Samenvatting
FARMACO 1
1 Situering farmacologie
1.1 Definities en begrippen
Het woord “geneesmiddel” komt van het Grieks “pharmakon” dat eerst de betekenis had van een
tovermiddel of onbekende stof; waarna de betekenis volgde van een giftig kruid of geneesmiddel.
Nog steeds is de limiet tussen geneesmiddel en toxische stof zeer klein: bepaalde stoffen kunnen
soms geneesmiddel zijn maar zijn soms ook potentieel giftig. Belangrijk hierbij is de toegediende
dosis (Jüngen & Tervoort, 2016). In het medisch-farmaceutisch taalgebruik is een “farmacon” het
werkzame bestanddeel van een medicijn of GM. De term ‘genees’middel is misleidend omdat veel
GM niet genezen. Woorden als “medicijn” en “medicament” zijn neutraler.
Volgens de Belgische wetgeving wordt een geneesmiddel voor menselijk gebruik als volgt
gedefinieerd: “elke enkelvoudige of samengestelde substantie, aangediend als hebbende
therapeutische of preventieve eigenschappen met betrekking tot ziekten bij de mens; of elke
enkelvoudige of samengestelde substantie die bij de mens kan worden gebruikt of aan de mens kan
worden toegediend om hetzij fysiologische functies te herstellen, te verbeteren of te wijzigen door
een farmacologisch, immunologisch of metabolisch effect te bewerkstelligen, hetzij om een medische
diagnose te stellen.”
Volgens de geneesmiddelenwet hoeft een GM dus niet altijd een genezend effect te hebben. GM
betreffen (biologische activiteit) middelen die worden ingezet in de diagnostische, preventieve en
curatieve geneeskunde.
Met de opkomst van de chemische en farmaceutische industrie in de eerste helft van de twintigste
eeuw ontwikkelde de farmacologie zich tot een afzonderlijke tak van de wetenschap.
Farmacologie is de wetenschap die de wisselwerking bestudeert tussen levende organismen en
scheikundige stoffen die in de diagnostische, preventieve en curatieve geneeskunde worden gebruik
(Jüngen & Tervoort, 2013). Farmacologie bestudeert het effect van een geneesmiddel in het
menselijk lichaam.
1.2 Herkomst van het geneesmiddel
Van oudsher worden farmacologisch actieve stoffen geïsoleerd uit planten, micro-organismen en
dieren. Veel geneesmiddelen zijn per toeval ontdekt. Een van de belangrijkste toevalsvondsten is de
ontdekking van de penicilline door Fleming die geleid heeft tot een grote variëteit in antibiotica die
we tegenwoordig ter beschikking hebben. Een ander voorbeeld is deze van de orale anticoagulantia
waarbij de koeien van een Canadese boer niet goed bewaarde klaver aten en stierven aan ernstige
bloedingen. Andere talrijke geneesmiddelen vinden dan weer hun oorsprong in de scheikundige
industrie. Tenslotte kan ook de mens als bron fungeren. Het grootste deel van de hedendaagse
medicatie komt uit de farmaceutische industrie
1
, 1.2.1 natuurlijke producten
1.2.1.1 planten
Kruidenkunde bestaat reeds zeer lang. Men wist welk
kruid goed of schadelijk was: dat werd door overlevering
doorgegeven. Een plant wordt zelden in zijn geheel
gebruikt, meestal gebruikt men enkel de bloemen, de
bladeren, de stengels, het zaad of de vruchten, soms ook
de wortels of de schors, afhankelijk waar zich de actieve
geneeskrachtige stof zich bevindt
Na verloop van tijd werd de scheikundige
structuurformule van het werkzame bestanddeel van veel
planten ontcijferd en zo kan men deze producten nu chemisch namaken, soms zelfs in een
verbeterde vorm; met hogere activiteit, betere stabiliteit, minder bijwerkingen, enz.
De zuivere kruidengeneeskunde (fytotherapie of kruidenleer) blijft aanhang vinden. Fytotherapie is
een behandeling op basis van planten (phytos= planten) en behoort tot de alternatieve
geneeswijzen.
Homeopathie maakt ook veel gebruik van plantaardige bestanddelen maar is geen synoniem van
fytotherapie. De 3 grondpijlers van homeopathie zijn:
- individuele aanpak: de behandeling is gericht op het individu;
- ziekten worden behandeld met een remedie die dezelfde symptomen (als de ziekte) veroorzaakt
waardoor het immuunsysteem wordt aangezet tot een heftige reactie om de ziekte te overwinnen;
- zeer lage dosis: toediening van het GM in een kleine, zeer sterk verdunde dosis dat er wel een
genezende stimulans wordt gegeven, zonder dat er een schadelijke werking optreedt
1.2.1.2 dierlijke oorsprong
- Uit schimmels en bacteriën isoleerde men de meeste antibiotica en enkele antikankerstoffen.
- Vroeger was alle insuline afkomstig van de pancreas van varkens en runderen.
- Varkensvet of reuzel, afkomstig van de varkensbuik, wordt verkregen door het spek te smelten en
vinden hun toepassing in het vervaardigen van zalven
- Levertraan, als bron van vitamine D en A, word gewonnen uit de lever van kabeljauw; en is dus niet
afkomstig van walvissen
- Levende en verzwakte, of gedode pathogene bacteriën en virussen worden soms gebruikt als vaccin
om het lichaam aan te zetten tot de productie van immuunstoffen
- Levende niet-pathogene microben zoals bv. melkzuurbacillen (Lactobacillus) worden gebruikt
wegens hun gunstige fermentatieve werking in één of ander fysiologisch proces
1.2.1.3 van mensen
Niet alleen dierlijke produkten en organen, maar ook menselijke organen en vochten worden
aangewend:
• gebruik van placenta, urine en plasma • toepassen van bloedtransfusies • stamceltherapie
1.2.1.4 van minerale oorsprong (delfstoffen)
- Gebruik van ijzerpreparaten: ter behandeling van anemie
- Gebruik van zink in zalven
- Gebruik van de elementen calcium, magnesium, enz. in vitaminepreparaten zoals Supradyn®.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisavndmm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,19. Je zit daarna nergens aan vast.