Samenvatting
Logistiek
management
Van logistieke flow tot supply chain
Silke De Loose
2023-2024
,INHOUD
H0 van logistieke flow tot supply chain management ............................................................................ 1
H1 geschiedenis van de logistiek en het belang voor de economie ....................................................... 3
1.1 militaire oorsprong ........................................................................................................................ 3
1.1.1 voor napoleon – gigantische bouwwerken en veroveringstochten ....................................... 3
1.1.2 napoleon (1804-1815) – verfijning militaire logistiek ............................................................ 3
1.1.3 moderne tijden – logistiek netwerk, containers en internet ................................................. 3
1.2 economisch belang van de logistiek .............................................................................................. 4
1.2.1 het belang in cijfers uitgedrukt .............................................................................................. 4
1.2.2 blue banana binnen europa ................................................................................................... 4
1.3 logistiek en de toekomst ............................................................................................................... 6
1.3.1 e-business ............................................................................................................................... 6
1.3.2 digitale transformatie en informatie ...................................................................................... 6
1.3.3 technologische innovatie ....................................................................................................... 7
1.3.4 duurzaamheid en circulaire economie ................................................................................... 7
H2 logistiek concept ................................................................................................................................ 9
2.1 logistieke doelstellingen ................................................................................................................ 9
2.2 de logistieke flow......................................................................................................................... 10
2.3 klantenorderontkoppelpunt (kooP) ............................................................................................ 10
2.4 make-or-buy decision .................................................................................................................. 12
2.5 impact van de logistiek op het bedrijfsresultaat ......................................................................... 14
2.6 de plaats van logistiek in de waardeketen .................................................................................. 15
H3 voorraadbeheer ............................................................................................................................... 17
3.1 soorten voorraden....................................................................................................................... 17
3.2 vraagvoorspelling ........................................................................................................................ 18
3.2.1 de kwalitatieve methode...................................................................................................... 18
3.2.2 de kwantitatieve methode ................................................................................................... 18
3.3 de totale voorraadkosten ............................................................................................................ 19
3.4 optimale bestelhoeveelheid ........................................................................................................ 21
3.5 veiligheidsvoorraad ..................................................................................................................... 21
3.6 Bull whip ...................................................................................................................................... 21
3.7 warehousemanagement ............................................................................................................. 22
3.8 warehousemanagementsysteem ................................................................................................ 24
3.9 voorraadbeheer in supply chain .................................................................................................. 24
,H4 inkoop .............................................................................................................................................. 25
4.1 inkoop en logistiek....................................................................................................................... 25
4.2 de inkooporganisatie ................................................................................................................... 26
4.3 het inkoopproces ......................................................................................................................... 26
4.4 strategisch inkoopmanagement – de inkoopstrategie................................................................ 29
4.5 strategisch inkoopmanagement – leveranciersdifferentiatie ..................................................... 29
4.6 tactisch inkoopmanagement – total cost of ownership .............................................................. 30
4.7 operationeel inkoopmanagement – leveranciersbeoordeling.................................................... 31
4.8 ondersteunende processen – e-procurement ............................................................................ 31
4.9 inkoop in de supply chain ............................................................................................................ 32
H5 productie .......................................................................................................................................... 33
5.1 Belang en rol in de logistieke keten ............................................................................................ 33
5.2 Productontwerp .......................................................................................................................... 33
5.3 Grondvorm productie .................................................................................................................. 34
5.4 Productietijd ................................................................................................................................ 36
5.5 Standaardisatie, massaproductie en mass-customization .......................................................... 37
5.6 Just-in-timeprincipe (JIT) ............................................................................................................. 37
5.7 Tools voor productieplanning ..................................................................................................... 38
5.8 Kwaliteitsmanagement................................................................................................................ 39
5.9 Industrie 4.0 & nearshoring......................................................................................................... 40
5.10 Productie in de supply chain ..................................................................................................... 40
H6 distributie ......................................................................................................................................... 41
6.1 Distributiekanalen ....................................................................................................................... 41
6.2 soorten Distributiecentra ............................................................................................................ 43
6.3 Transportfunctie .......................................................................................................................... 44
6.4 Transportmodi ............................................................................................................................. 44
6.5 VALue added logistics en value added services .......................................................................... 48
6.6 Producteigenschappen en verpakking ........................................................................................ 49
6.7 Outsourcing ................................................................................................................................. 50
6.8 Distributie in de supply chain ...................................................................................................... 50
H7 retourlogistiek .................................................................................................................................. 51
7.1 reverse logistics (retourlogistiek) ................................................................................................ 51
7.2 Retourstrategieën ....................................................................................................................... 52
7.3 Verpakkingen ............................................................................................................................... 53
,7.4 Retourlogistiek als onderdeel van servicelogistiek ..................................................................... 54
7.5 Circulaire economie in de supply chain ....................................................................................... 54
,H0 VAN LOGISTIEKE FLOW TOT SUPPLY CHAIN MANAGEMENT
Logistiek management = dat deel van supply chain management dat op een efficiënte en effectieve
manier de voorwaartse stromen, de opslag en de retourstromen van goederen van een individueel
bedrijf plant, uitvoert en controleert van de oorsprong tot aan de consument om zo de behoeften
van de klanten te vervullen.
➔ ‘Ervoor zorgen dat de juiste goederen, in de juiste hoeveelheid en de juiste kwaliteit op het
juiste tijdstip, vergezeld van de juiste documenten, op de juiste plaats aankomen en voor een
juiste prijs’
➔ Elke stap kost geld en creëert een meerwaarde
➔ Beperkt zich tot het managen en optimaliseren van de eigen logistieke flow in een
organisatie
De logistieke flow:
• 3 stromen: goederen-, geld- en informatiestroom
Supply chain management (SCM)/integraal ketenbeheer = het principe waarbij door middel van het
beheersen en het optimaliseren van processen, coördinatie en samenwerking met leveranciers,
tussenpersonen en afnemers een betere functionaliteit van de keten (en elke schakel binnen die
keten) ontstaat.
➔ Ook wat zich buiten de muren van het eigen bedrijf afspeelt
➔ ‘Integraal ketenbeheer’
o Integraal: de verschillende opeenvolgende acties en actoren worden met elkaar
verbonden en als een geheel behandeld
o Keten: het is de ketting van informatie-, geld- en goederenstromen
o Beheer: het is niet puur operationeel, er zijn ook beleids- en strategische aspecten
aan verbonden
➔ Samenwerking tussen elke schakel in de keten is noodzakelijk om de integrale processen in
een hele keten te verbeteren
1
,Samenhang tussen supply chain management en logistiek management:
➔ Verschil: logistiek gaat over individueel bedrijf en supply chain gaat over kettingen
Ketenomkering = evolutie van supply management naar demand management
• Supply management
o Zoveel mogelijk goederen tegen een zo laag mogelijke prijs produceren
o Grote, identieke series
o Grote partijen aanmaken en die in de supply chain duwen richting consumenten
o Pushmodel
• Demand management
o Bedrijven spelen in op specifieke behoeften van kleine groepen of individuen
o Produceren op basis van bestellingen van klanten
o Pullmodel
Innovatie en duurzaamheid:
Ook innovatie is cruciaal als we de welvaart en het welzijn willen laten toenemen → duurzaamheid
Bedrijven moeten hun maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen en beslissingen nemen met
het oog op het welzijn van mensen, maar nog belangrijker met het oog op onze planeet.
2
,H1 GESCHIEDENIS VAN DE LOGISTIEK EN HET BELANG VOOR DE ECONOMIE
1.1 MILITAIRE OORSPRONG
1.1.1 VOOR NAPOLEON – GIGANTISCHE BOUWWERKEN EN VEROVERINGSTOCHTEN
• Piramides in Egypte
o Efficiënte logistiek was nodig om dergelijke bouwwerken te kunnen oprichten
o Verschillende manieren om alles te transporteren (vb. per boot over de Nijl)
o Nog geen militaire achtergrond
• Caesar verovering Gallië
o Grote groep soldaten moest ondersteund worden
o Romeinen waren ‘georganiseerder’ → eersten die logistiek als een aparte entiteit
beschouwden en er aparte personen voor aanstelden
o Op tijd de juiste producten met zo min mogelijk kosten op de juiste plaats krijgen
o Goede infrastructuur nodig → heirbanen
o Legers met beste logistiek (bevoorrading) behaalden de meeste overwinningen
• Latere middeleeuwen
o Nieuwe logistieke uitdaging: transport ter zee over lange afstand
o Vb. Columbus
o Maritieme ontwikkelingen leidden tot nieuwe uitvindingen op het gebied van opslag
o Vrachtschepen
o Nieuwe maar uiterst belangrijke stap op logistiek gebied
1.1.2 NAPOLEON (1804-1815) – VERFIJNING MILITAIRE LOGISTIEK
• Napoleon won bijna alle veldslagen doordat hij de eerste was die zijn leger, logistiek
bekeken, organiseerde als een machine
• Snelle troepverplaatsingen
• Stak veel tijd in logistieke innovatie, belangrijkste: ‘la guerre nourrit la guerre’
1.1.3 MODERNE TIJDEN – LOGISTIEK NETWERK, CONTAINERS EN INTERNET
• 1e wereldoorlog
o Militaire logistiek verder verfijnd
o Bevoorraden van miljoenen soldaten: logistieke nachtmerrie
▪ Paard en kar, treinen, vrachtwagens
• e
2 wereldoorlog
o Hitler: investeerde veel in communicatie op het slagveld (Blitzkrieg)
o Volgende essentiële schakel voor goede logistieke operatie: communicatie
▪ Radiotechnologie
o Grootste logistieke operatie ooit: D-day
• Na 2e wereldoorlog: steeds fijner netwerk van kanalen en spoorlijnen uitgebouwd
• Opkomst container: over hele wereld op uniforme manier producten transporteren
• Opkomst van de fax
• Innovatie staat niet stil: vb. drones
3
,Keerzijde aan de medaille:
Doordat de wereldhandel zo gigantisch is uitgegroeid is ook onze ecologische voetafdruk gigantisch
geworden. Maar de logistieke sector zit in een omslag: vroeger lag de nadruk op schaalvergroting
(lopende band van Ford), tegenwoordig hechten steeds meer bedrijven belang aan duurzaamheid.
1.2 ECONOMISCH BELANG VAN DE LOGISTIEK
1.2.1 HET BELANG IN CIJFERS UITGEDRUKT
Economie en vervoer zijn sterk met elkaar verbonden
➔ Economische parameters beïnvloeden de V naar en A van transport
➔ Transport zorgt voor economische groei en tewerkstelling
België is centraal gelegen in Europa en de bestaande infrastructuur (zee- en luchthavens, weg- en
spoorvervoer, binnenvaart,…) zorgen ervoor dat België significante voordelen heeft als locatie voor
logistieke activiteiten.
➔ Hoge score op de Logistics Performance Index (LPI)
o Douanen, infrastructuur, internationale zendingen, beschikbaarheid logistieke
competenties, tracking & tracing, tijdigheid
Het laatste decennium zijn er echter verschillende uitdagingen geweest → logistieke sector sterk
geëvolueerd en veranderd.
1.2.2 BLUE BANANA BINNEN EUROPA
‘gouden delta’ = havenindustrieel complex van wereldschaal in de havens van Antwerpen en
Rotterdam
Blue banana = regio in Europa waar de koopkracht zich concentreert en waar het dus optimaal is om
je als bedrijf te vestigen met een distributiecentrum (zone van Engeland tot Noord-Italië).
➔ Hoge bevolkingsdichtheid, productiviteit en consumptie
➔ Vb. Nike kiest Laakdal als Europese uitvalbasis door goede bereikbaarheid
➔ Sleutelelementen bij locatiekeuze distributiecentrum:
o Infrastructuur
o Toegang tot de markt
o Operationele kosten
o Beschikbaarheid van arbeidskrachten
o Logistieke competenties
o Bedrijfsklimaat
o Politiek klimaat
4
,Correlatie tussen kosten en markttoegankelijkheid:
➔ Blue banana begint te verschuiven naar het oosten. De belangrijkste reden hiervoor is de
toenemende welvaart in de nieuwe EU-lidstaten.
Belangrijkste voordelen per regio:
• Productiekosten:
o Grondstoffen
o Loonkosten
→ Maak-industrie richting het Oosten
• Markt:
o Traditioneel in het Westen
o Transportkosten
5
, 1.3 LOGISTIEK EN DE TOEKOMST
Innoveren = het introduceren van vernieuwingen die nuttig zijn (iets van alle tijden)
➔ Cruciale factor voor economische groei
Productinnovaties = uitvinden van nieuwe dingen zoals de smartphone, elektrische wagens,…
Procesinnovaties = een product of iets anders wordt gebruikt om logistieke processen veel
efficiënter te laten verlopen
Innovatie → productiviteitsstijgingen → welvaartsstijgingen
1.3.1 E-BUSINESS
E-business = de toepassing van nieuwe technologieën die de waardeketens tussen bedrijven en
consumenten (B2C) en tussen bedrijven onderling (B2B) verbindt en transparant maakt, zodat de
service verbetert, kosten dalen en nieuwe marktkanalen geopend kunnen worden
E-commerce = betreft alle handelingen in presales, sales en aftersales die op elektronische wijze
worden uitgevoerd
➔ Heeft een enorme logistieke revolutie ingeluid
➔ E-logistics of e-fulfilment = de logistieke operaties achter e-commerce
o De juiste levering van producten op de juiste plaats en in de juiste hoeveelheid
➔ We zien een sterke fragmentatie van de leveringen
Disruptie = term waarmee een evolutie omschreven wordt die een hele sector overhoop gooit (vb.
introductie eerste smartphone)
Negatieve effecten e-business: e-commerce heeft een enorme impact op de stijging van de cognestie
op de wegen, vnl. bij de laatste stap van het productieproces (last mile delivery).
1.3.2 DIGITALE TRANSFORMATIE EN INFORMATIE
Digitale transformatie = de diepgaande en versnellende transformatie van zakelijke activiteiten,
processen, competenties en bedrijfsmodellen om de wijzigingen en opportuniteiten die worden
veroorzaakt door digitale technologieën, evenals hun impact op de maatschappij, te kunnen
aanwenden op een strategische en geprioriteerde manier.
6
