Deze samenvatting is een volledige samenvatting van het vak gedragstherapie gedoceerd door professor A. Vanden Bogaerde. Het wordt gegeven in eerst jaar master aan de VUB. De samenvatting omvat de slides aangevuld met uitgebreide lesnota's van het academiejaar .
H1: Introductie 7
1 Introductie gedragstherapie 8
1.1 Historisch perspectief 8
1.2 Wat is gedragstherapie? 8
1.3 Nood aan handvaten 9
1.4 Kenmerken van de gedragstherapie 9
1.4.1 Gedrag is centrale aangrijpingspunt voor behandeling 9
1.4.2 Gedragstherapeuten zijn directief 9
1.4.3 Gedragstherapie is doorgaans kortdurend (1-16 sessies) 10
1.4.4 Interventies zijn evidence-based: empirisch onderzoek 10
1.5 Scientist practitioner 10
1.6 Gedragstherapie en psychopathology 10
1.7 Leermodel 11
2 De gedragstherapeutische casusconceptualisatie 11
2.1 Casusconceptualisatie 11
2.1.1 Het belang 11
2.1.2 Essentiële modellen 11
2.1.3 Het dynamische diagnostische procesmodel 13
3 Samenwerking en therapeutische relatie 13
3.1 De therapeutische relatie binnen het CBT kader 13
3.1.1 Belang van de therapeutische relatie 14
3.1.2 Wetenschappelijk onderbouwde elementen voor een goede TR 14
3.1.5 Aan te passen aan… 16
3.1.6 Begrijpen van de motivatie tot verandering 16
3.2 Volgens vs sturen 17
3.3 Weerstand en ambivalentie 17
3.4 Overdracht en tegenoverdracht 18
3.5 Wat bij moeilijkheden in de therapeutische relatie? 18
H2: Dynamisch Diagnostisch Procesmodel 19
1 Exploratie 20
1.1 Wie neem je mee naar het eerste gesprek? 20
1.1.1 Voorbeeldcasussen 20
1.2 De cliënt en zijn context 21
1.3 Inventarisatie van klachten en problemen 22
1.4 Concretisering van de aanmeldingsklacht(en) 22
1.5 Inventarisatie van klachten en probleemgebieden 23
1.6 De hulpvraag 24
1.7 Acuut gevaar of dreiging 25
1.8 Ontwikkelingsgeschiedenis van de cliënt 26
1
, 2 Taxatie 28
2.1 Werken in verschillende versnellingen 28
2.1.1 Essentiële factoren 29
2.2 Selectie van het eerste te behandelen probleem 31
2.3 Globaal procesmodel 32
3 Analyse 34
3.1 Onderkennende analyse 35
3.2 Verklarende analyse 35
3.3 Onderkennende diagnostiek 35
3.3.1 Semi-gestructureerde interviews en vragenlijsten 36
3.3.2 Gepersonaliseerde registratie opdrachten + Huiswerkopdrachten 39
3.3.3 Topografische analyse 41
3.3.4 Observatie 42
3.3.5 Blended mogelijkheden 42
3.4 Verklarende diagnostiek 43
3.4.1 Twee basale leerprocessen 43
H3: Klassieke conditionering en de betekenisanalyse 44
1 Klassieke conditionering 45
1.1 Pavlov 45
1.2 Little Albert (Watson) 46
1.3 Appetitieve conditionering 46
1.4 Acquisitie 47
1.5 Aversieve conditionering 47
1.6 Extinctie 49
1.7 Inhibitorische conditionering 50
2 Drie paden naar het aanleren van een verband 50
2.1 Directe ervaring 50
2.2 Modelling 51
2.3 Informatie 51
2.4 Klinisch: Hypothesen formuleren over pad van acquisitie 51
3 Belangrijke begrippen 51
3.1 Summatie 51
3.2 Differentiatie 52
3.3 Generalisatie 53
3.3.1 Generalisatie in psychopathologie 53
3.4 Hogere orde conditionering 53
3.5 Rol van context 54
3.6 Contiguïteit en contingentie 54
4 Van experiment naar klinisch casusconceptualisatie: De betekenisanalyse 55
4.1 De betekenisanalyse 55
4.2 De componenten van de betekenisanalyse 56
4.2.1 CS 57
4.2.2 UCS / UCR 57
4.2.3 Het verband tussen CS en UCS/UCR 60
2
, 4.2.4 CR 62
4.3 Dieper liggende associaties 62
4.3.1 Casus Karen 63
H4: Operante conditionering en de operante analyse 65
1 Operante conditionering 65
1.1 Theoretische basis 65
1.1.1 Thorndike & Skinner 65
1.1.2 De leerwet: formele omschrijving van operante conditionering 66
1.1.3 Consequenten 66
1.1.4 De operante leerprincipes 67
1.2 De zes procedures van de operante conditionering 67
1.2.1 Bekrachtiging 68
1.2.2 Bestraffing 69
1.2.3 Discriminatief leren 70
1.3 Bijkomende principes van operante conditionering 71
1.3.1 Contiguïteit en contingentie 71
1.3.2 Primaire en secundaire bekrachtiging 71
1.3.3 Sociale bekrachtigers 72
1.3.4 Selecteren van bekrachtigers 72
1.3.5 Extrinsieke vs intrinsieke bekrachtiging 73
1.3.6 Schema’s van bekrachtiging 74
2 De functieanalyse 75
2.1 Selectie van operant coping gedrag 75
2.2 Persoonlijkheidsgerichte analyse van relevante consequenties 76
2.3 Positief verwachte gevolgen vs reële negatieve gevolgen 77
2.4 Korte vs lange termijn gevolgen 78
2.5 Vicieuze cirkels 79
2.6 Leergeschiedenis en culturele / maatschappelijke context van de cliënt 79
2.7 Rekening houden met het zelfbeeld van de cliënt 80
2.8 Zelfondermijnend gedrag 80
3 Het kernproces 81
3.1 De integratie van de beteknisanalyse en de functieanalyse 81
3.2 Het kernproces 81
H5: Behandelplan en eerste generatie gedragstherapie technieken 83
1 Behandelplan 83
1.1 Doelen formuleren: behandeldoel 84
1.1.1 SMART formuleren van doelen 84
1.2 Interventies koppelen aan doelen 84
1.2.1 Formuleren van interventies 84
1.3 Implementatie van interventies 86
1.3.1 Psycho-educatie 86
1.3.2 Implementatie zelf 86
1.3.3 Transfer naar de persoonlijke situatie van de cliënt 86
1.3.4 Blended mogelijkheden 87
3
, 1.3.5 Structuur over de sessies heen 87
2 Overzicht (basis)interventies in de (cognitieve) gedragstherapie 87
2.1 Exposure 87
2.1.1 Definitie 88
2.1.2 Theoretische achtergrond 88
2.2 Inhibitoir leren 90
2.2.1 Maximaliseren van inhibitoir leren 91
2.2.2 Uitdagingen voor het inhibitorisch leermodel 94
2.3 Toepassingsvormen 94
2.3.1 In VIVO vs in VITRO 94
2.3.2 Virtual Reality 94
2.3.3 Responspreventie 94
2.3.4 Graduele exposure vs flooding 95
2.4 Contraconditionering 95
2.4.1 Systematische desensitisatie 96
2.4.2 Onverenigbaarheid UCS/CR 96
2.5 Exposure steeds contraconditionering? 96
2.6 Exposure concreet 97
2.6.1 Oefenen, oefenen, oefenen… 97
2.6.2 Veiligheidsgedrag en exposure 98
2.6.3 Sequentieel vs referentieel 98
2.6.4 Blootstelling aan alle elementen van de representatie 99
2.6.5 Tot slot 99
H6: Operante technieken 100
1 Toename gewenst gedrag 101
1.1 Interventies die gericht zijn op het versterken van gedrag en vaardigheden 101
1.2 Reinforcement 101
1.3 Soorten bekrachtigers 101
1.3.1 Token economy 101
1.3.2 Gebruik van bekrachtigers 102
1.4 Shaping vs chaining 102
2 Afname ongewenst gedrag 102
2.1 Isolatie: Time-out 103
2.2 Response cost 103
2.3 Overcorrectie 103
2.4 Voor en nadelen van bestraffing 103
2.5 Wanneer bestraffing gebruiken? 104
2.6 Hoe goed te straffen 104
2.7 Habit reversal 104
3 CBT interventies op niveau R 104
3.1 Gedragsactivatie 104
3.2 Vaardigheidstraining 106
3.2.1 Emotieregulatie vaardigheden: CR of R? 107
3.2.2 Emotionele respons 107
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Javl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
