Samenvatting

Samenvatting Literatuurgeschiedenis Nederlands

0 keer verkocht

Vak
Nederlands

Niveau
VWO / Gymnasium

in deze samenvatting komt de Nederlandse literatuurgeschiedenis vanaf de 19e eeuw tot en met 1975 voor.

[Meer zien]

Voorbeeld 2 van de 6 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 14 maart 2022
Aantal pagina's 6
Geschreven in 2021/2022
Type Samenvatting

romantiek
realisme
na wo ii
naturalisme
tachtig
impressionisme
modernisme
neoromantiek
existentialisme
protestgeneratie

Instelling Middelbare school
Niveau VWO / Gymnasium
Vak Nederlands
School jaar 5

€4,39

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Literatuurgeschiedenis VWO 5

19e eeuw: 1800-1880
In de late 18e eeuw en vooral in de
19e eeuw werden de politieke idealen van de verlichting geleidelijk in praktijk gebracht. Op cultureel
gebied was men toen echter alweer een stap verder: aan het einde van de 18 e eeuw wordt de
verlichting opgevolgd door de Romantiek. Tegen het midden van de 19e eeuw komt naast de
Romantiek een tweede stroming naar voren: het realisme. Rond 1875 is de kracht van beide
uitgewerkt en begint er zowel op maatschappelijk als cultureel gebied een nieuwe tijd, die het Fin de
siècle wordt genoemd.

DE ROMANTIEK:

Men had alles was niet in overeenstemming was met de ideeën van de verlichting afgewezen als
‘romantisch’ (het is dus het tegenovergestelde van de verlichting). Het betekende eerst iets als:
fantastisch, vergezocht en overdreven. Richting het einde van de 18 e eeuw kreeg het een meer
positievere betekenis.

Kunstenaars:
De natuur was onaangetast in de romantiek
Sleutelwoorden: verbeeldingskracht, gevoeligheid en individualisme (kunst moet gericht zijn op
persoonlijke opvattingen i.p.v. op het publiek)

Wetenschappen
De vergelijkende taalwetenschap ontstond, de spelling werd ook geregeld in die tijd.
De literatuurwetenschap kwam op: uit interesse voor het verleden en het exotische ging men niet-
westerse literaturen vertalen.

De romantiek heeft 2 betekenissen:

Zoals in de periode van de romantiek & in de geest van de romantiek: gevoelig, lieflijk en
sentimenteel.

Literatuur
In reactie op het rationalisme van de verlichting leggen de romantische schrijvers de nadruk op het
gevoel. Twee gevoelens spelen een overheersende rol: weltschmerz en sehnsucht. -> het verlangen:
de ideale geliefde, de ideale maatschappij, de ideale vriendschap.

De inspiratie werd uit de middeleeuwen gehaald, hierdoor herleefde het sprookje en de ballade.

De historische en romantische griezelroman kwamen voort uit de gothic novel. In latere gothic
verhalen worden de bovennatuurlijke dingen ontmaskerd, dan spreken we van detective verhaal.

, Literatuurgeschiedenis VWO 5

Romantische schrijvers zijn: Francois Haver Schmidt/Piet Paaltjes en Multatuli

Realisme

De realisten zochten hun onderwerpen niet in de geschiedenis, de mythologie of in hun fantasie,
maar in hen omringende realiteit van alledag. Die ze zo objectief mogelijk trachtten weer te geven.

Fin de Siècle 1880-1900
Het impressionisme en naturalisme komen beide voort uit het realisme.

Het naturalisme

De schrijvers proberen niet alleen de werkelijkheid uit te beelden maar tegelijk te laten zien hoe de
werkelijkheid zo is geworden. De naturalistische werken zijn sterk fatalistisch: het leven wordt
voorgesteld als beheerst door het noodlot. Het leven wordt bepaald door: erfelijke aanleg, milieu
waarin je opgroeit en de tijd waarin men leeft.

Een naturalistische schrijver is Louis Couperus. Hij is een schrijver van realitisch-naturalistische
romans (Eline Vere, de boeken der kleine zielen, van oude mensen, de dingen die voorbijgaan). Ook
van sprookjesromans (Psyche) en klassieke romans.

Het impressionisme

De kunstenaar probeert niet langer de werkelijkheid objectief uit te beelden maar zijn indruk
(impressie) er van.

De beweging van tachtig De allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie

Een echte Nederlandse stroming. Een groep jongemannen heeft genoeg van de vaderlandslievende
en moraliserende poëzie van de dominee-dichters. Zij willen hun gevoel tot uitdrukking brengen. Ze
wenden zich volledig af van het maatschappelijke gebeuren en stellen zich individualistisch op. Hun
uitgangspunt is de waarneembare werkelijkheid

Het naturalisme en impressionisme zijn terug te zien in het werk van een groepje schrijvers dat
debuteerde in de jaren 80, vandaar de naam. Ze zetten zich af tegen voorgangers.

Het werk werd moeilijk geplaatst (hiervan was de gids het belangrijkste), in 1885 oprichting van de
nieuwe gids. Het was een cultureel tijdschrift. In de redactie zaten schrijvers, een jurist en een
politicus.

Ze hadden 2 hoofdprincipes:

- Vorm en inhoud dienen één te zijn. Dus een bepaalde inhoud (wat je schrijft) brengt ook een
bepaalde vorm met zich mee (hoe je het schrijft).
- Kunst is niet het uiten van gemeenplaatsen, van dingen die iedereen vindt. (individualisme)

Frederik van Eeden: romanschrijver, dichter en sociaal hervormer: zijn belangrijkste boeken zijn De
kleine Johannes waarin de ontwikkeling van een kind naar volwassene wordt uitgebeeld, en de
naturalistische roman Van de koele meren des doods, over een morfineverslaafde jonge vrouw.

Herman Gorter: Dichter en politicus, schrijver van Mei, een lang dichtwerk over de zwerftocht van
het meisje Mei. Een symbool voor de lente. En de bundel Verzen. Later schreef hij socialistische
poëzie.

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.