Les 8: Goederenrecht
Rechtssubject vs rechtsobject
Rechtsobjecten/goederen (enge zin) = voorwerp v. bepaalde rechtsverhouding waarover rechten &
verplichtingen kunnen bestaan
Rechtssubjecten (zowel natuurlijke als rechtspersonen die wil kunnen uitdrukken)
= rechtsobjecten “wil-loos”
Goederen
Alle voorwerpen die vatbaar zijn voor toe-eigening (in ruimste zin)
Voorwerpen = te onderscheiden v. dieren
o Bepalingen mbt lichamelijke voorwerpen = op dieren v. toepassing!
Onroerend goed (bv. vastgoed)
o In verbinding met grond => alle bouwwerken & beplantingen = onroerend uit aard
o Inherente bestanddelen v. bouwwerken -> op blijvende manier in grond/gebouw (ook als ze
eruit worden gehaald!) = onroerend door incorporatie/verbinding
o Accessoira = onroerend door bestemming (staat ten dienste v. uitbating of bewaring v.
Summa divisio: er is ALLEEN
hoofdgoed)
onroerend of roerend goed
=> Bv. koe, tractor… v. boerderij (moet wel v. dezelfde persoon zijn)
o (Immateriële) goederen (= rechten) die betrekking hebben op onroerende goederen
= onroerend door voorwerp waarop betrekking
o Goederen die nu geen eigenaar hebben, maar wel eentje kunnen krijgen
=> behoren toe aan de staat
Roerend goed (als het niet onroerend is -> roerend)
o Gemene voorwerpen & goederen zonder eigenaar (bv. lucht, zee, licht…)
= gemeenschappelijke goederen
o Roerende goederen uit hun aard (bv. meubels, kledij, juwelen…)
o Roerende goederen door wetsbepaling (bv. aandelen in vennootschap)
o Roerende goederen door vervroegde roerendmaking (bv. oogst v. boomgaard vooraleer ze v.
bomen zijn geplukt)
o Goederen die nu geen eigenaar hebben, maar wel eentje kunnen krijgen
=> vinder krijgt het mits naleven bepaalde voorwaarden
Lichamelijke/materiële goederen
o Materiële rechtsobjecten
o Zichtbare, voelbare dingen of dieren (bv. kasten, toonbanken, stock v. winkel)
Onlichamelijke/immateriële goederen
o Bestaan uit idee, concept of recht (bv. auteursrechten op lied, huurrechten, merken…)
Vervangbare goederen
o Indien goederen voor nakoming v. verbintenis onderling verwisselbaar zijn = vervangbaar
(bv. fles limonade gaat kapot -> gewoon nieuwe kopen)
Onvervangbare goederen
o Onderscheiden zich v. alle andere goederen v. zijn soort, onderling niet verwisselbaar
(bv. pièce unique v. kunstcollectie)
Verbruiksgoederen
Belang onderscheid voor
o Gaan teniet door normale eerste gebruik ervan (bv. wijnfles -> geen wijn meer na opdrinken)
risico & teruggaveplicht
Gebruiksgoederen
o Kunnen verschillende keren gebruikt worden zonder waarde of functie te verliezen
(bv. gereedschap)
Vervreemdbare goederen
o In de handel -> kunnen vrij op markt verkocht worden
, Onvervreemdbare goederen
o Buiten de handel -> niemand kan er privatieve rechten op hebben (bv. kroondomein Koning)
Soortgoederen
o Bepaald naar maat, getal of gewicht
Publieke goederen (goederen v.d. overheid)
o Tot openbaar domein bestemd (bv. openbare bib, kerk, kanaal…)
o Geen permanente verkrijging op openbaar domein, heeft wel persoonlijk of zakelijk
gebruiksrecht
Privaat domein
o Alle goederen v. privépersonen
o Goederen die tot overheid behoren, maar gebruikt worden door overheid alsof privaat
persoon is => kunnen worden vervreemd & verkocht mits bepaalde regelen gerespecteerd
Onbeheerde goederen
o Goederen die eigenaar kunnen hebben, maar geen meer hebben (bv. huishoudelijk afval dat
op straat werd gezet voor ophaling)
Res nullius (= ‘zaak van niemand’)
o Goed dat aan niemand toebehoort, maar kan worden toegeëigend door diegene die er eerst
bezit van neemt (bv. wild of vissen in het water)
Achtergelaten goederen
o Goederen die achtergelaten worden bij persoon bv. ter herstelling
=> Wanneer niet weer opgehaald na 1 jaar (6 maanden bij voertuigen), mag deze verkocht
worden om openstaande schulden te vergoeden MITS niets anders was afgesproken!
Schatten
o Hadden ooit eigenaar, maar werden weggestopt
o Eigendom v. vinder wanneer aangetroffen op eigen grond (anders delen met eigen v. grond)
Zakelijke rechten
OPGELIJST IN WETBOEK (staat het er niet in -> geen zakelijk recht)
Zelfstandige zakelijke rechten
o Bestaan op zichzelf zonder band met andere rechtsverhouding
Bijkomstige/accessoire zakelijke rechten
o Afhankelijk v./verbonden met andere rechtsverhouding (zakelijkezekerheidsrechten)
Eigenschappen (BESCHRIJVING, GEEN BEPALING)
o Absoluut = tegenstelbaar aan iedereen
Iedereen moet respecteren wanneer iets een bezit is v. iemand (moet dus rekening
mee gehouden worden door iedereen, kan niet zomaar afgenomen worden!)
Verbintenissen: alleen rekening houden met situatie door schuldeiser-
schuldenaar
o Voorrang -> oudst komt eerst
Goed mag teruggenomen worden zonder onderwerping aan regel v. “gelijkheid v.
schuldeisers”
Voorrang houder v. zakelijk recht op houder vorderingsrecht
Verbintenissen: gelijkheid v. schuldeisers -> iedereen krijgt evenveel
o Volgrecht
Bij doorgeving bezit, worden de rechten ervan ook mee doorgegeven
Verbintenissen: gaan niet automatisch over op derde persoon
o Numerus clausus
Geen andere zakelijke rechten kunnen gecreëerd worden dan diegene in de wet
Verbintenissen: vrije rechtsafspraken mits houden aan dwingende
wetsbepalingen (uitz. dwingende wetsbepalingen)