Grondslagen van het strafrecht
THEMA 2: BASISBEGRIPPEN EN INDELING V.H. RECHT
1 BASISBEGRIPPEN
1.1. NORM, WET, REGEL
Norm:
= een gedragsvoorschrift dat betrekking heeft op een onbepaald aantal situaties.
- Norm richt zich tot een onbepaald aantal personen, omschreven d.m.v. categorieke
kenmerken (leeftijd, geslacht, woonplaats…)
- Ruim begrip en overstijgt het juridische
Bestaan juridische regels voor (op juridisch vlak)
Hebben niet dezelfde vorm en inhoud
- Iets genormeerd? = regels moeten nageleefd worden
- 2 kenmerken elementen van een norm:
A) Algemeenheid
B) Verbindend karakter
Synoniem 1 van norm is Wet:
= alle normen op juridisch vlak
- Heel brede zin (ook buiten het recht) = synoniem voor norm
Vb. Wet; Artikel 1134 van O.B.W. “Alle overeenkomsten die wettig zijn aangegaan, strekken degenen
die deze hebben aangegaan, tot wet”.
DUS: wie een overeenkomst heeft aangegaan, is niet langer volkomen vrij. Vrije gedrag is aan
banden gelegd.
- Wet in brede zin= materiële wet
Materiële wet= alle algemene gedragsvoorschriften die door overheid worden uitgevaardigd.
Norm uitgaande van een bevoegde overheid
Vb. burgemeester die burgemeester besluit maakt
- Wet in enge zin= formele wet (parlement)
Formele wet= één specifieke manier van totstandkoming nl. iets wat uitgaat van een wetgevende
macht die door de Grondwet bevoegd verklaard is.
Decreten:
Zijn gemeenschaps- en gewestmateries
Gestemd door gemeenschaps- en gewestparlementen
Bekrachtigd en afgekondigd door gemeenschaps- en gewestregeringen
Vb. Vlaams parlement maakt ook wetten maar dat heten decreten
Ordonnanties: Brussels parlement (Brussels Gewest) maakt ook wetten maar dat heten
ordonnanties
, Wetten: Door Belgisch federale parlement (Kamer & Senaat) goedgekeurd en door
Koning bekrachtigd en afgekondigd.
Synoniem 2 van norm is Regel:
- Zowel normen en regels werken met categorische omschrijving
Vb. minderjarige >< meerderjarige; werknemers >< werkgevers
I. GESANCTIONEERDE EN NIET-GESANCTIONEERD NORMEN
Juridische norm= normen waaraan van overheidswege opgelegde, minstens overheidswege erkende,
sancties verbonden zijn.
Moet via overheid afdwingbaar zijn.
- Sanctie heeft niet dezelfde betekenis in dagelijks taalgebruik en de rechtstaal
Dagelijks gebruik= bevestigen, bekrachtigen of waarborgen
Rechtstaal= een middel om de naleving van een voorschrift af te dwingen of een
negatieve respons van overheidswege voor een overtreding van een regel.
- Normen die NIET gesanctioneerd worden= hulpregels
MAAR staan wel in Wetboek en behoren tot het recht
Vb. Artikel 388 van O.B.W. definieert wat minderjarige is.
Is op zichzelf geen normerend karakter maar krijgt door combinatie met andere regels
wel betekenis wat minderjarigen wel of niet mogen doen.
! Juridische reflex: onderscheid tss. Gesanctioneerde en niet gesanctioneerde regels!
A) Wat is de inhoud v.d. juridische norm? (Ernstig genoeg om norm na te leven?)
B) Wat zijn de gevolgen als je norm niet naleeft? (Zijn er geen indirecte sancties?)
Indirect sancties= verongelijkte partij kan naleving v.d. regel afdwingen (niet alleen de overheid).
II. GEBIEDENDE EN VERBIEDENDE NORMEN
Technisch sanctioneer baar zijn enkel:
- Geboden: als a, dan b (moeten)
= als dit dan moet je dat doen
Sanctie zal volgen als niet-b
- Verboden: als c, dan niet d (niet mogen)
= als dit dan mag je dat niet
Sanctie steeds als wel d
III. DWINGENDE EN AANVULLENDE NORMEN EN NORMEN VAN
OPENBARE ORDE
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper naishurckmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.