Samenvatting
Samenvatting filosofie
Samenvatting filosofie. Inclusief alle notities uit de les erin verwerkt. Samenvatting dus van de cursus en de twee boekjes Met deze samenvatting was ik zeker geslaagd!
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 56 pagina's
Voorbeeld 6 van de 56 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
3 beoordelingen
Door: owenogbebor2004 • 1 jaar geleden
Door: marieheyvaert1 • 2 jaar geleden
Door: manudhoop • 3 jaar geleden
Door: Bix01 • 3 jaar geleden
Nogtans een zeer volledige samenvatting. Deze bevat enkele slides, de inhoud van de ppt's, de inhoud uit de les en een korte samenvatting van de te kennen teksten. Ik herhaal nogmaals dat ik met deze samenvatting weldegelijk geslaagd was. Vragen en opmerkingen zijn steeds welkom!
Voorbeeld van de inhoud
ZIEK VAN GEZONDHEID1. PROLOOG
Gezondheidscultuur
- Gezondheid: naast gegeven, ook een norm waarvan we zelden of nooit zeker zijn of we die bereikt hebben
stilstaan bij het ongezonde karakter van het wijzen naar gedrag dat ons ziek maakt
- Worden we vandaag ziek omdat ons gedrag ongezonder is of omdat we horen te streven naar gezondheid?
- Medicalisering: proces waarbij gedrag steeds meer door een louter medische bril wordt geanalyseerd
alledaagse problemen worden medische problemen
we moeten voortdurend streven naar gezondheid en zijn altijd een beetje ziek
The worried well
- Gezondheid is steeds meer het punt voor een onbereikbaar doel ziekte voorop!
- Hoge inkomens kunnen zich de expertises meer permitteren dan lage inkomens
- Er si nog steeds een grotere aanwezigheid van farmaceutische middelen in ons dagelijks leven
overdiagnose en overmatig/overbodig gebruik
- Preventie, dubbele kant:
ziektes vroegtijdig opsporen
steeds zwaarder wegende onrust en angst bij een steeds groter wordend aantal mensen,
zij maken zich zorgen, ookal stellen ze het goed (= the worried well)
- Medicalisering gaat samen met farmacologisering: het bestrijden van ziektes met medicijnen
heilzaam karakter van heel wat medicijnen
te snel ziektes overmatig behandelen met medicijnen (‘eerst het medicijn, dan de ziekte’)
- Transient mental illness: bepaalde ziektes typisch voor bepaalde tijdsperiode verbanden zoeken!
Beter dan goed
- Oorzaken van medische stoornissen die frequent voorkomen worden gediagnosticeerd eerder op het
individu dan op de samenleving of het ‘systeem’
- Meritocratie: een samenlevingsmodel dat in grote mate gericht is op onze meetbare prestaties en ons daar
indien nodig ook op afrekent (‘we moeten altijd beter doen dan onze vorige prestatie’)
- Persoonlijke identiteit = work in progress: een opgave die je als individu moet stellen en daardoor eerder
een ‘streven naar iets’ wordt dan er zich bij neerleggen
- Better than well: gezondheid is een taak waarvan we nooit weten of we ze naar behoren hebben volbracht
wanneer zijn we gezond en fit genoeg om niet langer ziek te zijn?
- Gezondheid is een onbereikbaar punt geworden we zijn zo lang ziek tot we gezond zijn
- Diagnostic and statistical manual of mental disorders: verzameling van problemen en fenomenen die hierin
worden beschreven als problemen van ‘the worried well’ (vb. ‘Female sexual dysfunction’: geen zin meer
hebben in seks, ‘Prolonged grief disorder’: lang rouwen om het verlies van een naaste, …)
- Ook nieuwe normen op fysiek vlak:
streven naar onbereikbare idealen van gezondheid: fit en afgetraind zijn
gedachte dat je tevreden bent met wat je bereikt hebt is fout, want dan geef je op
‘dernier effort’: na de laatste inspanning komt steeds een nieuwe laatste inspanning
het uiteindelijke streefdoel blijft in de norm steeds verder opschuiven
, Gezondheid en macht
- Wie of wat heeft de eerder aangeduide processen veroorzaakt?
- Micromechanismen van de macht:
stelselmatig opdrijven van de ongrijpbare macht die van niets of niemand is maar leidt tot een realiteit
waarbinnen we onszelf zeer veel kunnen aandoen (vb. leerkracht die ouders verwijt dat ze niets doen,
ouders die medicijnen geven aan te drukke kinderen, …)
recht op en plicht tot: zeer dunne grens! Wat is (on)gewenst gedrag?
- Onszelf en de anderen te ondervragen over het gezondheidsbevorderende gehalte van ons gedrag
worden we ziek omdat ons gedrag steeds ongezonder is of omdat we zodanig streven naar gezondheid?
- We vragen ons de zin af van deze stuwende macht, terwijl we zelf de stuwende kracht zijn!
Zorgwekkend
- Het gaat om kernaspecten van de wijze waarop we onze samenleving organiseren en tegen ziekte en
gezondheid opkijken
- Het kan niet dat de gezondheidszorg problemen bestrijdt, maar ze tegelijkertijd ook genereert!
, 2. PAUL VERHAEGHE: MEDICALISERING VAN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN: EEN
VERDOKEN VORM VAN DISCIPLINERING
Cognitieve dissonantie en de kracht van een paradigma of discours
- Er gaapt een kloof tussen wat wetenschappelijk werd aangetoond en de heersende overtuiging van artsen
en patiënten
- Waarom hebben wij zoveel medicalisering van moeilijkheden waarbij de werking van frequent
voorgeschreven medicijnen hetzij zeer twijfelachtig is, hetzij zeer aspecifiek?
- Vanwaar komt de hedendaagse overtuiging dat de meerderheid van psychologische problemen niets anders
zijn dan neurobiologische stoornissen die bijgevolg het best farmacologisch behandeld kunnen worden?
- Kloof tussen kennis en overtuiging:
1. Cognitieve dissonantie:
verklaring waarom we kennis weigeren op te nemen of meningen zomaar slikken
we bekijken iets vanuit een bepaalde overtuiging:
indien het strookt met onze overtuiging, wordt deze opvatting versterkt
indien het niet strookt met onze overtuiging, gaan we de opvatting op voorhand vermijden
we proberen onbewust alle tegenstrijdigheden weg te redeneren of toch te minimaliseren
buikgintuïtief beslissen of iets goed of slecht is
dissonantie oplossen door ontkenningen en rationalisaties (‘uitzonderingen bevestigen de regel’)
2. Sociaalpsychologische lezing van de manier waarop wetenschappelijke overtuigingen functioneren
3. Discourstheorie: wat zijn de heersende ideologische opvattingen en hoe wordt de daarbij horende macht
uitgeoefend?
Paradigma’s beheersen ons denken
- Vanwaar komt dat wereldbeeld en onze overtuiging?
- Paradigmatheorie (T. Kuhn):
wanneer een theorie resultaten boekt, wordt dit een ‘normaalwetenschap’ en meteen ook de norm
alles wat deze theorie tegenspreekt, is automatisch ofwel fout ofwel een verwaarloosbare uitzondering
collectief-wetenschappelijke versie van cognitieve dissonantie
teveel contradicties: wetenschap in vraag stellen en nieuwe norm vastleggen
vb. de hoge mortaliteit van vrouwen na de bevalling (I. Semmelweiz)
hypothese: artsen brengen lijkstof mee van vorige behandeling in autopsiekamer
iedereen moet de handen wassen om lijkstof af te wassen
toch ontslagen want hypothese druiste in tegen toenmalig paradigma: miasmatheorie
later: L. Pasteur zorgt voor nieuw paradigma: virussen als ziekteverwekkers
- Paradigma van vandaag is gebaseerd op ontdekkingen van vorige eeuw (J. Le Fanu)
grote ontdekkingen zijn bijna nooit resultaat van een doelgericht onderzoek, maar meestal eerder
een neveneffect bij onderzoek met een ander doel, in combinatie met een toevallige samenloop
grootste ontdekking: medicijnen
stofjestheorie: elke ziekte heeft een duidelijke oorzaak (teveel of te weinig stofjes in het lichaam)
waardoor een voorspelbaar ziekteverloop ontstaat met een behandeling die de oorzaak zal wegnemen
- Nuancering van de farmaceutische industrie: het blijven commerciële bedrijven die winst moeten maken
publiciteit: stofjesmodel: ‘disorder’ (bewust niet de term ziekte) is in se een vorm van ‘chemical
inbalances’ dus dat is snel verholpen met enkele medicijnen
wat dan met psychosociale problemen? Ook een teveel/tekort van stofjes in ons brein?
medicijnen ontwikkeld waarvan de bewijskracht telkens wordt herleid naar dezelfde studies
vb. depressie, ADHD, …
, Selectieve herhaling als bewijsvoering
- vb. 1: diagnostiek en behandeling van psychologische moeilijkheden bij kinderen (ADHD)
paradigma: rilatine is de beste medicatie (verwijzing naar onderzoek in 1999)
S. Vanheule trok dit in twijfel op basis van vervolgmetingen, want daaruit blijken heel andere resultaten
de aanvankelijk positieve resultaten blijven niet behouden, terwijl de negatieve steeds duidelijker worden
vb. gevolgen: gewicht daalt, groeien minder, grootste oorzaak van ondersteuning op schoolvlak, …
- vb. 2: antidepressiva
nog steeds geen wetenschappelijk bewijs!
Kirsh: ‘the dirty little secret’: ‘bewijs’ is geleverd adhv 2 positieve trials in VS, MAAR zij mogen daar zoveel
trials opzetten als ze maar willen!
Kirsh maakte een analyse van alle trials, gebaseerd op de volledige dataset
resultaat: antidepressiva heeft evenveel succes als placebo
erger nog: abstinentieverschijnselen wanneer het gebruik stopt!
men moet dus het medicijn levenslang blijven nemen om het effect van de pillen zélf tegen te gaan…
- Mentale stoornissen zijn in feite stoornissen van intercellulaire communicaties of neurale circuits en
diagnostische systemen duiden gestoorde mensen wel aan, maar beantwoorden niet aan criteria voor
categorisatie.
- Wetenschappelijke bewijsvoering ontbreekt, maar het doet toch geen afbreuk aan het paradigma…
- Drie noodzakelijke correcties inzake medicalisering van psychosociale en psychiatrische moeilijkheden:
1. Psychofarmaca brengt het brein niet altijd terug naar de gezonde toestand
verhinderen van symptomen, maar meestal gepaard met ernstige neveneffecten
2. Psychofarmaca vertonen géén symptoom- of ziekte-specifieke activiteit (zoals insuline voor diabetes)
medicijnen werken ruim in de zin van het onderdrukken/bevorderen van denken, voelen en gedrag
3. Heel wat zogenaamde ‘stoornissen’ kunnen veel correcter benoemd worden als psychosociale
moeilijkheden of normale menselijke affecten.
Foucault: discours en disciplinering
- Paradigmatische opvattingen functioneren als een rechtvaardiging voor het uitoefenen van een anonieme
sociaal-politieke macht waarmee een maatschappij disciplinerend kan optreden.
- Rechtvaardiging en machtsoefening werkt via het dominante taalgebruik; het ‘discours’
bepaalt het handelen en denken
- Behandelingsdoel is of komt neer op een ‘disciplinering’
- Niet elke psychiatrische stoornis valt zomaar te herleiden tot psychosociale moeilijkheden
Is er een overmedicalisering van psychosociale problemen?
- Is er een overmedicalisering van psychosociale problemen?
- Diagnoses hoofdzakelijk gebaseerd op sociale nomen en op het identificeren van problemen bij individuen
- Er is veel meer bewijs voor een psychosociale causaliteit dan voor genetische/neurobiologische oorzaken
- In ons taalgebruik klinkt het alsof psychische moeilijkheden oorzaak zijn van sociale ellende en vele
problemen gevolgen zijn van mentale stoornissen
gevolg: probleem is niet maatschappelijk, maar ligt bij het individu
- vb. Borderline (BPD): patiënten vertonen bepaalde gedragingen omdat ze BPD hebben
substantiële ziekte los van een sociale/historische context
onterecht: vaak veroorzaakt door chronisch misbruik in kindertijd, beter gelabeld als complexe
posttraumatische stressstoornis, toch wordt het gezien als iets dat in het individu zelf zit
behandeling hoort ook op dat gestoorde individu gericht te zijn (medicatie, training, disciplinering, …)
- Disciplinering bij kinderen: vb. ADHD was vroeger een pedagogisch probleem, nu een brain disorder
disciplinering in het oudere model ligt nu verborgen onder een pseudomedisch model
, Discours als machtinstrument
- Het gecombineerde effect van een dwingend wetenschapsparadigma, het erbij horende taalgebruik en het
daarbij aansluitende behandelingsdoel maakt een niet-medische blik op moeilijkheden die mensen ervaren
nagenoeg onmogelijk.
- Vulnerability-stresshypothese: stoornis is biologisch aanwezig in het individu, en bij triggering door de
omgeving of door een gebeurtenis komt deze tot uiting
gebeurtenis is niet causaal, ze lokken enkel iets uit; het zit hem in de genen
- Het DSM-label bevat 3 lagen:
1. Psychologische aspect: zichtbare buitenkant
‘lijkt vaak niet te luisteren’
2. Sociale aspect: meer verborgen
‘te … volgens een impliciete norm’
3. Medische aspect: dwingende aanname gebaseerd op het ziektemodel
- Sociale conventie: maatstaf voor psychologisch kenmerk
Het te veel moet minder, het te weinig moet meer
Genezing: patiënt beantwoordt weer aan sociale norm
Besluit: medicalisering en psychologisering als disciplinering
- Wat is het mensbeeld waaraan te veel of te weinig afgemeten wordt?
- Nieuwe morele norm: effectiviteit (bewaakt door de manager en de psychotherapeut)
- ‘l’homme machine’: mens moet output leveren & wordt gecontroleerd en geëvalueerd
indien er kapotte onderdelen zijn: ofwel een zo efficiënt mogelijk herstel,
ofwel wordt de herstelactiviteit op zich onderdeel van een op winst gerichte economie,
waarin niet de patiënt, maar de winst van een organisatie centraal staat
- Alles is tegenwoordig ‘vermarkt’ en dat de sterkste moge winnen, zo ook het medisch-psychiatrisch-
psychologisch complex, zowel in organisatie als in werking.
- Medicalisering: historisch gegroeide combinatie tussen een wetenschappelijk paradigma en een sociaal-
politiek vertoog, geruggensteund door een financieel-economisch motief
- Psychologie verschuift naar neuropsychologie, psychiatrie houdt zich bezig met het sociaal normatieve
- We glijden af naar een zorgsector waarin diagnoses als vangnetten functioneren ter sociale controle, en
behandeling neerkomt op economische disciplinering
- Maatschappelijke disciplinering is niet alleen slecht, elke maatschappij is zowel ziek- als gezondmakend en
definieert zelf haar (ab)normaliteit op basis van haar eigen dominante mensvisie; de vraag is hoe?
maatschappij reduceert mensen tot productiemachines die zelf verantwoordelijk zijn voor hun
succes/mislukkingen, en deze dominantie kan niet in vraag gesteld worden; dàt is ongezond
, 3. INE VAN HOYWEGHEN: GEZONDHEID ALS GREENCARD VOOR EEN VERZEKERING
- Toenemende aandacht voor individuele verantwoordelijkheid voor gezondheid
leefstijlgebonden kenmerken worden opgedeeld in goede en slechte risico’s
- Aandacht gaat nu naar het risico om een aandoening te ontwikkelen, kans dat klachten zullen opkomen, …
- Rol van voorspellende geneeskunde als nieuwe vorm van medicalisering!
ontstaan van tussencategorieën bij gezond-ziek lichaam (vb. drager van een risico)
ontstaan van de ‘risicobehandelaars’ (vb. diëtisten, stoppen met roken-cursus, …)
- Nieuwe verdelingen van verantwoordelijkheden: manager van het eigen leven
door het verschaffen van kennis via de voorspellende geneeskunde wordt ziek zijn steeds meer een
individuele verantwoordelijkheid (vb. u bent wat u eet)
- Geneeskunde = poortwachter voor de toegang tot private verzekeringen en de bepaling van de risicopremie
een levensverzekering vragen vereist een medische keuring om vast te stellen of je een standaard of
verhoogd verzekeringsrisico hebt
- Wat zijn de effecten op de verzekerbaarheid van mensen?
- Leidt deze nieuwe vorm van medicalisering al dan niet tot meer uitsluiting van verzekeringen?
Geneeskunde als poortwachter voor verzekeringen
- Bron van soliditeit (= betrouwbaarheid) was gelegen in de wetenschappelijke grondslag voor acceptatie van
risico’s en premiestelling via de selectie van gezondheidsrisico’s.
testen en berekenen of zij de gemiddelde leeftijd zouden halen
ondanks dat men zich goed voelde, werden sommigen toch afgewezen
pleiten voor het verzekeren van ‘minderwaardige levens’
- Selectie van gezonde risico’s: wetenschappelijk verantwoord, maar in contrast met ideologie van
verzekeringsbedrijf om ‘armoede te bestrijden en zoveel mogelijk mensen een verzekerd leven te bieden’
- Bureau van Abnormale Risico’s (1915): werken aan statistiek voor verzekeren van minderwaardige levens
dankzij groeiende welvaart: verschuiving van grenzen tussen normale/afwijkende risico’s
naar gelang van tijd: risico spreiden door een relatief brede vorm van solidariteit
risicoselectie speelde geen rol meer in het ontstaan van een ‘onvolwaardigheidscultus’
Medische keuring en voorspellende geneeskunde
- Steeds meer biochemische tests (HIV-, bloedtests, …) en gebruik van alternative fluids (urinetest)
innovatieve voorspellende technieken om ziektes op te sporen
lucratieve toepassingen in verzekeringsindustrie: peilen naar gezondheidsgedrag en kans op ziekte/sterfte
- Lifestyle underwriting: predictieve tests leiden tot het vaststellen van steeds meer afwijkingen van de
normaalwaarden in sterftestatistieken; striktere normen voor verzekeringspremies
risico’s worden gezien als al bestaande afwijkingen/ziektes
vb. verfijndere bloedtests sporen bepaalde voordien niet traceerbare ziektes op, die leiden tot een hoger
sterfterisico, waardoor patiënt van standaard- naar substandaardrisico verschuift en meer moet betalen
HET NORMALE WORDT AFWIJKEND
- Wie zich risicovol gedraagt, wordt ook als ‘al ziek’ beschouwd
- Standaard gezond krijgt een beperktere invulling: ‘afwezigheid van ziekte’ wordt nu ‘risicoresistentie’
- Opmerkelijk: zowel de gemiddelde levensverwachting als de norm blijven stijgen
norm wijkt steeds meer af van de doorsneegezondheidsstatus: ‘meer-dan-standaardnorm’
- Betekent dit een verhoogde invulling van wat gezondheid precies inhoudt?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Bix01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 81311 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen