Wijsbegeerte van het wetenschappelijk denken
Samenvatting 2023
VUB - Criminologie
, lOMoARcPSD|30754109
Filosofie deel 1: oudheid deel A
Op de eerste dia zien we:
• Plato die naar boven wijst
• Aristoteles die naar beneden wijst
• Deze filosofen zijn centraal en zijn beide van Athene
1 Reductie
Reductie à reduceren (= herleiden) van veelheid naar eenheid
à Op zoek naar de arché (= oorsprong)
Arché blijft onveranderlijk en is overal en altijd aanwezig in de natuur
Arché voor:
- Thales = water à Nijl is levensader/ ontstaan van leven (water bij geboorte)
- Demokrytos = atomen
Radicale reductie = fysicalisme (alles herleiden naar fysica)
à Bv: ‘verliefd worden is enkel door atomen’
à Gevaar = demystificatie (geen mystiek meer)
Etymologie = toepassing van reductie
à Herkomst van woorden achterhalen (door woorden op te delen)
à Archeologie à arché en logie
à Mnemotechniek = om dingen te onthouden
Thales (640−545 VC te Milete, Turkije):
• Eerste natuurfilosoof
• Geen eigen geschriften à alles wat bekend is over hem is eeuw na zijn dood
geschreven door o.a. Plato en Aristoteles
• Anekdotes: zonsverduistering ‘voorspeld’ olijfpersen opgekocht en verkocht, in put
gevallen door naar sterren te kijken
Stelling van Thales à herleidde de wereld tot de wiskunde
Thales probeerde de natuur (physis) te verklaren zonder te verwijzen naar magische krachten
of goden.
, lOMoARcPSD|30754109
Pythagoras (570−500 VC te Samos, Griekenland):
• Stelling van Pythagoras a2 + b2 = c2
• Relatie tussen intervallen van toonladder en wiskundige verhoudingen
à Merkt dat bij goede verhouding van de plaats waar je je snaar vastneemt
à mooi muziekje
• De natuur kan door het beoefenen van wiskunde begrepen worden
• ALLES VOLGENS VERHOUDINGEN
Toepassing reductie:
Argumentatief Suggereert een diepere waarheid
Onderzoekend Zet aan tot verder verkennen door op te delen en dieper te graven
Voor criminologen Wat is misdadig gedrag? Is het een sociologisch/ psychologisch
fenomeen? Wat is de achterliggende oorzaak?
, lOMoARcPSD|30754109
2 Principe van voldoende reden
Anaximander (610−545, Milete):
‘ De aarde is onbeweeglijk omdat de aarde geen reden heeft om in welke richting dan ook te
bewegen’
à bv: ik beweeg naar noorden om te gaan werken, voor aarde maakt dit geen verschil
Hij zegt:
- Alle richtingen zijn gelijk
- Er is geen voldoende reden om te bewegen
- Voor alles wat gebeurt moet een oorzaak bestaan
Principe verder uitgewerkt door:
Christina Wolff (1679−1754):
Nihil est sine ratione cur potius sit quam non sit
à Alles heeft een reden om te bestaan anders zou het niet bestaan
Toevoeging Wilhelm von Leibniz (1646−1716):
obwohl uns diese Gründe meistens nicht bekannt sein mögen
à Alhoewel deze redenen ons meestal niet bekend zullen zijn
à Wil niet zeggen dat ze er niet zijn maar dat we er als mensen niet altijd toegang toe hebben
De arché volgens Anaximander is de apeiron
= Grieks voor het onbegrensde, niet te bepalen maar is er wel
- Het is alles en tegelijk niets
- Er moest iets zijn dat alle dingen gemeen hebben à de ultieme oorzaak
- Alles heeft een (materiele) oorsprong maar die is onkenbaar
Redenen maar geen oorzaken:
Arthur Schopenhauer (1788-1860):
• Voor alles wat je weet, het feit dat je bestaat, verandert en voor alles wat je doet
zal er een voldoende reden zijn, maar niet noodzakelijk een oorzaak.
à Cadeau voor iemand kopen - geen oorzaak wel reden
à Waarom je leeft - geen oorzaak wel reden
Kritiek van David Hume (1711- 1776)
• Hoe sterk het principe ook is, het valt niet te bewijzen!
à is een principe dat je aanvaard of niet à je hebt er een eigen reden voor.
• Verband tussen een reden en oorzakelijkheid niet aantoonbaar
• Reden van samenhang in de wereld niet aantoonbaar
à bv: alles is verbonden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lolavdv. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.