Samenvatting

Samenvatting Politiek 18/20 - Politicologie: algemene inleiding

0 keer verkocht

Instelling
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Boek
Politiek

Dit is een samenvatting voor het vak Politicologie: algemene inleiding gedoceerd aan de VUB in het eerste bachelorjaar Politieke wetenschappen en sociologie. Het bevat de slides en is aangevuld met het boek. Het is een uitgebreide samenvatting met alle nodige informatie, de auteur heeft met deze sa...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 104 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Ja
Geupload op 3 maart 2025
Aantal pagina's 104
Geschreven in 2024/2025
Type Samenvatting

Inhoudsopgave
H1: Wat is politiek......................................................................................................................................... 4

Waarom nood sturing?........................................................................................................................................4

Variaties in politiek...............................................................................................................................................4

Iets politiek maken?.............................................................................................................................................6

Politicologie..........................................................................................................................................................7

Instrumenten van de politieke wetenschappen...................................................................................................7
1. Concepten....................................................................................................................................................7
2. Modellen......................................................................................................................................................8
3. Theorieën.....................................................................................................................................................9

Conclusie...............................................................................................................................................................9

H2: Staat en Macht........................................................................................................................................ 9

1.1 Macht en gezag............................................................................................................................................10
Max Weber (1864-1920)................................................................................................................................10

Hoe Macht meten...............................................................................................................................................11
Robert Dahl (1961), Who Governs................................................................................................................11
Steven Lukes (1974), Power. A radical view..................................................................................................12

Overzicht............................................................................................................................................................12

Hebben wij ook macht?......................................................................................................................................13

Centraliteit van de staat.....................................................................................................................................13

De legitimiteit van de staat................................................................................................................................15
Plato (427-374 v.C.).......................................................................................................................................15
Aristoteles (384 – 322 v.C.)............................................................................................................................15

Contract theorie.................................................................................................................................................16
Hobbes (1588-1679) 16-17E..........................................................................................................................16
John Locke 17E...............................................................................................................................................18
Rousseau (1712-1778) 18E............................................................................................................................18

H3: Breuklijnen en ideologiën...................................................................................................................... 19

Politieke breuklijnen...........................................................................................................................................19

Ideologieën.........................................................................................................................................................20

Klassieke breuklijnen..........................................................................................................................................21

Partijfamilie’s => Goed kennen..........................................................................................................................22

Nieuwe breuklijnentheorie.................................................................................................................................25
Silent Revolution (1971) Ronald Inglehart.....................................................................................................25
Feminisme......................................................................................................................................................26
Multiculturalisme...........................................................................................................................................27
Ecologisme.....................................................................................................................................................27

Nieuwe breuklijnen: na Inglehart.......................................................................................................................27

1

, Extreem-rechts populisme..................................................................................................................................28

Fascisme.............................................................................................................................................................29

Conclusie............................................................................................................................................................29

H4: Democratie en politieke vertegenwoordiging.........................................................................................30

Wat is democratie?............................................................................................................................................30

Een definitie toepasbaar op verschillende types politieke sturing.....................................................................30

minimumVoorwaarden democratie...................................................................................................................31

Illiberale democratie..........................................................................................................................................31

Autoritarisme.....................................................................................................................................................31

Hoe meten we democratie?...............................................................................................................................32

Argumenten voor democratie............................................................................................................................32

Argumenten tegen democratie..........................................................................................................................32

Visies op politieke vertegenwoordiging.............................................................................................................33

Wat is politieke vertegenwoordiging nu precies?..............................................................................................34

Welke vormen kan vertegenwoordiging aannemen?........................................................................................35
1. Mandaat vs. Onafhankelijkheid.................................................................................................................35

Natie vs Deelbelang............................................................................................................................................36

Vertegenwoordiging als afspiegeling.................................................................................................................36

Is de democratie in gevaar( H14 p.431-40).................................................................................................... 37

Golven van democratisering..............................................................................................................................37

Democratic backsliding / democratische regressie............................................................................................38

Democratie in gevaar? => Democratic deficit? => Indicatoren..........................................................................38

Daling politiek vertrouwen.................................................................................................................................39

Democratische audit..........................................................................................................................................39

Conclusie............................................................................................................................................................40

H5: Politieke participatie en sociale bewegingen.......................................................................................... 40

Wat is politieke participatie?.............................................................................................................................40

Patronen in politieke participatie.......................................................................................................................42

Pressiegroepen en Sociale Bewegingen.............................................................................................................43

Zijn PG en SB goede zaken voor de democratie?...............................................................................................44

Wat is het belang van politieke cultuur?...........................................................................................................45

The Civic Culture, Gabriel Almond en Sidney Verba (1963)...............................................................................45

H6 Politieke partijen en partijsystemen........................................................................................................ 47

Historische evolutie van Partijen (historische typologieën)...............................................................................47

2

, Hoe kunnen we partijen classificeren?...............................................................................................................49

Partijsystemen....................................................................................................................................................52

Hoe beweeglijk is het partijlandschap?..............................................................................................................54

H7: Kiessystemen en stemgedrag................................................................................................................. 56

Wat zijn democratische verkiezingen en welke functies vervullen ze?..............................................................56

Wie mag stemmen?...........................................................................................................................................56

Wie gaat (niet) stemmen?.................................................................................................................................57

Hoe kunnen we kiessytemen classificeren.........................................................................................................58

Welke kandidaten zijn gekozen?........................................................................................................................61

Wat zijn de gevolgen van kiessystemen?...........................................................................................................62

Hoe kunnen we stemgedrag verklaren?............................................................................................................63

Conclusie............................................................................................................................................................65

H8: Parlement en regering........................................................................................................................... 65

Scheiding der machten.......................................................................................................................................65

Hoe organiseren parlementen zich?..................................................................................................................66

Welke functies vervullen parlementen...............................................................................................................68

Verhouding parlement-regering........................................................................................................................70

Hoe worden (coalitie)regeringen gevormd?......................................................................................................71

Welke vorm en functie neemt het staatshoofd aan?.........................................................................................71

H11: Federalisme en decentralisatie............................................................................................................. 73

Historische Context............................................................................................................................................73

Staat de staat onder druk?.................................................................................................................................73

Welke vorm van territoriale organisatie bestaan er?........................................................................................74

Hoe ontstaan federaties.....................................................................................................................................75

Voor en nadelen van federalisme.......................................................................................................................76
Hoe worden bevoegdheden verdeeld in federale staten?.................................................................................77

Hoe worden conflicten opgelost?.......................................................................................................................78

Welke rol spelen lokale besturen?.....................................................................................................................80

H12 Internationale Politiek.......................................................................................................................... 80

Geschiedenis van Internationale betrekkingen..................................................................................................81
Globalisering veroorzaakt een “tijd-ruimtecompressie”...............................................................................82
Impact Globalisering......................................................................................................................................83

Waarom een subdiscipline IB?...........................................................................................................................83
Anarchie en de internationale orde..............................................................................................................83

Wat zijn de belangrijkste theorieën van IB?......................................................................................................85

3

, Idealisme........................................................................................................................................................85
Realisme.........................................................................................................................................................89
Kritiek t.a.v. het realisme...............................................................................................................................91
Idealisme vs Realisme....................................................................................................................................92

H13: De Europese Unie................................................................................................................................ 93

Geschiedenis.......................................................................................................................................................93

De instellingen en werking van de Europese Unie.............................................................................................96
Intergouvernementeel...................................................................................................................................96
Supranationaal...............................................................................................................................................96
De Europese Raad..........................................................................................................................................97
De Europese Commissie................................................................................................................................97
De Ministerraad.............................................................................................................................................98
Het Europees Parlement................................................................................................................................98
Het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU).....................................................................................99
Hoe werken deze instellingen samen?..........................................................................................................99
De europese wetgeving.................................................................................................................................99

De Europese unie en politieke wetenschap......................................................................................................100
Multi-level governance................................................................................................................................100
De EU als consensusdemocratie..................................................................................................................101
Democratie en participatie..........................................................................................................................102
Betekenis Europese verkiezingen................................................................................................................103
Toekomst van de Europese Unie: 2 visies...................................................................................................104

H1: WAT IS POLITIEK

 Alles wat te maken heeft met het sturen van de samenleving

POLIS (= stad) = samenleving (geldt voor elke vorm van samen-leven/gemeenschap) vb.
VUB

WAAROM NOOD STURING?

 MENS ALS ZOON POLITIKON (Aristotles) => mensen willen deel uitmaken van de
samenleving en nadenken over sturing => deels correct maar er is nog altijd nood aan
sturing

 Want altijd mogelijkheid tot conflict
 DIVERSITEIT (noden, voorkeuren, visie)
 SCHAARSTE (herverdelen middelen)
 Zorgt voor orde, rust (vb. eigen gezin, je weet wat mag/niet mag => creëert rust en orde)

VARIATIES IN POLITIEK

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.