Dit is de tweede deel van de samenvatting van het vak basis in biologische processen.
In dit deel komen de hoofdstukken het zenuwstelsel, vrouwen vs mannen, beschadigde hersenen, psychische gezondheid, het puberbrein, ADHD, autisme, degeneratieve ziekten en psychofarmaca komen aan bod.
5 – HET ZENUWSTELSEL
→ Verschillende stoornissen hebben een biologische basis.
→ Om een biologische verklaring voor een stoornis te kunnen situeren in de werking van het
zenuwstelsel, dien je de werking van het zenuwstelsel te kennen en te begrijpen
5.1 DE NEURONEN
→ Zenuwstelsel = het geheel van zenuwcellen (neuronen) in ons lichaam
→ Neuron of zenuwcel is het basiselement van het zenuwstelsel
→ Functie van een neuron: communiceren met andere neuronen, specifiek bewerken, opslaan
en doorgeven van informatie
→ Er bestaan verschillende neuronen, maar de meeste neuronen functioneren op gelijke wijze
→ Onderdelen moeten visueel benoemd kunnen worden (zie foto + uitleg)
Een neuron bestaat uit een cellichaam (soma). Aan het cellichaam hangen er dendrieten (=
uitlopers; functie: contact maken met ander neuronen, om zo info toegespeeld te krijgen).
Een zenuwcel heeft een axon of zenuwvezel. Een zenuw bestaat uit miljoenen axonen. Door
middel van het axon geeft de neuron info door aan andere neuronen. Aan het einde van de
axon wordt info doorgegeven aan een ander neuron.
De axonen worden omgeven door een laagje vettige stof, myeline, zodat ze netjes geïsoleerd
worden en geen kortsluiting maken. De axonen met myeline errond noemen we ook de
‘witte stof’.
Aan het zenuwuiteinde of terminal vindt het belangrijkste aspect van prikkeloverdracht of
informatieoverdracht plaats. Op deze plek wordt ‘besloten’ of en zo ja hoe, een prikkel wordt
doorgegeven.
,SV Basis in biologische processen 2022-2023
→ De prikkeloverdracht vindt plaats in de synaps, die uit
drie onderdelen bestaat:
Presynaptisch deel: dit is de membraam
(celwand) van het zenuwuiteinde van de
neuron
Synaptische spleet: dit is de ruimte tussen de
neuronen
Post synaptische deel: dit is de membraan
van de ontvangende neuron
→ De neurotransmitter verspreidt zich door de synaps
naar de ontvangende membraan waarop het zich tijdelijk vasthebt.
Nadat de neurotransmitter in de synaps verspreid wordt, zal hij ofwel gedeactiveerd worden
door het ontvangende neuron, ofwel geabsorbeerd worden door het verzendende neuron.
Als de neurotransmitter in de synaps blijft, wordt de communicatie tussen beide cellen
verstoord. Verschillende medicamenten grijpen op die processen in.
→ Er zijn verschillende soorten neurotransmitters werkzaam in de hersenen. Dit zijn de 4
belangrijkste:
Serotonine: regelt de slaap en brengt het lichaam in een toestand van verlaagde
activiteit. Suïcide, lage zelfwaardering en hopeloosheid worden in verband gebracht
met het serotoninegehalte.
(Nor)adrenaline: brengt het lichaam in een staat van paraatheid of een toestand van
verhoogde activiteit. Speelt een rol bij pijn en ons seksueel gedrag.
Dopamine: speelt een rol bij emoties, motoriek en ons hormonale systeem. Het
bevordert het leervermogen, denken en geheugen. Het speelt een rol bij ADHD en
psychosen.
Acetylcholine: belangrijk voor het geheugen, intellectuele functies en onze
emotionele toestand. Ook de controle over willekeurige skeletspieren wordt
beïnvloed. MS en Parkinson worden gelinkt aan acetylcholine.
, SV Basis in biologische processen 2022-2023
5.2 HET ZENUWSTELSEL
→ Het zenuwstelsel is het geheel aan neuronen in een lichaam
→ Er zijn twee grote delen in het zenuwstelsel:
Het centrale zenuwstelsel
Het perifere zenuwstelsel
Het centrale zenuwstelsel
→ De hersenen en ruggenmerg vormen samen het centrale zenuwstelsel.
Ruggenmerg Hersenen
= Is een smalle buis die zich over de hele = Vormen een weekachtige en tamelijk
lengte van de rust uitstrekt, van de zware massa, die ongeveer 1400gr
heupen tot aan de onderkant van de weegt.
schedel, waar het verbonden is met de = De hersenen drijven in hersenvocht,
hersenen. een vloeistof die beschermt tegen de
= De plaats waarin eenvoudige reflexen schokken. Deze vloeistof omgeeft ook
gecontroleerd worden. het ruggenmerg.
= Voor meer gecompliceerde functies
hebben we de hersenen nodig.
Zowel het ruggenmerg als de hersenen zitten ingesloten in een beenachtige structuur, de
ruggengraat en de schedel.
Het perifere zenuwstelsel
→ Alles van het zenuwstelsel wat niet tot de hersenen of het ruggenmerg behoort, valt onder
het perifere zenuwstelsel. Dit systeem bevat vooral:
Sensorische neuronen: zenuwcellen die informatie van de sensorische receptoren
naar het centrale zenuwstelsel sturen.
Motorneuronen: zenuwcellen die informatie overbrengen van het centrale
zenuwstelsel naar de organen, spieren en klieren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sirip. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
