristoteles dat tiranie niet
de beste mogelijkheid is, net als oligarchie en democratie.
Vrijheid, een van de belangrijkste waarden. Het politiek leven wordt bij A. gezien
als een vrijheid, het is zo fundamenteel voor hem, dat vrijheid de bestaansreden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper imanmohameddierckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,89. Je zit daarna nergens aan vast.
