Thema 5. Fundamentele rechten
en vrijheden
1. Algemeen
De fundamentele rechten en vrijheden worden ook wel de universele rechten van de mens
genoemd. Deze hebben een verticale relatie tussen overheid en rechtssubjecten. Dus heeft
vooral te maken met publiekrecht.
Een deel van deze rechten hoort bij grondwettelijk recht, het andere bij het supranationaal
recht (vb. EVRM). Deze kunnen ook supranationaal afgedwongen worden. Je kunt hiermee
gaan naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. In EU behoort het handvest van
de grondrechten tot de basisteksten van het recht. Het heeft ook een bureau dat hierop
toeziet.
Deze fundamentele rechten hebben drie generaties:
1) burgerlijke en politieke rechten
2) socio-economische rechten
3) collectieve rechten
b. Klassieke vrijheden
De vrijheid van het individu zorgt voor onthoudingsplicht bij de overheid.
Absoluut: Er wordt geen enkele afwijking toegelaten.
Bv. folterverbod, afschaffen doodstraf, niet-retro-activiteit van de strafwet
Minimumstandaarden: Je kunt nog veel verder gaan dan hetgeen wat er staat. Alleen
de basisvoorwaarden staan in het recht, niet de volledige regeling.
Bv. Artikel 6: Recht op een proces.
Bv. Saldus: Je hebt steeds recht op bijstand van iemand. Dit stond nog eerst niet in het recht.
Na zijn proces is de uitleg van een eerlijk proces aangepast.
Gekwalificeerde of voorwaardelijke rechten: Deze kunnen onderworpen worden aan
beperkingen.
Bv. Vrijheid van vereniging. Maar criminele vereniging niet.
Bv. Vrijheid van meningsuiting. Maar niet Holocaust ontkennen. -> negationisme (ontkennen
van historische gebeurtenis)
Dit mag alleen als het noodzakelijk is voor de openbare orde en/of de bescherming van de
andere vrijheden in een democratische rechtsstaat.
L.D.
, 27
A. Vrijheid van de fysieke persoon of de bescherming van lijf
en goed
a. De beperking van aanhouding/gevangenneming en het verbod
van slavernij en dwangarbeid
EVRM: Verbod slavernij (absoluut)
Grondwet: Verbod aanhouding, tenzij:
- Heterdaad
- Rechterlijk bevel (48 u (gerechtelijke aanhouding) en procedure ‘voorlopige hechtenis)
o Onderzoekrechter
o Raadkamer
o Vonnisrechter
- Administratieve/bestuurlijke aanhouding: Maatregel op openbare orde te handhaven
Bv. Een verboden betoging uit elkaar drijven. Gevolgen hiervan zijn waterkanon, matrac en
aanhouding. Ze kunnen mensen aanhouden die niet de minste schuld hebben. Ook als er
iemand bij is die toevallig passeerde. De meesten zullen ook niet aangehouden worden. Het
is enkel om het plein vrij te maken en je even aan de kant te zetten.
b. Het strafrechtelijk legaliteitsprincipe
Nulla poena sine lege: Geen straf zonder wet. Je moet de straf van de wet toepassen.
Nullum crimen sine lege: Geen misdrijf zonder wet. Je kunt niet vervolgd worden voor een
misdrijf als in de wet de feiten niet als misdaad zijn omschreven. Het parlement moet
beslissen of iets strafbaar is of niet, welke gedraging en welke straf hierbij.
Art. 12 & 14 Gw.
‘krachtens de (formele) wet
Bv. Drugswet 1921. Deze wet moet vandaag ook gelden met drugs van vandaag. Het principe
van de drugs zetten we in de wet en over welke stoffen het gaat in KB.
Er blijft rechterlijke manoeuvreerruimte:
Binnen minimum- en maximumstraffen
Opschorting (van de uitspraak): De rechter doet op dat moment geen uitspraak, maar
stelt wel vast dat de persoon schuldig is. Als deze zich gedraagt kan die nooit
veroordeelt worden.
Uitstel: Dit gaat dan over uitstel van de strafuitvoering, niet het vonnis. De persoon is
wel veroordeelt maar hoeft de straf niet te doen. Tenzij vb. 100 euro effectief en 400
euro later. Dan moet dit eerste wel betaald worden.
L.D.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper crimistudente. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.