Nederlands B
Module 1: je eigen schrijfvaardigheid aanscherpen
opfrissing Nederlands A
didactiek lezen
● ontluikend lezen: kleuterklas → in contact met letters en woorden → leggen link tussen
gesproken en geschreven taal (pseudolezen = zonder te kunnen lezen, de ik nadoen)
● aanvankelijk lezen: grafeem-foneem koppeling, woorden hakken en plakken
→ begin tot einde: inzetten op begrijpend lezen
● technisch lezen: letterclusters (spr) en spellingspatronen (sturen→ “stuuren”), niet meer
hakken en plakken
● voortgezet technisch lezen: woord meteen lezen, letters niet apart lezen
→ begin tot einde: inzetten op leesmotivatie
Didactiek schrijven: schrijffasen
oriënteren → plannen → formuleren → reviseren → vormgeven & publiceren → reflecteren
1
, didactiek spelling
● hoorwoorden: je hoort hoe je het schrijft
● weetwoorden: deze woorden moet je onthouden, bv. pauw, bureau, paleis
● regelwoorden
inzicht in leesmotivatie
● gecontroleerde motivatie: moeten
○ externe regulatie: straf, beloning, verwachting → ik moet van mijn ouders
○ introjectie: schaamte, schuld, trots, angst → omdat ik me schuldig zou voelen als ik
het niet doe
● autonome motivatie: willen
○ identificatie: waarde, zinvolheid, betekenisvol → ik vind het zinvol en waardevol
○ intrinsieke motivatie: plezier, passie, interesse → ik vind het echt boeiend
Module 2: Begrijpend lezen, incl. differentiatie
Volop Taal
1. Wat is lezen?
Lezen is een complex proces waarbij de lezer (ontvanger) een boodschap van een schrijver
(zender) ontcijfert die in een schriftelijke code werd verpakt
● voortdurende wisselwerking tussen de 4 componenten van het leesproces: de lezer, zijn
socioculturele context, zijn denkactiviteiten en de tekst.
4 componenten die invloed hebben op het leesproces
2
,1. de lezer
● kennis van de wereld en de interesses dat lezer heeft , maar ook talige competenties spelen
rol → verschilt van kind tot kind
○ autonoom gemotiveerde lezers : ze lezen omdat ze ervan genieten
○ gecontroleerde gemotiveerde lezers : lezen is een verplichting van buitenaf
2. De denkactiviteit
● verschillende mentale processen → lezer moet actief met de tekst aan de slag gaan
3. De tekst
● verschillende tekstkenmerken : onderwerp, structuur, vormgeving en tekstverbanden
● complexiteit van de tekst : woordkeuze, zinsbouw, rode draad, hoeveelheid info…
4. De socioculturele context
● in welke omstandigheden wordt er gelezen?
○ kinderen moeten opgroeien in geletterde thuisomgeving
○ kansarme en sociaal kwetsbare lln lopen groter risico op leesachterstand
2. Waarom inzetten op lezen?
● Lezen is een heel belangrijke vaardigheid in de huidige samenleving. We maken zeer vaak
gebruik van schriftelijke communicatie voor heel wat verschillende doelen.
● lezen is een hefboom voor
○ maatschappelijke participatie : berichtje, nieuws lezen, formulier invullen…
○ schoolsucces : leerinhouden via cursussen
○ taalvaardigheid en woordenschatverwerving
○ cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling : probleemoplossend denken,
voorkennis verbinden aan nieuwe info, in de gevoelswereld van andere plaatsen…
○ cultuurbeleving : teksten (fictie of non-fictie)
○ het ontwikkelen van je literaire competentie : inzicht literatuur, eigen oordeel
vellen…
3
, 3. Hoe leren leerlingen lezen?
→ je moet enerzijds oog hebben voor de leesontwikkeling van elke leerling afzonderlijk en
anderzijds rekening houden met de beginsituatie van de klas in haar geheel
1. houd rekening met de beginsituatie
start van de lagere school
● ontluikende geletterdheid in kleuterklas → aanvankelijk lezen in 1ste leerjaar
○ werken met boeken
○ lln kans geven om te lezen
○ regelmatig functionele activiteiten plannen
○ speelse activiteiten rond klanken en letters (3de kleuter)
start van de activiteit
→ rekening houden met leerlingen, leerinhouden, context
De leerlingen
● leesactiviteit afstemmen op interesses, leefwereld & voorkennis
● lat hoog leggen → een gedifferentieerd aanbod aan teksten
De leerinhouden
● cyclische leerlijn : bepaalde leesstrategieën worden in meerdere lessen gebruikt
● streven naar toenemende zelfstandigheid en flexibiliteit
De context
● zorg dat de context uitnodigt tot lezen : boek van de maand, nieuwe genres, leeshoek →
effectieve en motiverende leeractiviteiten
2. vertrek vanuit doelen
3 belangrijke pijlers (de driespan)
● leestechniek aanbrengen en automatiseren
● leesbegrip stimuleren en ontwikkelen
● autonome leesmotivatie aanwakkeren
4
