Hoofdstuk 2,3,4,5,6,7,9 Sociologie
Vak gedoceerd door prof Laermans (6stp)
Ppt's en boek geheel samengevat in deze samenvatting
Redelijk uitgebreid
Af en toe spellingsfouten
Omstreden woord ‘cultuur’ Nood aan strikt beschrijvend cultuurbegrip
Vroeger: ‘hoge cultuur’: perkt woord cultuur in tot in de sfeer van de letteren en schone kunsten
Sociologisch gebruik van cultuurbegrip: twee hoofdlijnen Sluiten aan bij theoretische
referentiekaders (vorige hoofdstukken)
Dominante sociologische benadering: Durkheim
Uitgangspunt: collectief bewustzijn is kern van iedere cultuur: collectief gedeeld geheel van
opvattingen, voorstellingen of representaties
Collectief bewustzijn van een sociaal verband vormt een aparte realiteit
Het is een sociaal feit (op zichzelfstaand)
Bovenindividueel
Aan individuen voorgegeven
Dwingend (want gesanctioneerd)
Cultuur: geheel van gemeenschappelijke opvattingen
Stelt het bestaan daarvan in groepering of sociaal verband gelijk met het daarbinnen gedeelde
gedachtegoed
Mentalistisch cultuurbegrip
= cultuur is een mentaal of ideëel iets, want het gaat om gedeelde opvattingen of gedachten
Drie soorten opvattingen binnen elk gedeelde of collectief gedragen cultuur:
1. Overtuigingen, beliefs
= definities van de werkelijkheid of opvattingen over ‘wat is’ (models of reality)
die zowel op natuurlijke / sociale / individuele werkelijkheid slaan (drie
werkelijkheidsdomeinen)
bv. egocentrisch maatschappijbeeld
Overtuiging dat individuen autonome wezens zijn die zichzelf de wet stellen
Collectieve overtuigingen vormen de grondslag voor gedeelde waarden die
handelingsmotiverend werken
, 2. Waarden
= opvattingen over het wenselijke, over wat moet en nastrevenswaardig is in het licht van
overtuigingen (models for reality)
Waarden veronderstellen ideeën over hoe de werkelijkheid ineen zit
bv. wie gelooft in persoonlijke God, zal het veiligstellen van het persoonlijke zielenheil
belangrijk vinden en naar deze waarden handelen
Waarden werken handelingsmotiverend
Zetten tot algemene levenswijze aan
Zetten aan tot concrete gedragingen/beslissingen
3. Normen
= opvattingen die zeggen hoe het hoort (en wat niet hoort) en die de vorm van concrete
gedragsregelns en handelingsvoorschriften hebben
Formele normen
bv. eigendomsrecht
Overtuigingen Waarden Normen
Drie componenten sluiten op elkaar aan = culturele samenhang of cultuurpatroon
Vaak ook discussies over vertaling van overtuigingen in waarden, en vooral van waarden in
normen
Durkheim:
Binnen modern-westerse cultuur
Basisovertuiging: voorstelling van individuen als vrije en zelfbewuste wezens of subjecten
Individue is tot autonomie of zelfbepaling in staat subject (subjectum = draagvlak)
Twee verschillende interpretaties:
1. Homo economicus
het overwegend egoïstische individu dat in meeste levenssferen zo efficiënt mogelijk ht
eigenbelang laat prevaleren (doelrationeel handelen, volgens Weber)
2. Moreel individualisme
Elke mens wordt als een quasiheilige persoon beschouwt en heeft onschendbare
wezenskern (ziel)
Overtuiging: mens als persoon is bepaald meer dan de optelsom van een bewustzijn
en een lichaam
Ieder mens bezit een absolute waarde
Absolute recht op van fysische en psychische integriteit
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens: vertaalt morele
individualisme in een reeks basisrechten
bv. ethische debatten over abortus of euthanasie
Vertaling in formele normen (bv. mensenrechten) en informele normen (bv.
beleefdheidsnormen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yolienmertens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
