Sociologie van de tijd en de tijdsordening
Les 1 - 30/09/2019
Inleidende les
Tekst Social Time: A Methodological and Functional Analysis
Klasbespreking
Newtoniaanse tijd kan voorgesteld worden als een tijdslijn dat van oneindig begint en in het
oneindige eindigt. In de natuurkunde gaan we ervan uit dat tijd homogeen is. Typisch voor
de Newtoniaanse tijd is dat het homogeen is. Dat heeft geen kwaliteit, het is puur
kwantitatief.
Wat is het verschil met hoe we tijd sociaal in ons leven gebruiken? Valt niet te vergelijken
met de Newtoniaanse tijd. Onze kalender is een sociale constructie, bijvoorbeeld. Een jaar is
iets natuurlijks, dat wordt bepaald door de tijd die de aarde nodig heeft om rond de zon te
draaien. Voor ons is een jaar relevant, wordt bepaald door natuurkunde. Waarom hebben
we zoiets als een jaartelling?
Wij gebruiken tijd om dingen te kunnen voorspellen voor een stuk. Waarom gebruiken wij
uurroosters? Om onze tijd te kunnen ordenen, en alles voorspelbaar te kunnen maken.
Elke kalender heeft een symbolisch beginpunt, bij de katholieken is dat de geboorte van
Christus, bij de moslims is dat vanaf de Hijra.
Cyclus die we hanteren, en die niet bepaald wordt door een kalender? Een cyclus die we in
ons dagelijks leven permanent naast het jaar en het dag cyclus gebruiken? Week cyclus, een
week wordt niet op basis van mathematische en natuurkundige bepaald. Maandag en alle
andere dagen van de week zijn gelijk aan elkaar. Elke cultuur kent een ander aantal dagen
per week. Sommige culturen hebben een zevendaagse week, anderen een vijfdaagse week.
Dit werd bepaald op basis van de dag dat er markt was.
Weekcyclus is enorm belangrijk, we voelen meestal de dagen aan op basis van de routines
die zich elke afzonderlijke dag voortdoen. De oorsprong van de week wordt bepaald door de
marktdagen. Dorpen die goederen en diensten uitwisselen op vaste dagen, en op basis
daarvan een cycli uitbrengen. Een dag is te kort en een maand is te lang, dit maakt dat er
weken werden bepaald.
In de Westerse cultuur staat zondag centraal als rustdag, zaterdag is de heilige dag voor de
Joden, voor de moslims is dat de vrijdag.
Gebruiken als tijdsrekening zonder referentiepunt, zoals tijd dat een koning geregeerd heeft
over een gebied. Uitspraken, zoals ‘Voor de Tweede Wereldoorlog’, ‘Na 9/11’, etc. Tijd wordt
gekenmerkt door een belangrijke gebeurtenis.
, Elk schooljaar telt een trimester en een semester, maar elk jaar verschilt dat. Dit in de zin
van het feit dat elk jaar het schooljaar op een andere dag start, en eindigt om een andere
dag. Vorig jaar startte school op 2 september, dit jaar startte het schooljaar op 3 september
bijvoorbeeld. Elk jaar verschuift tijd, een mooi voorbeeld hiervan is de ramadan. De ramadan
vindt elk jaar plaats, maar elk jaar verschilt de datum hiervan.
We gebruiken tijdseenheden die niet noodzakelijk hetzelfde zijn.
In de sociale tijd herbeginnen we elke cycli, die van de dag, de week, de maand en het jaar.
Op basis van wat er de dag gebeurd, weten we welke dag van de week het is. Maandag voelt
anders aan dan zaterdag, dat is afhankelijk van het verkeer bijvoorbeeld. Een maand is niet
iets dat sociaal wordt ingevuld, we wensen elkaar geen fijne oktober. In tegenstelling tot een
week, wensen we elkaar een fijn weekend, of een goeienavond. Financieel heeft een maand
een betekenis, wat betreft afbetalingen en huur etc. Maar voor de rest heeft het geen
sociale betekenis.
Sociale tijd hebben we zelf gemaakt, maar krijgt een natuurlijke status. En dat beïnvloedt ons
dan weer op haar beurt. Het wordt een sociaal feit, niet omdat het een conventie is dat het
een realiteit is.
Het verschil met de Newtoniaanse tijd is dat sociale tijd betekenis draagt. Als we tijd tellen,
dan tellen we altijd in termen van cycli. We gaan ervan uit dat elke maandag gelijk is, maar
eigenlijk is dat niet het geval. Want maandag is een weekdag en weken zijn sociale
geconstrueerde cycli. In tegenstelling tot een jaar, want een jaar telt 365 dagen en dat zijn
het aantal dagen die de aarde nodig heeft om rond te zon te draaien. Dat is dus
mathematisch en natuurkundig bepaald.
Duur, timing, sequentie en tempo – belangrijke concepten in de tekst.
Les 2 – 07/10/2019
Tekst Temporal Regularity
Klasbespreking
Vier parameters van tijd, opeenvolging van actualiteit en evenementen – hoelang dit duurt –
we zijn gewend dat een film een anderhalf uur duurt – hetzelfde geldt voor muziek, we zijn
gewend dat een liedje tweetal minuten duurt, hetzelfde voor de duur van een les etc.
Enerzijds wordt er een onderscheid gemaakt tussen een treinrit, bijvoorbeeld. Dat is iets
technisch, en snelheid speelt hier ook voor een stuk een rol. Hij maakt nog een onderscheid,
drie onderscheiden.
A. Socio temporele ritme
B. Fysio temporale ritme – met betrekking tot de omgeving die voortdurend veranderd,
de natuur die voortdurend veranderd en waarmee het sociale leven rekening mee
houdt.
