Martin Heidegger
L-Filosofi sche grondslagen van de geesteswetenschappen
Einde van de moderniteit
Revolutie, grenzen geloof in wetenschap & onttroning subject
Hedendaagse continentale wijsbegeerte
o Nihilisme (Nietzsche)
o Fenomenologie (Husserl)
o Existentiële fenomenologie (Heidegger)
o Existentialisme (Sartre)
o Deconstructie (Derrida)
Hedendaagse analytische wijsbegeerte
Wittgenstein I & II
Martin Heidegger (1889-1976) en de
existentiële fenomenologie
Geboren in 1889 in Duitsland
Studeert filosofie
Assistent van Husserl en draagt hoofdwerk op aan hem
Gaat na periode van assistentschap naar een andere universiteit, waar een
relatie ontstaat met Hannah Arendt
o Belangrijke filosofe van twintigste eeuw, voornamelijk pop politiek
vlak
o Boek ‘banaliteit van het kwade’
o Zaak van Eichmann: brengt verslag en verwacht het Kwaad in de
ogen te kijken (metafysisch concept) ziet onbenullig ventje
(gewoon allemaal mannetjes die hun job doen)
Heel de optelsom is het kwade, maar het kwade heeft geen
concreet metafysisch gelaat
Husserls belangrijkste leerlingen hebben de basisinzichten van hun
meester gecombineerd met de krachtige oproep die van Kierkegaard en
1
, Nietzsche was uitgegaan, namelijk om de concrete existentie ernstig te
nemen ‘existentiële fenomenologie’
o Uitgangspunt is dat de onherleidbare relatie tussen mens en wereld
moet worden gevat vanuit meest oorspronkelijke
bestaanservaring (existentie)
Lichaam op de eerste plaats van belang: mens is in eerste
instantie lichamelijk aanwezig in wereld
≠ lichaam als objectief gegeven waarover wetenschap
kennis kan op doen
= ‘mijn’ lichaam als de plaats waar ik mij het zijn toe-
eigen, als mijn standpunt t.o.v. de wereld
o Is in mijn lichaam dat ik existeer of ‘naar buiten
sta’
Existentie = de lijn van de openheid op de wereld, de intentionaliteit van
Husserl
o Existentieel-fenomenologen leggen nadruk op eindigheid van het
bestaan: ‘eindigheidsfilosofie’
Husserl vroeg aandacht voor feit dat er niet een geïsoleerd bewustzijn, of
een ‘ik’ bestaat, maar dat dit bewustzijn al altijd in de wereld verwikkeld is
o Grondinteresse bleef vrij traditioneel: fenomenologie ontworpen als
antwoord op vraag hoe objectieve kennis mogelijk is
o Existentieel-fenomenologen wijken van Husserl af: hun uitgangspunt
is dat de mens niet in de eerste plaats een ‘kennend bewustzijn’ is
oorspronkelijke bestaanservering, het in-de-wereld-zijn, gaat
vooraf aan theoretische interesse van de mens
Heidegger situeert opdracht wijsbegeerte niet langer primair in zoektocht
naar objectiviteit, maar in verklaring van alledaagsheid
Husserls notie van leefwereld in breedste zin: dagelijks bezig zijn van de
mens met de dingen in zijn omgeving
Belangrijkste werken:
o Sein und Zeit (1927)
o Was ist Metaphysik? (1929)
o Vom Wesen der Wahrheit (1943)
o Holzwege (d.i. ‘Op het verkeerde pad’, 1950)
2
, Dasein
In-de-wereld-zijn van de mens ligt nooit eens en voorgoed vast
Mens heeft niet een ‘wezen’ dat hij stelselmatig moet ontplooien
Kenmerkend voor de mens zijn mogelijkheden: zijn bestaan ligt in het
kunnen-zijn (vrijheid)
o Geen voorafgaande essentie
Mens onderscheidt zich van alle andere dingen en dieren
grijpt altijd vooruit naar nog te realiseren grijpt niet altijd vooruit naar nog te realiseren
mogelijkheden: heeft niet zomaar mogelijkheden
mogelijkheden, is zijn mogelijkheden heeft mogelijkheden
Mens is altijd op zichzelf vooruit
o Is hier en nu aanwezig, maar tegelijk afwezig
o Hij is ‘daar’ (Da), daar waar de mogelijkheden liggen
De mens is een primair Dasein: ‘er-zijn’
Bijzondere relatie van mens tot eigen bestaan
Dasein is aanwezig in de wereld, maar beseft tegelijk dat het niet
samenvalt met gegeven feitelijkheid
Heidegger gebruikt geen traditionele termen als ‘subject’ of ‘dè mens’
gezien zijn innovatieve uitgangspunt
Besef van het Dasein dat het niet met zichzelf samenvalt is niet primair
cognitief
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper florencedeclercq. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
