Epidemiologie en vatbaarheid voor
parodontitis
- Epidemiologie = Medisch wetenschap leer van de epidemieën (hoe vaak komt iets
voor en de verspreiding van ziekten binnen en een populatie)
- Etiologie = de leer der oorzaak (epidemiologen houden zich ook hiermee bezig)
- Prevalentie = hoe vaak komt iets voor
- Incidentie = hoeveel nieuwe gevallen komen erbij
Hoevaak komt parodontitis voor
- Onderzoek gedaan in Zweden (elke 10 jaar)
- 2013, 600 burgers
- 9% ernstige vorm van parodontitis = 1 op 10 mensen in Nederland
- 1 op 5 last van milde parodontitis in Nederland
Wereldwijd is de prevalentie van ernstige parodontitis 11%, dit is iets meer dan 1 op de 10
mensen.
- Hoe ouder de mensen zijn, hoe vaker parodontitis voor komt.
- Leeftijdscategorie 20 tot 40 jaar, meeste nieuwe incidentie
Verschillende methoden/technieken/instrumenten voor de epidemiologie van parodontale
aandoeningen
- Klinisch onderzoek
- Rontgenologisch onderzoek
- Periodontal Index
- Periodontal disease index
- Full mouth methode
- N.I.D.R. (vs) methode (halve mond)
Samengestelde index voor parodontitis:
- Ontsteking
- Pocket diepte
- Aanhechtingsverlies
- Tandplaque
- Tandsteen
Relatie mondhygiëne (slecht of matig of goed) en parodontitis/parodontale afbraak
Mondhygiëne indexen
- Plaque index
- Mondhygiëne index
- Plaque index
- Plaque index
,Parodontitis > plaque
De relatie tussen parodontitis en meer tandplaque/tandsteen is een feit maar bij ernstige
parodontitis is er zoveel ontsteking dat dat plaque-groei bevorderd. Dus de hoeveelheid
plaque en tandsteen op de tanden en kiezen is direct het gevolg van parodontitis. Dus bij
ernstige parodontitis is het vooral het GEVOLG en niet de OORZAAK.
Wat is parodontitis voor ziekte
- Parodontitis is een ontstekingsziekte in de steunweefsels van de tanden en kiezen.
o De ontstekingsreactie zelf resulteert in parodontale afbraak
Hoe komen sommige mensen aan parodontitis? Oftewel, Wat is de oorzaak van
parodontitis?
- Een abnormale gastheerreactie op de biofilm, dat is gebrek aan ‘’immuun fitness’’
o Gingivitis is in dat opzicht ‘’normaal’’
- Gingivitis: Gingivitis beschouwen we als een normale gastheerreactie op biofilm. Een
normale immuun fitness.
- Parodontitis: Een abnormale gastheerreactie op de biofilm, dat is gebrek aan
‘’immuun fitness’’
o De abnormale gastheerreactie is multi-causaal.
Generiek multi-causaliteit’s model van parodontitis
- Genetische aanleg
- Leefstijl >immuunsysteem beïnvloed (roken, geen vitamine)
- Dysbiotische biofilm > biofilm wordt oud, de verkeerde bacteriën waar het lichaam
ernstig op reageert die nemen de overhand.
- Systemische aandoeningen > suikerziekte, reuma, zwangerschap etc.
- Gebit gerelateerde factoren > overhangende vullingen, kronen, crowding
*AL DEZE MULTI-CAUSALE VERBANDEN MOETEN ALLEMAAL TEGELIJK VOOR KOMEN. Wel
kunnen de taartpunten voor kleinere of grotere maten aanwezig zijn.
Afwijkende immuun fitness > abnormale gastheerreactie
- 3 soorten abnormale gastheerreacties
o Hyper-reactiviteit: lichaam reageert erg heftig, met name neutrofielen
reageert ernstig (genetische aanleg)
o Hypo-reactiviteit: lichaam reageert te soft daardoor kan de ziekte uit de hand
lopen (tekort aan vitamine C of D, AIDS, suikerziekte)
o Geen resolutie: lichaam kan de ontstekingsreactie niet goed stoppen, het
lichaam is niet in staat om een opvlamming/gaande ontstekingsreactie te
dempen. (cytokine, tekort aan omega 3-vetzuren)
Bovenstaande abnormale gastheerreacties resulteren in chronische, periodiek
opvlammende, parodontale ontsteking
,Chronische ontsteking
- Zorgt voor verandering in de subgingivale ecologie
o 2 soorten bacterien:
Suikerbacteriën > veroorzaken cariës
Eiwitbacteriën > veroorzaken parodontitis
Deze groeien uit wanneer er sprake is van parodontitis
- Ontstaan van dysbiotische subgingivale microbioom
De afwijkende gastheer reacties leiden tot een vicieuze cirkel – periodieke opvlamming
- Chronische ontstekingsreacties
- Nieuwe niches (= omgeving) met uitgroei van pathobionten (= eiwitbacteriën die bij
iedereen aanwezig zijn en niet schadelijk zijn maar ze hebben de potentie om wel
schadelijk te zijn)
- Dysbiotische (= uit balans) subgingivale microbioom
- Dominantie van parodontale pathobionten
Interventie bij parodontitis (globaal)
- Subgingivale plaque verwijderen
- Instructie geven aan patiënt (gezond leven, stoppen met roken, suikerziekte onder
controle, poetsinstructie)
Samenvattend
1. Parodontitis is een complexe (= Multi causaal) ziekte
a. Multicausaal en oorzakelijke factoren tegelijkertijd
b. Non-lineair (periodiek opvlammend)
2. Veroorzaakt door afwijkende gastheer reacties (immuun fitness laag)
a. Veranderingen in de ecologie en ontstaan van een dysbiotische microbioom
*Complexe = Multi causaal en non-lineair samengevat
Hoe passen we multicausaliteit en hernieuwde kennis in de praktijk toe?
Verschillende vormen van parodontitis
- Op jonge leeftijd speelt vaak genetische aanleg de grootste rol
- Op oudere leeftijd speelt vaak levensstijl en weerstand van de patiënt een grote rol
De ziekte parodontitis is multifactorieel/multicausaal spelen een rol, alleen de relatieve
bijdragen verschilt.
- De ziekte vlamt periodiek op, het heeft ook te maken met je weerstand.
- De immuun fitness bij deze patiënten is verkeerd, dit kan bijdrage tot een over/onder
reactie
- De hoeveelheid tandplaque/tandsteen is het GEVOLG van parodontitis en niet de
OORZAAK. Er ontstaat dus een nieuw ecosysteem.
- Parodontitis is een ontstekingsziekte, het is een ziekte van de persoon en niet van
iets dat van buiten komt.
, Diagnostiek en behandelplanning bij
parodontitis
Bij parodontitis heb je te maken met een abnormale gastheerreactie die anders verloopt dan
die bij de ontwikkeling van gingivitis. Immuun fitnes speelt hierbij een belangrijke rol.
Screening
- Onderzoek waarbij (een deel van) de algemene populatie wordt onderzocht om
eventuele asymptomatische gevallen van een ziekte op te sporen en deze in een
vroeg stadium beter te kunnen behandelen.
- Screening maakt het mogelijk om ziektes in vroeg-stadium te ontdekken om de ziekte
beter te kunnen behandelen. Ziektes kunnen hierdoor zelfs voorkomen worden.
- Screening is dus een medisch onderzoek bij mensen die geen gezondheidsklachten
hebben.
- De tandheelkundige screening vindt bij voorkeur, jaarlijks plaats.
Parodontale screening
- CPITN = community periodontal index of treatment needs
o Ontwikkeld om bij grote groepen mensen de behandelbehoefte te bepalen.
- DPSI = dutch periodontal screening index
- PPS = Periodieke parodontale screening
CPITN: community periodontal index of treatment needs
Score Pocket Conditie
0 < 3mm Gezond: geen tandsteen, geen retenties, geen bloeding
na sonderen
1 < 3mm Geen tandsteen, geen retenties, wel bloeding na
sonderen op een of meer plekken
2 < 3mm Wel supra- of subgingivaal tandsteen of retenties
3 4-5mm
4 >6mm
Behandelbehoefte CPITN
0. Behoeft geen behandeling
1. Zelfzorg bevorderen
2. Professionele gebitsreiniging/elimineren retentie en zelfzorg bevorderen
3. Scalen (en rootplanen) elimineren retentie en zelfzorg bevorderen
4. Complexe parodontale behandeling: scalen en rootplannen, zelfzorg bevorderen en
mogelijk parodontale chirurgie
CPITN is nauwelijks gebruikt voor zijn
doel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Mondzorgkundenl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.