Samenvatting
Samenvatting - Vlaamse Gebarentaal taalkunde 1
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Volledige samenvatting van het vak 'Vlaamse Gebarentaal taalkunde 1' gegeven door Myriam Vermeerbergen op de KU Leuven .
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 50 pagina's
Voorbeeld 4 van de 50 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Inleiding en grammatica gebarentaalkundeGebarentalen als natuurlijke talen (hfst 1)1
Definitie taal
= Geheel van de door spraakorganen, o.b.v. het taalvermogen, voortgebrachte tekens waarvan
de mens gebruik maakt om zijn gedachten te articuleren, zijn wereld te ordenen en te
communiceren (eveneens toegepast op de aanduiding van dat middel door schrift of druk).
Wat kan je doen met taal?
- Een taal is een natuurlijk ontstaan, menselijk communicatiemiddel waarmee je kan
communiceren over alles wat je denkt, ziet, voelt, droomt.
Hoe ziet taal eruit?
- Een taal bestaat uit bouwstenen. Die bouwstenen worden volgens bepaalde regels
samengevoegd tot grotere gehelen. Elke taal heeft eigen bouwstenen en regels
Over alles communiceren
- Misverstanden
o Alleen over concrete dingen, zaken die je kan uitbeelden
o Geen gebaren voor abstracte begrippen, bv. Filosofie
- Lexicon
o Iconische gebaren: relatie tussen vorm en betekenis
o Transparante gebaren: gebaren die die duidelijk de betekenis weergeven bv. baby
o Arbitraire gebaren: geen relatie tussen vorm en betekenis
- Nieuwe gebaren
o Hiaten: “gaten” in het lexicon (bv. Onderwijs: wiskunde, W.O.)
o Nieuwe fenomenen (bv. Facetime, corona)
Natuurlijke talen passen zich aan de omgeving en evolueren, als er nood aan
is, ontstaan er ook nieuwe gebaren dat door een groepje mensen wordt
ontwikkeld en wordt verspreid
Eigen bouwstenen
- 4/5 parameters
o Handvorm
o Beweging
o Articulatieplaats
o Oriëntatie
Manuele basiselementen: altijd aanwezig en vormen de interne structuur
van elk gebaar
o Orale en gesproken componenten
Non-manuele parameter: worden niet gearticuleerd met de handen
Orale component: geluiden met je mond bv. brr, pff
Gesproken component: mondbeweging die op een woord uit een
gesproken taal lijkt
1
GT=volwaardige taal.pdf
,Eigen grammaticale regels
- Misverstanden:
o Afgeleid van het Nederlands
o Geen grammatica, ”gewoon uitbeelden”
- Visueel-gestuele/ruimtelijk talen mogelijkheden
o Ruimtegebruik
o Belang van iconiciteit
o Meerkanalig gebruik van het lichaam
=> Belang van simultaneïteit: verschillende articulatoren tegelijkertijd
gebruiken (4 /5 parameters in 1 gebaar + aanduiden zinstype: vraag, neg….)
- Geschiedenis: onderdrukking van gebarentalen, belang van het leren van een gesproken taal
o Sterk orale traditie tot jaren ‘70 – ’80, gebarentalen werden beschouwd als plan z, ze
moesten zich maar integreren
In onderwijs hebben ze wel nagedacht hoe ze gesproken talen zichtbaarder
konden maken
Gebarentalensystemen, gecreëerd als brug, maar geen gebarentaal
omdat het de regels van de gesproken taal volgt: relexificatie
Vingerspelling, handalfabet: weergeven van letters
Gebarensysteem
- Wat?
o Structuur gesproken taal al dan niet strikt
o Ondersteuning met gebaren voor een stuk uit gebarentaal en voor een stuk zelf
bedacht
Communicatievormen met een mengeling van gesproken talen en gebaren
- Gebruik
o Aanleren van een gesproken taal
o Brugtaal tussen doven en horenden
- Voorbeelden
o Nederlands met Gebaren (NmG)
o Minder gestructureerde/formele vormen van simultane communicatie (“simcom”) =
praten en tegelijkertijd gebaren gebruiken
,Vingerspelling
- Weergave van letters van een gesproken taal
- Gebruik
o Eigennamen (Alternatief: naamgebaren)
o Letterwoorden (btw, vzw)
o Gebaar is niet gekend (productief of receptief)
o Woord uit andere gesproken taal
Vroeger negatieve kijk op gebarentaal ≠ een taal, vingerspelling wel want het
is een representatie van gesproken taal, ook in onderwijs vingerspelling
Schriftelijke vorm van gebarentaal
- Vormen
o Transcriptiesystemen: onderzoek - ELAN
o Schriftsystemen: algemeen gebruik – SignWriting
- Transcriptiesysteem: afhankelijk van onderzoeksvraag
o Fonologie/Fonetiek: HamNoSys, Stokoe Notation, KOMVA
o Syntax: glossen: de betekenis van een woord uit de gesproken taal wordt genoteerd
hoofdletters en infinitieven
o Taalverwerving: BTS
- Signwriting: gebarenschrift
o 1974: Valerie Sutton en DAC (Deaf Action Committee)
o Dagelijks gebruik
o Gebruikt in tweetalige scholen
Onderzoek naar de grammatica en lexicon van gebarentalen
Lexicon
= Verzameling van alle woorden of gebaren van een taal
- Woordenboek
o Betekenis van een woord/gebaar
o (Eigenschappen van een woord/gebaar)
Work in progress: begin jaren ‘2000 samengesteld, gebaseerd op
onderzoeksproject waarin voor 5 verschillende Vlaamse provincies woorden
werden verzameld
Verre van compleet, maar permanent bezig met aanvullen
Variatie in VGT: dus niet gemakkelijk
Grammatica
= Regels en principes omtrent de manier waarop betekenishebbende bouwstenen van een taal
(morfemen, woorden, gebaren, zinsdelen, …) met elkaar worden gecombineerd.
o Grammatica-boek: beschrijving van die regels en principes van een taal
Descriptieve grammatica
Het beschrijven van de “innerlijke” grammatica van een taal
Prescriptieve grammatica = schoolgrammatica
Grammaticale beschrijvingen/principes als normen/voorschriften
o Descriptieve grammatica wordt vaak prescriptief gebruikt
, Onderzoek naar VGT
- Start omtrent 1990
- Descriptieve aanpak: beschrijving van die innerlijke grammatica(‘s)
o Relatief weinig onderzoek: alleen descriptief onderzoek: wat je ziet, vertrekkend
vanaf taaldata
- Materiaal-gebonden onderzoek
o Uitgelokte taaldata
Niet vrij om te praten waar over je wil, kan zijn door prenten, een zin in het
Nederlands vertalen naar VGT, routeplan, planning
Voordeel: kiezen welk soort taaldata je hebt
o Spontane taaldata
Vertel maar over een random onderwerp: meestal in duo’s
Niet perfect, daar sluipen vaak fouten in
- Criteria
o Onderzoek gebeurt vaak met moedertaalsprekers, enkel moedertaalsprekers bij
gebarentaal is niet mogelijk, dus kan ook iemand zijn die opgegroeid is met
gebarentaal en het dagelijks gebruikt: eerstetaalgebruikers
- Transcriptie en vertaling van de data
o Notenbalk
o Elan computerprogramma (voordelen: filmpjes importeren, zoekfunctie…)
o GLOSSEN
- Rol van individuele taalvaardigheid!
o Relatief kleine corpora
o Relatief klein aantal informanten
Corpusprojecten: verzameling van taaldata waar alle taalonderzoekers
gebruiken van maken
Corpusprojecten
- Grote verzameling van video’s
- Werken met groot aantal informanten
o Belang van representativiteit
- Verschillende types van data
o Uitgelokte taaldata
o Spontane taaldata
=> Invloed van individuele taalvaardigheid op de resultaten beperkt
Het corpus VGT (2012 – 2015)
- 140 uren aan videomateriaal, 120 dove informanten
- Representatief voor de Vlaamse Dovengemeenschap:
o Geslacht: mannen én vrouwen
o Verschillende regio’s: West- en Oost-Vlaanderen, Antwerpen, Limburg en Vlaams-
Brabant
o Leeftijd
Gefilmd per 2, die elkaar kenden en kenmerken met elkaar gemeen hadden
- Verhalen/zinnen uitgelokt o.b.v. afbeeldingen, vrije conversaties, conversatie over specifieke
onderwerpen (bijv. naamgebaren)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper I159753. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen