Verdiepende intellectuele eigendomsrechten
Paper: max 20 pagina’s zonder bibliografie
Twee weken na de presentatie moet de paper binnen zijn
• Papieren versie + in kaft en uploaden
• De ghostwriter in het auteursrecht
- Kan je daar contractueel zaken over regelen
- Kan je zeggen dat ze zich nooit bekend mogen maken
- Bekijken vanuit belgisch recht, maar je kan ook kijken hoe het in het frans recht
geregeld is
• Waar kan je info vinden over IER?
- Jura, stradalex, maar dit zijn belgische databanken
- Belgische bronnen waar je iets kan terugvinden: aantal boeken in de bib, maar ook
belangrijke tijdschriften (bv IRDI (zit ook in jurisquare): hierin vind je goeie RL over
actuele onderwerpen en RS. Ook tweede tijdschrift: ICIP (vroeger Ing. Cons.: was
toen uitsluitend gewijd aan octrooien): houdt zich bezig met alle IER met RS en RL
(ook in jurisquare). Auteur en media: tijdschrift: alles over auteursrecht en veel
annotaties bij RS van HvJ
- In nederland: tijdschrift IER. (intellectuele eigendom en reclamerecht) (terug te
vinden in Kluwer Navigator)à RL + recente evoluties (meestal in de eerste editie
van het jaar). Ook BIE (berichten industriele eigendom, vroeger was de naam bijblad
industriele eigendom). Ook nederlands juristenblad (NJB): van Dirk Visser is er ook
elk jaar een kroniek van intellectuele rechten.
- Ook het tijdschrift BBM-Bull. (niet in de bib, wel in KUL en UA). Wordt uitgegeven
door merken en modellengemachtigde. Het is een gemengd tijdschrift nederlands-
belgisch. Je vindt vooral zaken over merken en modellen en procedures erover.
- Website: IE Forum: je hebt er twee namelijk de belgische en nederlandse versie.
Dag na dag wordt er RS op gezet en het is voor iedereen toegankelijk + recente
evoluties
Max 25 minuten presentatietijd: iedere student moet iets zeggen
• Essentie van de presentatie: ze moeten weten wat de regeling of oplossing voor je probleem
is (je kan bv vertrekken van een casus)
• Je medestudenten moeten ook weten waar het over gaat en het begrijpen
Studiemateriaal: handboek van vorig jaar + codex (nieuwe editie maar die moet je niet per se kopen:
je mag wetteksten gebruiken en afdrukken)
1
,Inhoudsopgave
Tekeningen en modellenrecht......................................................................................................................... 4
Inleiding.............................................................................................................................................................. 4
Beschermingsmogelijkheden ............................................................................................................................. 4
Bronnen .............................................................................................................................................................. 5
Beschermde voorwerp ....................................................................................................................................... 6
De beschermingsvoorwaarden .......................................................................................................................... 9
De bescherming van onderdelen ..................................................................................................................... 21
Problematiek reparatieonderdelen ................................................................................................................. 23
Uitgesloten van bescherming .......................................................................................................................... 27
Hoe verkrijgt men bescherming ...................................................................................................................... 30
Duur bescherming ............................................................................................................................................ 31
De rechthebbende ............................................................................................................................................ 31
Cumulatie van bescherming ............................................................................................................................ 33
De rechten op een tekening of model ............................................................................................................. 34
Communautaire uitputting .............................................................................................................................. 35
Recht van voorgebruik ..................................................................................................................................... 36
Overdracht en licentie...................................................................................................................................... 36
Het einde van het modelrecht ......................................................................................................................... 37
Het gemeenschapsmodel ................................................................................................................................. 39
Namaak ........................................................................................................................................................ 42
Inleiding............................................................................................................................................................ 42
De vordering tot staken zoals in kortgeding ................................................................................................... 43
Het gewone kortgeding ................................................................................................................................... 47
Eenzijdig verzoekschrift bij volstrekte noodzakelijkheid ............................................................................... 49
De vordering ten gronde/de vordering inzake namaak ................................................................................. 50
Vordering tot schadevergoeding ..................................................................................................................... 51
Beslag inzake namaak ..................................................................................................................................... 52
De verklaring voor recht .................................................................................................................................. 55
Verordening (EU) nr. 608/2013 van het EP en de Raad van 12 juni 2013 inzake de handhaving van
intellectuele eigendomsrechten door de douane ........................................................................................... 56
DSM-wet ...................................................................................................................................................... 57
Inleiding............................................................................................................................................................ 57
Overzicht van de wijzigingen & nieuwigheden (7 grote thema’s in de DSM-wet)......................................... 57
Online-sharingdiensten.................................................................................................................................... 58
Streamingdiensten ........................................................................................................................................... 59
Nieuwe en gewijzigde uitzonderingen ............................................................................................................ 60
2
, Naburig recht op perspublicaties .................................................................................................................... 63
Overeenkomsten met auteurs & uitvoerend kunstenaars.............................................................................. 63
Niet (meer) in de handel .................................................................................................................................. 66
Uitputting ..................................................................................................................................................... 68
Begrip en grondslagen ..................................................................................................................................... 68
Territoriaal aspect............................................................................................................................................ 69
Voorwaarden voor uitputting.......................................................................................................................... 72
Gevolgen van uitputting .................................................................................................................................. 77
Uitputting & digitale context........................................................................................................................... 81
3
, Tekeningen en modellenrecht
Inleiding
• = Bescherming van visuele vormgeving
• Is een onderdeel van de industriële eigendomsrechten
• Revival omdat men tekeningen en modellen ziet als redmiddel voor merken
bij merk heb je verval bij niet gebruik binnen 5 jaar: gebruiksplicht. Bij tekening en modellen
heb je niet die gebruiksplicht en daarom gaan velen hun merk ook deponeren als tekeningen
en modellen. Het wordt ook veel gebruikt omdat je het gemeenschapsmodel hebt en dat is
niet zo duur
• Je krijgt vaste datum bij inschrijving: goed als bewijs en dan moet de tegenpartij bewijzen dat
ze van vroegere datum zijn
Beschermingsmogelijkheden
• 1) Beneluxmodel: hetzelfde principe als een beneluxmerk. Je deponeert je vormgeving
(dezelfde instantie als waar je een merk deponeert: benelux bureau voor IER: gevestigd in den
haag). Als je het deponeert, krijg je een beneluxmodel: geldt in de drie landen van de benelux.
Als je nog ruimer actief bent, dan kies je voor een gemeenschapsmodel
• Internationaal depot
- We hebben geen internationaal model
- Systeem geeft je de mogelijkheid om één aanvraag te doen om het te bescherming als
gemeenschapsmodel en/of benelux model + in een derde land.
• 2) Gemeenschapsmodel (niet-ingeschreven en/of ingeschreven):
- Europese commissie is bezig met een aanpassing van het modellenrecht, een herziening.
In de voorstellen staat er dat de term gemeenschapsmodel gaat verdwijnen en dat we
zullen spreken over een uniemodel.
- Keuze tussen twee soorten modellen (heb je niet bij beneluxmodel)
o Ingeschreven gemeenschapsmodel: naar Alicante gaan en daar deponeer je model.
Dan krijg je een ingeschreven gemeenschapsmodel die voor de 27 LS geldt
o Niet-ingeschreven gemeenschapsmodel: bv je hebt kledingproducenten: grote
probleem is dat ze heel veel op de markt brengen. Je had winter –en
zomercollecties, maar veel ketens produceren een heel jaar door: je moet niet
wachten tot een bepaalde periode voor nieuwe kleren. Als je deponeert als
ingeschreven model, kost het geld, maar je kledij of product gaat maar enkele
maanden mee (korte levensduur)à ze wouden een beschermingssysteem voor
vormgeving die rekening hield met de korte levensduur. De EU heeft gezegd dat ze
een niet-ingeschreven gemeenschapsmodel gingen maken: je creëert iets bv trui
en als je deze openbaar maakt voor het eerst in de EU, dan krijg je automatisch
bescherming in de 27 LS van de unie (je model moet wel aan de beschermingsvw
voldoen. ) à vanaf openbaarmaking krijg je automatisch bescherming
o Verschil is wel dat er beperkingen zijn:
§ Duur van de bescherming is heel kort: 3 jaar ó ingeschreven model: 25 jaar.
§ Je kan ook enkel optreden tegen een echte inbreukmaker: aantonen dat er
is gekopieerd: bewijzen en dit is vaak moeilijk. ó ingeschreven: als het erop
lijkt, kan je al optreden
- Mogelijk om beide te doen: zowel als beneluxmodel als ingeschreven
gemeenschapsmodel als niet-ingeschreven model
o In de praktijk vaak ingeschreven gemeenschapsmodel
§ In één aanvraag bescherming in 27 LS
§ Prijs is niet zo hoog
4
,HET BENELUXMODEL (als je deze kent, ken je ook het gemeenschapsmodel: spiegelbeeld: volledig
materiële recht is identiek)
Bronnen
• Je krijgt beneluxmodel ofwel voor de drie landen, ofwel niet. Verklaart een rechter het nietig,
dan ben je het ook kwijt in de andere landen
• Benelux-Verdrag van 25 februari 2005 inzake de intellectuele eigendom (merken en
tekeningen of modellen) (BVIE) (in werking: 1 september 2006)
- (voorheen: BTMW): voor 2005 was het al uniform: door een eenvormige wet die nu niet
meer geldt: benelux tekeningen en modellenwet
• Gevolgen Beneluxwetgeving (Benelux Gerechtshof)
- Systeem van alles of niets.
- Rol benelux gerechtshof: zeer beperkte taken
o Ze mogen vragen van uitleg beantwoorden over het BVIE: prejudiciële vragen.
Probleem: het is Europees geharmoniseerd door een richtlijn, dus voor al die
materies moet je niet naar het benelux gerechtshof, maar mag je rechtstreeks naar
het HvJ. Als je het naar het gerechtshof stuurt, dan moet deze verplicht de vraag
doorsturen naar het HvJ: omweg, want het antwoord gaat dan ook eerst naar het
Gerechtshof die dat dan doorstuurt naar de vrager.
o Heeft wel nog een functie als uitlegging omdat sommige regels niet
geharmoniseerd zijn bv het houderschap: wie heeft de rechten: WG, WN, degene
in opdracht.. à wel nog bevoegdheid voor benelux gerechtshof + ook voor de
procedure-uitleg
o Als het beneluxbureau je merk weigert, kan je naar het benelux-gerechtshof (twee
afdelingen: eerste en tweede kamer à je gaat in beroep in de tweede kamer:
samengesteld uit mensen van hoven van beroep van de drie landen. Eerste kamer
dient voor rechtsvragen à prejudiciële vragen komen bij de eerste kamer). Hoe zit
het met modellen? Weinig betekenis. Een model krijg je zonder controle. Je kan
deponeren wat je wil à bureau in den haag moet niet toetsen aan
beschermingsvoorwaarden. Het enige wat ze bekijken is of je model strijdig is met
de OO of de goede zeden. Omdat er amper controle is, is er ook geen reden om
ertegen in beroep te gaan à enige reden voor beroep is omdat het bureau zegt dat
het strijdig is met de OO of goede zeden en het dus niet inschrijft. In dit geval kan
je wel naar het benelux gerechtshof. Dit zal wel wijzigen in de toekomst. Je zal ook
nietigheid kunnen instellen bij het bureau van den haag (je kan wel blijven naar de
rechter gaan)
• URVIE (uitvoeringsreglement) (minder belangrijk): betrekking op de vraag hoe je een model
moet deponeren bv hoe de foto’s eruit moeten zien
• Regels van de Directeur-Generaal van het beneluxbureau: praktische zaken
• Art. XI.163 WER: het materieel recht zit in het beneluxverdrag, maar alles omtrent de
procedures is belgisch recht à kijken naar die twee boeken en het gerechtelijk wetboek: niet
geharmoniseerd, maar nationaal recht
- Bevestiging regeling in het BVIE
- Met voorbehoud:
o Vordering tot staken zoals in kortgeding (Boek XVII WER)
o De uitoefening van toezicht en de opsporing en vaststelling van de inbreuken en de
toepasselijke sancties (Boek XV WER)
• Modellenrichtlijn 13 oktober 1998 à oud, dus wordt het herzien
• Richtlijn handhaving van 29 april 2004
- Maatregelen die je kan vragen aan de rechter als er een inbreuk is op het modellenrecht.
5
, - RL harmoniseert de burgerlijke procedures
• Schikking van ‘s Gravenhage van 28 november 1960: heeft te maken met het internationaal
depot
• Akte van Genève van de Schikking van ‘s-Gravenhage betreffende het internationaal depot van
tekeningen of modellen van nijverheid (1999)
• Overeenkomst Locarno van 8 oktober 1968: classificatie-overeenkomst. Als je een model
deponeert, dan moet je in het depot aangeven waarvoor je het deponeert bv een schoen, een
fles.. Deze overeenkomst heeft alles ingedeeld in klassen.
Beschermde voorwerp
• Volledig geharmoniseerd
• Tekening of model (europees spreekt men meestal enkel van modellen)
- = het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel ervan bv schoen en van de schoen wil je
het volledige uiterlijk beschermen ofwel enkel de hak van de schoen
- Verschil? In de benelux is een tekening iets dat tweedimensionaal is bv de print op een
trui of de afbeelding op een t-shirt. Een model is driedimensionaal: de vorm van iets of de
omtrek van iets. Na de harmonisatie zijn we dit blijven hanteren. Europees: enkel model
en daaronder valt zowel model als tekening in onze termen.
- Maakt eigenlijk niet uit, want de beschermingsvw zijn dezelfde
- Een tekening (2 D) of model (3 D)
• Wat moet men nu verstaan onder:
- 1. het ‘uiterlijk’
o Uiterlijk: twee- en/of driedimensionaal
§ Bv tekening: de print van behangpapier
§ Je moet altijd het voortbrengsel weergeven waarop het zich situeert bv
behang of schoen
§ Moet het enkel 2 of 3D zijn? Nee het kan de combinatie zijn van beide (dan
gebruik je best de term model omdat dit beide kan zijn). Bv bescherming voor
een stoel (3D) en de kleuren op de stoel (de tekening: 2D)
§ Vaak deponeren in zwart wit, want als je kleuren claimt, beperk je je
beschermingsomvang. Als je een kleur deponeert een iemand doet hetzelfde
in een ander kleur, dan kan dat als verscheiden iets beschouwd worden ó
als je een vorm in zwart-wit doet, dan gaat iemand die iets maakt in een
ander kleur toch een inbreuk plegen qua vorm
o Het uiterlijk wordt afgeleid uit de kenmerken van met name:
§ De lijnen (2 D)
§ De omtrek (3 D)
§ De kleuren (nooit op zich): je kan niet enkel bescherming vragen voor de
kleuren ó merken als de kleuren een onderscheidend vermogen hebben à
je moest eerst je kleur gebruiken en als de consument de kleuren erkende
als je merk, dan kon je het deponeren.
• Wat kan je wel? Een uiterlijk beschermen waarbij kleuren er deel van
uitmaken
§ De vorm (3 D)
§ De textuur
§ De materialen van het voortbrengsel zelf en/of de versiering ervan
• Tastmodellen: uiterlijken waarvan je de kernmerken niet kan zien,
maar wel kan voelen (=britse opvatting) à HvJ is dit niet gevolgd.
Modellenrecht gaat om visualiteit, dus tastmodellen worden niet
beschermd
6
, o Het uiterlijk omvat ieder element dat visueel kan worden waargenomen (niet
smaak, geluid of reuk (geuren kunnen ook in het auteursrecht niet beschermd
worden))
o Bescherming van het uiterlijk op zich (niet tijdens gebruik)
§ Gemeenschapsmodel wordt gedeponeerd in alicante. Iemand kan er een
vordering tot nietigverklaring instellen in alicante. Als iemand dit heeft
ingesteld, wordt dat beoordeeld (je kan dan in beroep gaan en daartegen kan
je in beroep bij het gerecht van de EU: die worden geveld binnen het kader
van het gemeenschapsmodel. Later kan je ook nog in beroep bij het HvJ,
maar enkle mbt rechtsvragen)
§ Hier: zaak gerecht van de EU: modelhouder wou bescherming voor het
uiterlijk van de koek, maar ook voor de vloeibare vulling in het koekje.
Gerecht van de unie zei dat dit halve koekje niet het uiterlijk was: het uiterlijk
is datgene dat je ziet in oorspronkelijke toestand en niet gewoon dat dat je
ziet tijdens het eten of na het breken in 2.
§
o Bescherming voor een concreet uiterlijk
o Geen bescherming voor ideeën
o Geen bescherming voor kleuren op zich
o Wat met stijl?
§ Kan deel uitmaken van algemene indruk model
§ Niet op zich: beschermt geen stijl (parallel met auteursrecht)
§ Stijl gaat wel je uiterlijk bepalen
o Het moet gaan om het uiterlijk van een afgewerkt voortbrengsel (dus geen
plans/ontwerpen, wel het afgewerkte plan). De concrete realisatie van het plan
moet je apart deponeren
§ (verschil met auteursrecht!: je gaat bescherming krijgen voor het plan, maar
ook voor de realisatie)
o Moet het uiterlijk zichtbaar zijn?
§ o.i. JA: alles draait om visualiteit (ook indien waarneming via hulpmiddelen
moet gebeuren (bijv. vergrootglas) )
o Moet het tijdens het gebruik zichtbaar blijven (tijdens het gebruik)?
§ o.i. neen bv sector lingerie: zaken die je kan zien in de winkel. Tijdens het
gebruik is het niet zichtbaar
§ Vulling koekje zichtbaar bij ‘normaal gebruik’
• Modelhouder: vulling maakt deel uit van de verschijningsvorm (uiterlijk)
§ Gerecht van de E.U.:
• Enkel bescherming voor zichtbare delen (aspecten)
• Vulling onzichtbaar, want je moet het koekje eerst breken
• Vulling is vreemd aan de verschijningsvorm
o Voor onderdelen: vereiste zichtbaarheid bij ‘normaal gebruik’ samengesteld
voortbrengsel
§ Dit vereiste geldt enkel voor onderdelen!!
§ Koekje is geen samengesteld voortbrengsel
- 2. van een ‘voortbrengsel’?
o Een voortbrengsel = elk op industriële of ambachtelijke wijze vervaardigd voorwerp
(2 D of 3 D)
§ met inbegrip van o.a.
7
, • Onderdelen die tot een samengesteld voortbrengsel moeten worden
samengevoegd
• Verpakkingen
• Uitvoering
• Grafische symbolen
• Typografische lettertypen
• (niet computerprogramma’s)
o Een voortbrengsel moet geen fysieke eenheid zijn (bijv. inrichting hotelkamer,
restaurant, keuken)
o Het uiterlijk van een volledig voortbrengsel of het uiterlijk van een deel van een
voortbrengsel (deel of onderdeel)
§ à Beide is mogelijk bv de volledige micro of enkel het bovenste. Bij het depot
ga je werken met volle lijnen en stippellijnen. Via stippellijnen geef je aan wat
je niet beschermd wil zien en de volle lijnen tonen aan waarvoor je wem
bescherming wilt. Als je het volledige voorwerp ter bescherming aangeeft,
ga je misschien niet voldoen aan de beschermingsvoorwaarden omdat het
bv te hard lijkt op iets anders (maar er is wel geen toetsing aan de
voorwaarden bij de deponering
o Problematiek van de bescherming van delen of onderdelen als niet-ingeschreven
Gemeenschapsmodel à HvJ 28 oktober 2021 (zaak C-123/20)((Ferrari t/ Mansory
Design & Holding)
§ Je vraagt bescherming voor het uiterlijk van iets (van volledig voortbrengsel
of een deel). Als je opteert voor een ingeschreven model (kan zowel een
ingeschreven beneluxmodel of een ingeschreven gemeenschapsmodel zijn),
dan neem je een depot. Als je bescherming wilt voor een deel dan ga je dat
aanduiden in je depot: ofwel deponeer je enkel dat deel waarvoor je
beschermings wilt, ofwel toon je het volledig en werk je met stippellijnen.
Probleem: je hebt ook niet-ingeschreven gemeenschapmodellen (deze
kennen we niet op beneluxniveau): je moet hiervoor niets doen (geen depot
en geen registratie): je moet je model enkel ter beschikkings stellen van het
publiek + voor de eerste keer in de EU. Grote probleem hier is dat je niet
weet wat het deel is dat je wilt beschermen. Je wilt een deel van het
voortbrengsel beschermen, maar wat is het deel? Wat was er hier gebeurd:
model van ferrari met limitatieve exemplaren. Het was speciaal voor op
circuits te rijden. Je hebt wel een model van ferrari dat wel veel wordt
verkocht, maar die heeft een andere voorkant. In deze zaak: ferrari had de
weinig geproduceerde wagen niet als model gedeponeerd. Een
onafhankelijke producent van auto-onderdelen verhandelt onderdelen van
de voorkant van die ferrari. Die veel gebouwde ferrari kan je daardoor
ombouwen tot dit unieke model. Ferrari treedt op tegen die producent van
onderdelen en ferrari zegt dat een deel van de voorkant is beschermd als
niet-ingeschreven gemeenschapsmodel.
§ Vraag is wat een deel is? Moet je dat deel afzonderlijk ook openbaar maken?
Afzonderlijk op je website zetten of ergens te koop aanbieden? Daar zijn
prejudiciele vragen over gesteld: 1) als je een deel wil beschermen als niet-
ingeschreven gemeenschapsmodel, moet je dat deel dan ook afzonderlijk ter
beschikking stellen? 2) wanneer kan je spreken van een deel?
§ HvJ: vraag 1
• Geen afzonderlijke beschikbaarstelling van het deel voor het publiek
nodig MAAR
• Beschikbaarstelling voor het publiek van hele voortbrengsel brengt
beschikbaarstelling van deel of onderdeel mee, op voorwaarde dat bij
8
