THEMA 7: PERSONEN- EN FAMILIERECHT
Delphine Boël
o Verschil dwangsom v. schadevergoeding?
o Wie is “het gerecht”? Kunnen we dat hier weten?
o “noch biologische, noch wettelijke”:
Die 2 zijn niet noodzakelijk hetzelfde
Zie ook les over gerechtelijk recht: feitelijke waarheid =/= juridische
waarheid!
Draagmoederschap
o Wat is draagmoederschap?
o Wie zijn de wensouders?
o Geen uitdrukkelijk verbod, maar ook niet geregeld (vaak niet positief onthaald:
principe = niet-erkenning)
Transgenderwet
o Wet van 25 juni 2017 tot hervorming van regelingen inzake transgenders wat de
vermelding van een aanpassing van de registratie van het geslacht in de akten
van de burgerlijke stand en de gevolgen hiervan betreft
o FOUT: niet in bevolkingsregister
Akte van aanpassing van de registratie van het geslacht
Sinds 31 maart 2019: in Databank Akten van de Burgerlijke Stand (DABS)
o GwH: op welke bepalingen uit de Grondwet zou Cavaria zich daar baseren?
art. 10-11 GW
Homohuwelijk
o Wetsvoorstel tot openstelling van het huwelijk voor personen van hetzelfde
geslacht en tot wijziging van een aantal bepalingen van het Burgerlijk Wetboek
(28 mei 2002)
Door wie ingediend? Lid parlement
Inwerkingtreding: 1 juni 2003
o Kinderen van holebikoppels
o Homokoppels
Adoptie: sinds 30 juni 2006
Géén regeling voor ‘meevaderschap’: mannen moeten sowieso
adopteren
o Lesbische koppels
o Adoptie: sinds 30 juni 2006
Meemoederschap (vermoeden/erkenning/gerechtelijke vaststelling): sinds 1 januari
2015
Situering: Burgerlijk recht (“gemeen” privaatrecht)
o Personen- en familierecht (boek I BW)
Familierecht (persoonlijke rechten/plichten
Familiaal vermogensrecht (goederenaspecten)
o Zaken- of goederenrecht (boek II BW)
o Verbintenissen (algemeen)
en bijzondere overeenkomsten (boek III BW)
o Buiten BW: ondernemingsrecht, arbeidsrecht, etc.
,1) DE NATUURLIJKE PERSONEN
A. De STAAT van de persoon
De staat van de persoon = rechtstoestand die de rechten en plichten van een
natuurlijke persoon bepaalt (natuurlijke persoon: allemaal rechts- en
handelingsbekwaam)
= geheel van juridische kenmerken die een persoon identificeren
o Rechtstoestand
bv. NIET: zwangerschap, diploma’s, beroep …
bv. WEL: afstammingsbanden, woonplaats, …
o Juridische kenmerken laten toe een persoon te identificeren
Art. 6, 2 BW: De staat van de persoon is het geheel van bepaalde hoedanigheden van
een persoon die zijn rechtspositie in de familie en de maatschappij bepalen en die
hem onderscheiden van de andere personen wat het bezit en de uitoefening van
bepaalde rechten betreft. (immers: natuurlijke persoon = rechtssubject)
Onderscheid: rechtsbekwaamheid – handelingsbekwaamheid (zie thema 2)
o In de natie (bepaalt je rechtstoestand)
Geslacht
(steeds minder belangrijk; niet langer puur fysiek)
bv. transgenderwetgeving vereist niet langer een
geslachtsoperatie om juridisch van geslacht te veranderen
(sinds 2017)
Leeftijd
minderjarigen principieel handelingsonbekwaam (kunnen niet
op eigen houtje juridische handelingen stellen, bv. iets kopen)
Wél aanvaard: dagdagelijkse handelingen (men veronderstelt
een ‘stilzwijgend mandaat’) + bepaalde andere handelingen
(bv. spaarrekening, testament, …).
Geestesgesteldheid:
o ook meerderjarigen kunnen in extreme gevallen door
de vrederechter onbekwaam verklaard worden of
‘onder bewind’ geplaatst worden, waarbij zij voor
bepaalde zaken niet meer zelfstandig mogen optreden
o in de nieuwe regeling is het uitgangspunt de
bekwaamheid, men wil zo weinig mogelijk aan de
bekwaamheid van een persoon komen
Nationaliteit
Woonplaats
, o In de familie
Afstamming (bloedverwanten, ascendenten/descendenten,
bloedverwanten in de zijlijn, graden)
verticale relaties (kinderen, ouders, grootouders, ooms, tantes, neven,
nichten …) niet te verwarren met rechte v. zijlijn !!!
Burgerlijke staat (aanverwanten (= getrouwd/niet getrouwd)
huwelijk creëert aanverwantschap (schoonbroer, schoonouders, …)
o Wettelijke samenwoning onder de staat van de persoon?
Cass. 17 januari 2013 (over WS ten tijde van invoering in 2000): neen
Recente rechtspraak: wel onder staat van persoon!
B. Identificatie van de natuurlijke persoon
Identificatie d.m.v. 3 elementen
o Naam
Familienaam (keuze: 1 van beide of combinatie)
Regel: vroeger patroniem, nu keuze 1 of combinatie
o Oneens: alfabetisch (= default)
o Eens: formulier invullen en afgeven aan burgerlijke
stand
o Alle kinderen idem
Wijzigbaar KB om zware redenen
Moeders naam indien eerst enkel aan haar zijde
afstammingsband vastgesteld
Voornaam (± vrije keuze ouder(s) mits geen schade, wijzigbaar voor
ABS)
Niet belachelijk (moeilijk te bepalen: vb. Dante voor meisje,
Kris voor jongen)
Geen schade toebrengen aan het kind (vb. seksueel getinte
namen)
Soepeler geworden (generatie ouders: abs veel strenger)
Ook doodgeboren kinderen (bijzondere gevoeligheid want
persoonlijk recht: rechtssubject? Erfrecht?)
o Woonplaats (= juridisch begrip)
“Zetel vermogen, hoofdverblijf” ( verblijfplaats)
Locatie ‘zetel’ van jouw vermogen (plaats vanwaar eigenaar
zijn goederen beheert of toezicht uitoefent op het beheer
ervan =/= waar de goederen zich bevinden)
bv. iemand die verschillende onroerende goederen bezit
(gezinswoning + appartement aan zee + buitenverblijf Spanje),
heeft toch maar één woonplaats, hele vermogen heeft één
zetel
Verblijfplaats:
niet de bedoeling daar jouw rechten uit te oefenen & plichten
na te komen