Samenvatting
Samenvatting Klinische Psychiatrie
Dit werk omvat een bundeling van de ppt's van professor Dirk Van West, aangevuld met eigen notities. Schooljaar .
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 90 pagina's
Voorbeeld 6 van de 90 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Klinische psychiatrieInhoud
1. Inleiding: gebruik van de DSM-5 ............................................................................................ 3
1.1 Inleiding: psychopathologie/psychiatrische stoornis .................................................................................................... 3
1.2 Classificatie.................................................................................................................................................................... 4
1.3 Diagnostiek.................................................................................................................................................................... 6
1.4 Globale veranderingen DSM-5 ...................................................................................................................................... 6
1.5 Opzet DSM-5 ................................................................................................................................................................. 7
1.6 Stellingen....................................................................................................................................................................... 9
1.7 Conclusie ....................................................................................................................................................................... 9
2. Inleiding: normaliteit en psychopathologie.......................................................................... 10
2.1 Normaliteit en psychopathologie ................................................................................................................................ 10
2.2 Epidemiologie ............................................................................................................................................................. 11
2.3 Algemene prevalentie ................................................................................................................................................. 12
2.4 Geschiedenis van de psychiatrie ................................................................................................................................. 13
2.5 Etiopathogenese (verklaringsmodel) .......................................................................................................................... 14
2.6 Fysiopathogenese ....................................................................................................................................................... 14
2.7 Psychopathogenese .................................................................................................................................................... 17
3. Neurocognitieve stoornissen ............................................................................................... 22
3.1 Vergrijzing van de bevolking in België.......................................................................................................................... 22
3.2 Het geheugen .............................................................................................................................................................. 23
3.3 Ouderdom (!) .............................................................................................................................................................. 23
3.4 MMSE (neuropsychologische testen) ......................................................................................................................... 24
3.5 Kloktest (neuropsychologische testen) ....................................................................................................................... 24
3.6 Dementie..................................................................................................................................................................... 24
3.7 Delirium....................................................................................................................................................................... 30
3.8 Amnestische stoornissen............................................................................................................................................. 31
4. Middelengerelateerde en verslavingsstoornissen................................................................ 32
4.1 Verschillen bij het gebruik ........................................................................................................................................... 32
4.2 Psychoactieve stoffen Psychoactieve stoffen: ............................................................................................................ 33
4.3 Diagnostiek.................................................................................................................................................................. 35
4.4 Etiopathogenese ......................................................................................................................................................... 36
4.5 Prognose ..................................................................................................................................................................... 36
4.6 Preventie-behandeling................................................................................................................................................ 37
4.7 Behandeling ................................................................................................................................................................ 37
5. Schizofrenie en andere psychotische stoornissen................................................................ 38
5.1 Psychotische stoornissen - Schizofrenie ...................................................................................................................... 38
5.2 Schizofreniforme stoornis ........................................................................................................................................... 44
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Dirk van West ‘22-’23, aangevuld met eigen notities 1
,5.3 Schizoaffectieve stoornis............................................................................................................................................. 45
5.4 Waanstoornis .............................................................................................................................................................. 45
5.5 Kortdurende psychotische stoornis ............................................................................................................................ 45
5.6 Gedeelde psychotische stoornis Inductiepsychose of “folie à deux” ......................................................................... 45
6. Stemmingsstoornissen ......................................................................................................... 46
6.1 Definities episodes ...................................................................................................................................................... 46
6.2 Kenmerken van stemmingsstoornissen ...................................................................................................................... 47
6.3 Diagnostiek, differentiële diagnosen en comorbiditeit .............................................................................................. 49
6.4 Epidemiologie en etiopathogenese ............................................................................................................................ 49
6.5 Behandeling ................................................................................................................................................................ 51
6.6 Suïcide ......................................................................................................................................................................... 52
7. Angststoornissen.................................................................................................................. 54
7.1 Inleiding....................................................................................................................................................................... 54
7.2 Behandeling ................................................................................................................................................................ 54
7.3 Beschrijving van angststoornissen .............................................................................................................................. 54
8. Eetstoornissen ..................................................................................................................... 61
8.1 Anorexia Nervosa ........................................................................................................................................................ 61
8.2 Bulimia Nervosa .......................................................................................................................................................... 61
8.3 Eetstoornis NAO (= niet anders omschreven)............................................................................................................. 62
8.4 Binge eating disorder .................................................................................................................................................. 63
9. Kinder- en Jeugdpsychiatrie ................................................................................................. 64
9.1 Inleiding (specificiteit; ↔ volwassenen) ..................................................................................................................... 64
9.2 Ontwikkelingsstoornissen: ADHD = Attention Deficit Hyperactivity Disorder ........................................................... 64
9.3 Ontwikkelingsstoornissen: ASS = autismespectrumstoornis ...................................................................................... 67
9.4 Gedragsstoornissen en externaliserende stoornissen................................................................................................ 70
9.5 Gedwongen opname................................................................................................................................................... 74
10. Slaapstoornissen .................................................................................................................. 75
10.1 Het slaapproces ......................................................................................................................................................... 75
10.2 Dyssomnia.................................................................................................................................................................. 76
10.3 Parasomnia ................................................................................................................................................................ 78
10.4 Insomnia/hypersomnia in samenhang met een psychiatrische stoornis: ................................................................. 79
11. Seksuele stoornissen ........................................................................................................... 80
11.1 Seksuele disfuncties................................................................................................................................................... 80
11.2 Parafilie ...................................................................................................................................................................... 82
12. Persoonlijkheidsstoornissen ................................................................................................. 84
12.1 Cluster A: vreemde, excentrieke cluster ...................................................................................................................... 84
12.2 Cluster B: Dramatische cluster .................................................................................................................................. 85
12.3 Cluster C: Angstige cluster........................................................................................................................................... 87
12.4 Algemeen ................................................................................................................................................................... 88
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Dirk van West ‘22-’23, aangevuld met eigen notities 2
,1. Inleiding: gebruik van de DSM-5
1.1 Inleiding: psychopathologie/psychiatrische stoornis
Psychopathologie = wetenschap of studie van het geestelijk of psychisch lijden
- Pathos = last/lijden (burden van patiënt of omgeving)
- Psyche = functioneren
2 benaderingen:
- Syndroombenadering
o Psychologie van het pathologische (= gegroepeerde entiteiten): Samenhangend geheel van klachten en symptomen
o Bv. Behandeling wordt bekeken o.b.v. het gemiddelde wat voor de meeste mensen werkte
o Holistisch beeld
- Symptoombenadering
o Pathologie van het psychisch (= algemene psychische processen of functies)
o Beschrijven van psychisch functioneren
▪ Bv.: bewustzijn, gevoelens … Dokter vaak een somatische benadering (fysiek) van de anamnese (bv. klachten
van cardioloog → bewustzijn, gevoelswereld)
o Cliënt een behandeling op maat geven o.b.v. hun symptomen
2 typen diagnosen:
- Syndroomdiagnose
o Synoniem: descriptieve diagnose
o Alleen beschrijvend en geeft geen info over de redenen en manier van ontstaan
o Heeft niets te maken met de patiënt voor je
- Structuurdiagnose
o Beschrijving van de symptomatologie waardoor en op welke wijze het syndroom ontstaan is
o Bv. Wat maakt dat die patiënt op dit ogenblik depressief is? Zonder de risicofactoren en productieve factoren te weten,
maakt dit het moeilijk om een behandeling op maat in te stellen. Wat doe je in een psycho-educatie?
o Verschillende factoren
▪ Predisponerende of voorbeschikkende factoren = factoren die iemand kwetsbaar maken
• Genetica: bv. Bipolair zijn
▪ Precipiterende of uitlokkende factoren = factoren die de stoornis uitlokken
• Bv. Cannabis kan een psychose triggeren (combinatie)
▪ Perpetuerende of onderhoudende factoren = factoren die de stoornis onderhouden
• Bv. Behandelplan: zijn er factoren aanwezig die de zaken op een
negatieve manier in stand houden?
o Klinisch relevant
o Door deze kenmerken na te gaan, ga je dichter bij de interventie/behandeling zitten
Abnormaal verschijnsel
- = afwijkend van de sociale norm of van wat in de cultuur als normaal gedrag geldt
- Veroorzaakt ongemak, lijden of bezorgdheid bij de betrokkende en/of omgeving
- Psychische klacht is niet hetzelfde als psychische stoornis
Bio-psycho-sociaal model:
- Medisch model
o Etiologie: het ontstaan
▪ Predispositie = oorzakelijke factoren
▪ Precipitatie = uitlokkende factoren
▪ Perpetuatie = in standhoudende factoren
o Pathogenese: ontwikkeling
o Prognose: natuurlijk beloop
o Behandeling: preventie en therapie
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Dirk van West ‘22-’23, aangevuld met eigen notities 3
, - Psychologisch model
o Ziektebeleving (= illness)
- Sociologisch model
o Ziekterol
Kwetsbaarheid uit zich in stress
Langdurige stress ga je decompenseren
Decompenseren kan zowel op lichamelijk als psychisch vlak
Het toegepaste model op de ziekte zal een invloed hebben op de behandeling
- Medisch model zal een medische behandeling toepassen zoals medicijnen
- Psychologisch model zal een psychologische behandeling toepassen zoals therapie
1.2 Classificatie
Doel:
- Orde scheppen (klinische klachten/symptomen gaan groeperen)
- Fenomenen groeperen
- Gemeenschappelijke taal ontwikkelen
o Bv. Patiënt heeft een depressie. Men spreekt over een depressie als ‘die’ klachten minimaal aanwezig zijn
o Steeds een eenzelfde verhaal met een classificatiesysteem
In een ideale wereld zou classificatie:
- Een perfecte representatie van onderliggende realiteit en diversiteit weergeven
- Verloop, oorzaken en reacties op behandeling voorspellen
Maar het is geen ideale wereld. Toch is classificatie nuttig als:
- Communicatiemiddel
- Registratiemiddel
Algemene classificatie:
- Categoriale classificatie
o Uitgangspunt: er is een kwalitatief onderscheid tussen ziek ↔ gezond en normaal ↔ abnormaal
▪ Het is alles of niets
o Werkwijze: psychiatrische stoornissen worden onderverdeeld in duidelijk afgebakende klassen, die elkaar niet
overlappen
o Bv.: je hebt depressie, ja of nee; bv. klasse depressie, klasse angsten
- Dimensionale classificatie
o Uitgangspunt: er is een kwantitatief onderscheid tussen ziek ↔ gezond en normaal ↔ abnormaal
▪ Het is meer of minder
▪ Het komt voor in bepaalde mate
▪ Continuüm van klachten (licht naar ernstige klachten) → meer bruikbaar in klinische praktijk)
o Werkwijze: personen of psychiatrische stoornissen worden gesitueerd op een dimensie of continuüm
o Bv.: je hebt een verkoudheid maar kan nog functioneren VS je hebt een verkoudheid maar je kan jouw bed niet meer
uit
o In praktijk is het niet zo afgebakend, eerder veel overlap (↔ categoriale classificatie)
o Dit hybride gegeven is het meest optimaal
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Dirk van West ‘22-’23, aangevuld met eigen notities 4
, - Prototypische classificatie
o Uitgangspunt: er is een grote variabiliteit bij individuen, die anderzijds ook veel kenmerken gemeen hebben
o Werkwijze: psychiatrische stoornissen worden onderverdeeld naar de mate waarin ze gelijken op een prototypisch
voorbeeld
o Heeft te maken met de persoonlijkheidsproblematieken
2 classificatieboeken: (belangrijksten in Europa)
- DSM = Diagnostic and Statistical Manual for Mental Disorders
o Boek van APA = American Psychiatric Association
o Bevat psychische en psychiatrische aandoeningen
o 6 versies:
▪ DSM-I: na WOII (1952)
▪ DSM-II (1968)
▪ DSM-III (1987)
▪ DSM-IV (1994)
▪ DSM-IV-TR (2000)
▪ DSM-5.0 (2013)
o Voordelen:
▪ De research is verbeterd (waarom? Gemeenschappelijke taal → meer homogene groepen)
▪ Communicatiemiddel tussen onderzoekers en behandelaars
▪ Vrij hoge betrouwbaarheid! (Goed psychologisch testmateriaal = bezit goeie psychometrische eigenschappen,
goeie validiteit en betrouwbaarheid) (bv. Inter-beoordelaarsbetrouwbaarheid)
o Nadelen: (negatieve implicaties)
▪ Koppeling met hulpverlening: er moet diagnose zijn vooraleer er hulpverlening kan geboden worden
▪ Koppeling met verzekeringsmaatschappij: Nederlands gegeven, diagnosebehandelcriteria
▪ Koppeling met psychofarmaca
▪ Lage validiteit!: Meet het wat we willen meten? Onderdeel: constructvaliditeit. Aantal van de syndromen kent
een minder goede validiteit, nochtans essentieel om te kunnen spreken over goede psychometrische
eigenschappen
o Geschiedenis
▪ DSM-I/II: Freud model (psychoanalyse)
▪ DSM-III/IV: Kraepelin model
• Schizofrenie
• Bipolaire stoornis
• Schizoaffectieve stoornis
▪ DSM-5: neurowetenschappen model
• Wordt steeds meer geïnspireerd door neurowetenschappelijk onderzoek
- ICD = International Classification of Diseases
o 11 versies: ICD-1 tot ICD-11
o Boek van WHO = World Health Organisation
o Bevat psychische, psychiatrische en somatische aandoeningen
o Meestal in Scandinavische landen
Verschil in classificatiesysteem: Prevalentie kan dus anders liggen van land tot land
- Er zijn nog meer dan twee classificatiesystemen
Verschil classificatie en diagnostiek
- Classificatie gaat snel
- Diagnostisch proces kost tijd
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Dirk van West ‘22-’23, aangevuld met eigen notities 5
, 1.3 Diagnostiek
- Classificerende (beschrijvende) diagnostiek
- Handelingsgerichte (verklarende) diagnostiek
- Mild: geen psychiatrie, wel milde/matige klachten. Ernstige psychische klachten, daar kan je wel spreken over psychopathologie
(sprake van last en lijden)
- Er moet een afkappunt zijn wanneer normaal abnormaal wordt
o Bv. Lengte
~ Afbeelding: continuüm tussen klinische psychologie en klinische psychiatrie. Psychiatrie enger domein
~ last; verschillende benaderingen in
Verschil classificatie en diagnostiek
Classificatie Diagnostiek
o Wat is er aan de hand? o Hoe is dat zo gekomen?
o Algemene kennis o Specifieke kennis
o Beschrijvend o Verklarend
o Betreft groepen o Betreft een individu
o Gedragskenmerken o Zijn meerdere niveaus van de persoon en
o Relatief snel te stellen context bij betrokken
o Tijdrovend proces
o Geeft enige richting aan hulpverlening o Is voorwaardelijk voor (goede)
hulpverlening
Veel ruimer
1.4 Globale veranderingen DSM-5
Het belang van ontwikkelingsaspecten die met de stoornissen samenhangen
- Volgorde hoofdstukken volgen ongeveer de levensloopbenadering
- Ontstaan, ontwikkeling en beloop van de stoornis
- Leeftijdsgerelateerde factoren
- Sekse/gender en cultuuraspecten
De samenvoeging van de autistische stoornis, de stoornis van Asperger en de pervasieve ontwikkelingsstoornis (PDD-NOS) tot 1 stoornis,
nl de autismespectrumstoornis
- Al die subtypes vallen samen en hebben ook dezelfde behandeling
- Comorbiditeit
Integratie van wetenschappelijke bevindingen uit het meest recente genetisch onderzoek en onderzoek met
beeldvorming van de hersenen
- Genetische en fysiologische risicofactoren
- Prognostische indicatoren
- Veronderstelde biologische markers
Een gestroomlijnde classificatie van bipolaire en depressieve stemmingsstoornissen
- Alle deelcriteria zijn opgenomen in de criteria voor elke stoornis
- Nieuwe specificaties zoals ‘met angstige spanning’ of ‘met gemengde kenmerken’
De herstructurering van de stoornissen in het gebruik van een middel met als doel meer consistentie en helderheid
- Misbruik en afhankelijkheid worden vervangen
Een overgang in de conceptualisering van de persoonlijkheidsstoornissen
- Hybride model in deel III
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Dirk van West ‘22-’23, aangevuld met eigen notities 6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper psonneck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79373 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen