Hoofdstuk 1. Algemene inleiding tot
het recht van de intellectuele
eigendom
1.1 Wat zijn intellectuele rechten?
In het recht → onderscheid tussen subjectief en objectief recht
- Objectief recht = geheel van rechtsregelen of rechtsnormen die op een bepaald tijdstip op
het grondgebied v/e bepaalde staat van kracht zijn
- Subjectief recht = een erkende of toegekende heerschappij die strekt tot bevestiging van
menselijke behoeften. Het is een recht dat u ontleend aan het objectief recht, want u kan
rechten ontlenen aan het objectief recht die u kan afdwingen
o Kan verder worden ingedeeld in Publieke en private subjectieve rechten
Niet-private (of Publieke of politieke) subjectieve rechten: rechten die u
uitoefent t.o.v. de overheid (grondrechten die je beschermen) en rechten
waarmee je deelneemt aan de organisatie v/d staat
Private subjectieve rechten: rechten die je allemaal hebt en waarmee je de
doelstellingen in je leven kan realiseren
private subjectieve rechten
patrimoniale rechten/ vermogensrechten Extra-patrimoniale rechten (= rechten die je allemaal
(= kan je over beschikken en komen wel toe aan je bezit, maar maken geen deel uit van je vermogen → dit
vermogen + je kan erover contracteren, ze zijn in houdt in dat als je (bv.) komt te overlijden deze rechten niet
geld waardeerbaar) overgaan op je erfgenamen + je kan er vaak niet over
- Zakelijke rechten contracteren)
(= geven je heerschappij op een zaak - Familierechten
Vb. eigendomsrecht) (= rechten die toekomen aan het rechtssubject en
- Vorderingsrechten betrekking hebben op het gezin waartoe hij behoort
(= geven een individu het recht om een prestatie of dat hij wil stichten
(geven, doen of laten) v/e andere persoon te Vb. het recht op huwelijk, het recht op ontkenning
eisen, dus geven je een heerschappij in de zin van het vaderschap)
dat je kan afdwingen dat iemand tov jou een - Persoonlijkheidsrechten
bepaalde gedraging vertoont, (= rechten die aspecten van je persoonlijkheid
vb. schuldvordering) beschermen, rechten waardoor je als individu de
- Intellectuele eigendomsrechten handhaving kan verzekeren van v/d fysieke,
(= geven je een heerschappij, maar een psychische en morele integriteit van zijn lichaam
heerschappij op een creatie van de geest → het vb. het recht op fysieke integriteit, recht op
zijn rechten die rusten op industriële, literaire of afbeelding)
artistieke creaties, en bijgevolg op
voortbrengselen v/d menselijke geest)
1
,voorbeelden persoonlijkheidsrechten (extra-patrimoniaal)
vb. recht op naam: dit houdt in principe in dat je naam niet mag worden gebruikt zonder toestemming. Als je
een bekende persoon bent dan is dit recht wel groter voor je
bv. Brantano → winkelketen waar men schoenen verkoopt. Brantano heeft een heleboel campagnes gevoerd op
de rand van toelaatbaarheid, in deze campagne hebben ze gespeeld met namen van bekende personen en
hiervoor moet je toestemming vragen!
Vb. recht op stem: bescherming van je stemgeluid → niet iedereen kan hierop een beroep doen, als je bekend
bent en een meer uitgesproken stel hebt ga je hier sneller beroep op kunnen doen. Rocco Granata heeft een
hese stem. Een bedrijf wou een reclamespotje maken en wou graag dat deze man het spotje inzingt. Bedrijf
zegt tegen reclamebureau dat ze vragen aan iemand om Rocco Granata zijn stem na te doen → Rocco vindt dat
zijn persoonlijkheid is geschonden en dit was inderdaad het geval.
Opgelet!: ‘intellectuele rechten’, ‘intellectuele-eigendomsrechten’ of ‘intellectuele eigendom’
is een VERZAMELBEGRIP !!
1.2 De indeling van de intellectuele-
eigendomsrechten
Intellectuele eigendomsrechten → verzamelbegrip dat uiteenvalt in 2 categorieën (wereldwijd
onderscheid, niet enkel in België het geval)
2
, Intellectuele (Eigendoms)rechten
PAS OP!:
- Bedrijfsgeheimen/know how
o Mensen denken vaak dat als een bedrijf een uitvinding doet dat men een octrooi
aanvraagt, maar dit is een heel dure aangelegenheid → veel bedrijven gaan
uitvinding dus geheimhouden → bedrijfsgeheimen of Know how
- Domeinnamen: wetgeving op domeinnamen creëert geen intellectueel eigendomsrecht,
want kan je doen obv die wetgeving? Die wetgeving verhindert dat mensen die op iets een
recht hebben dat het wordt gedeponeerd door een ander als domeinnaam bv. u hebt een
merk en zonder uw toestemming dat merk als domeinnaam deponeren. Maar het is niet
enkel op een intellectueel eigendomsrecht, maar ook op andere rechten bv. familienaam
wereldwijde indeling (waarom is die ooit gemaakt? omdat er aantal verschilpunten waren)
1.3 De kenmerken van intellectuele-
eigendomsrechten
Intellectuele-eigendomsrechten bestaan slechts via het optreden v/d wetgever
Groep van intellectuele eigendomsrechten ≠ begrensd
3
, o Als er nood aan nieuwe intellectuele rechten is, dan worden er gewoon bij gecreëerd
Wetgever kan steeds nieuwe rechten i/h leven roepen
Gemeenschappelijke kenmerken
1. Monopolierechten ↔ verbodsrechten
o Monopolierechten
In hoofde van de houder van een intellectueel-eigendomsrecht
Verlenen van exclusief recht (maar dit gaat ten koste vd vrijheid van
anderen)
Vb. houdt in dat als U een merk hebt, bent U de enige die dat merk mag
gebruiken.
o Verbodsrechten
Voor derden
Intellectueel-eigendomsrecht van iemand, gaat ten koste van je eigen
vrijheid
2. Aan éénieder tegenstelbaar
o Dit houdt in dat als je een intellectueel recht hebt, niemand het zonder je
toestemming mag gebruiken. Ookal wist de persoon die je creatie heeft gebruikt,
niets wist van je creatie.
o Deze rechten moeten door anderen worden gerespecteerd
3. Begrensde rechten
(basisregel: vrije mededinging → vrijheid van kopie → je mag alles kopiëren zonder toestemming.
Als je deze basisregel heel absoluut toepast → NIET goed, dus vrijheid ga je beperken door begrensde
rechten)
o Territorialiteit
Ze bestaan slechts binnen het grondgebied vd wetgever die ze in het leven
riep.
Dit houdt in dat je in die landen waarin je bescherming wil hebben, je daar
bescherming moet aanvragen. Bv. je vraagt octrooi aan in België, kunnen ze
in de rest van de wereld je creatie wel kopiëren.
o Duur
je krijgt intellectuele rechten maar voor een bepaalde beschermingsduur
Beschermingsvoorwaarden (je krijgt de intellectuele rechten pas als je aan bepaalde
beschermingsvoorwaarden voldoet, je krijgt geen bescherming voor banale zaken)
4. Voorwerp: immateriële zaak → verlenen exclusieve rechten mbt creatie van de geest (zaken
die je ontworpen hebt met je hersenen)
5. Grote economische waarde (→ vorderen zeer vaak het voorwerp van (commerciële)
transacties)
6. Worden beschermd als grondrechten + vormen algemene beginselen v/h recht v/d EU
o art. 17, lid 2 Handvest grondrechten EU:” intellectuele eigendom is beschermd”
o wel geen absolute bescherming –> afweging t.o.v. andere grondrechten (bijv. vrijheid
ondernemerschap, recht op persoonlijke levenssfeer)
4
