• In derdewereldlanden vrouwen gelijk te stellen aan mannen (ovv sociale ladder en educatie)
→ zichtbaar in westerse samenleving: als vrouwen voldoende geëmancipeerd waren, daalde # grote
gezinnen
• Vermindering energieproductie als gevolg van uitgeputte aardolievoorraden
Bevolkingsgroei zorgt voor toenemende consumptie (ook in de ontwikkelingslanden die naar levensstandaard vh
westen probeert te evenaren)
• Zorgt voor uitputting vd grondstofreserves en ecosysteem
• Voornamelijk aan de gang bij BRICS-landen1
• Crash vh ecosysteem → Als ze Westerse consumptie- en productiepatroon bereiken
2.1.2 AANTASTING VH ECOSYSTEEM
Diverse milieuproblemen: • Wintersmog
• Broeikaseffect (IPCC) • Vermesting
• Verdroging • Verzuring
• Ozonlaagaantasting • Zware metalen
• Zomersmog • Kankerverwekkende stoffen
• Afvalproblematiek: grootste concentratie in Azië (afval van westen word in Azië id zee gedumpt)
o Hoeveelheid immens: ook verbranding wordt als recyclage beschouwd
• Fijn stof: door slijtage van gebruiksvoorwerpen (Sahara rood door zandstorm, geen microplastic)
2.1.3 UITPUTTING V GRONDSTOFFEN → OVERPRODUCTIE EN MASSACONSUMPTIE
Grondstofvoorraden zijn niet onuitputtelijk
• Oude afvalputten w opgegraven om uitgeputte grondstoffen te hergebruiken
o Oa van Rare Earths (zoals voor electronica)
• Grafiek:
o Korte tijdspannen: indien productie/consumptie evenredig blijft toenemen (brede balken)
o Langere tijdspanne: indien snelheid vanaf 2010 cte blijft (dunne balken)
o Let op: men gaat uit van huidige bekende economisch winbare hoeveelheden die aanwezig zijn id
aardkorst → economische en technische haalbaarheid van ontginning is variabel in tijd
1
BRICS-landen: Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika
naam 1
, • CRM2 lijst opgesteld door Eu-commissie: lijst van kritieke
grondstoffen relatief schaars en van grote economische waarde
• EU bezit geen/ amper grondstoffen → zijn zeer afhankelijk vd
wereldeconomie
o Zuinig omspringen met grondstoffen vergroot efficiëntie en
concurrentievermogen in bedrijven
Uitdaging voor heden en toekomst: transitie van een lineaire naar circulaire
economie (materialen blijven in gesloten kringloop)
2.2 GRENZEN AAN DE GROEI
WEF3: bespreekt jaarlijks sociale en economische problemen vd aarde → opstelling vh Global Risk Report4
5 belangrijkste risico’s van 2017: klimaatverandering, extreme weersomstandigheden, verlies vd biodiversiteit,
instorten ecosysteem en door mens geïnitieerde natuurcatastrofes
Ook natuur heeft vraag(= belasting door maatschappij) en aanbod (=herstel vh milieu): mens moet evenwicht vinden
• Eens de vraag het aanbod overstijgt gaat aarde achteruit
• Grenzen vh ecosysteem moeten in kaart worden gebracht, om:
o Huidige situatie in te schatten in relatie tot de absolute ecologische grens
o Om met correcte wetenschappelijke informatie hele wereld bewust maken vh probleem
Manieren om economische groei te vergelijken met grenzen vh ecosysteel
2.2.1 MILIEUGEBRUIKSRUIMTE
IPAT-VERGELIJKING om de impact vd mens od natuur uit te drukken
Environmental Impact (I) = Population (P) X Affluence (A) X Technology (T)
• Paul Ehrlich (in the population bomb) schreef over de impact vd exponentiële bevolkingsgroei
Affluence: welvaart vd bevolking gekoppeld aan consumptiegedrag
Technology: productie van die welvaart
• Formule om impact vd mens te begrijpen
• Om tijdig te kunnen anticiperen
2
CRM: Critical Raw Materials
3
WEF: World Economic Forum, verzameling van CEO’s vd grote bedrijven, internationale politici, intellectuelen en journalisten
4
Global Risk Report: opstelling van grootste risico’s en hun impact die bedreiging voor de wereld vormen (door WEF)
naam 2
, MILIEUGEBRUIKSRUIMTE bouwt verder op IPAT: I = P x A x M (milieugebruiksruimte)
• Technology w vervangen door milieugebruiksruimte id IPAT- vergelijking
• Mogelijkheid die natuur en milieu nu ad maatschappij bieden voor benutting zonder enige afbreuk aan
toekomstige gebruiksmogelijkheden
• Basis voor milieugebruik (die intact moet blijven) w gevormd door:
o Zelfreinigend vermogen vh milieu
o Vermogen om hulpbronnen voort te brengen
o Draagkracht voor menselijke activiteiten
• Bepaalde buffers ih milieu die vermogen tot herstel van menselijke activiteit mogelijk maakt → bepalen
veerkracht od opvangcapaciteit vh milieu
MILIEUDRUK : MD = # wereldBurgers (B) X hun Welvaart (W) X beslag op Milieugerbuiksruimte/pers (M)
Welvaart: uitgedrukt in materiële welstand
• Huidige MD mag niet toenemen (liefts verkleinen)
• Milieugebruiksruimte moet dalen voor cte MD (omdat zowel B als W toenemen);
o Bepaald door leefpatroon en producten die mens gebruikt
o Stel: consument past leven niet aan, dan kan reductie vd milieu-impact enkel gerealisseerd worden
door verminderde milieu-impact vd producten
‘Uitdaging in producten en diensten ontwikkelen: eenzelfde of hoger comfortniveau bieden, maar tegelijkertijd een
factor 10 minder milieubelastend zijn.’
→ in realiteit is factor 2 tot 5 mogelijk, rest moet consumenten initiatief zijn (bv bewuster consumeren, …)
2.2.2 ECOLOGISCHE VOETAFDRUK (EV)
: Indicatie die milieu-impact vd menselijke consumptie (gebruik v hulpbronnen ed afvalproductie) in kaart bracht
(oppervlaktegebruik per mens)
: biologisch productieve grond- en wateropp nodig om hernieuwde grondstoffen te leveren en afval te verwerken
volgens huidige technologiën
GLOBALE HECTAREN (gha): hectare land- of zee-opp met gemiddelde biologische productiviteit
- (uitdrukking voor landgebruik, gebruik v biomassa en CO2-emissies door gebruik v fossiele brandstoffen)
- Eerlijk aarde-aandeel: alle bruikbare ruimte op aarde verdeeld met voldoende ruimte voor natuur
o 1961: 7,5 gha
o Nu: 1,7 → werkelijk 3,3 per persoon (mens overschrijdt draagkracht v aarde, ecologisch overschoot)
- Earth Overshoot Day: dag waarop menselijke consumptie v natuurlijke hulpbronnen de capaciteit van wat
aarde in 1 jaar kan produceren overschrijdt → symbolyseert de uitputting vh natuurlijk budget
- ± 4 aardbollen nodig indien ieder mens als gemiddelde belg leeft
- Houdt geen rekening met niet-duurzame praktijken (zoals radioactief afval, …)
→ werkelijke impact vele groter
Doel EV: Bewustwording en aandacht creëren voor noodzaak om eigen praktijken aan te passen
2.3 ALARM KLOK LUIDT REEDS LANG! WAAROM NU PAS TOT INZICHT?
» Verandering vd natuur tov 1 mensenleven werd toenemende verslechtering vh ecosysteem niet opgemerkt
» Egoïsme in consumptiemaadschappij verblindt problemen natuur
» Economische motieven: geld- en winstbejag als enige drijfveer van kapitalisme
» 1854: Hoe kun je lucht bezitten? Speach van indianen opperhoofd die hun visie over beheer van aarde bracht
» 1962: ‘Silent Spring’ by Rachel Carson: bespreekt risico v pesticiden als DDT & PCB voor ecosysteem
» 1972: ‘Limits to Growth’ wwetenschappers, poltici, industriëlen beantwoorden wereldvraagstukken
naam 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper louizavw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.