Aantekeningen Radiodiagnostiek OP1.4
OP1.4LRD 1 Techniek in de mammografie
Mammograaf
Op de foto zie je een mammograaf afgebeeld met verschillende
onderdelen van boven naar onder zie je:
- Röntgenbuis
o Laag 25-45 kV
Mammoweefsel is erg zacht weefsel, het heeft van nature laag
intrinsieke contrasten. Om dit af te beelden heb je een laag kV
nodig. Bij een laag kV is er meer absorptie van de röntgenfotonen,
zodat er meer contrast in het beeld is.
o mAs tussen de 20-300
Het mAs wordt bepaald door de belichtingsautomaat.
o Focus 0,3 mm en 0,1 mm
Bij vergroting wordt het klein focus gebruikt van 0,1 mm. Bij de
standaard opnames wordt het groot focus gebruikt van 0,3 mm.
(bij de conventionele RD is het kleine focus 0,6 mm dit is dus groter
dan dit groot focus).
o Hieleffect
Bij mammografie wordt er ook gebruik gemaakt van het hieleffect.
De fotonen die richting de thoraxzijde worden uitgezonden, hebben
een kortere weg door de anode heen. Dit zie je rechts onderin het
uitvergrootte plaatje. We maken hiervan gebruikt doordat we zorgen
dat de tepelzijde aan de anode zijde zit. De fotonen die naar de
tepelzijde toe gaan volgens lijn B, hebben een langere weg door de
anode te gaan. Daar zal dus ook meerdere absorptie al plaatsvinden,
voordat de bundel aankomt bij het object (de borst). Hier maken we
gebruik van omdat de borst bij de tepelzijde vaak dunner is, dus
minder doorstraald volume. Hier komt een betere dosisverdeling uit
en uiteindelijk een betere beeldkwaliteit. Om dit effect te vergroten
wordt de röntgenbuis ook een beetje gekanteld. Het bijkomend voordeel is dan dat de thorax ook
een beetje geschampt is en geen of minder last heeft van de directe bundel.
o FD afstand = 70 cm
Dit is redelijk klein. Dit zorgt ervoor dat er nog meer effect hebt van het hieleffect.
o Wolfraam anode
Dit is voorheen niet altijd zo geweest, omdat we de zachte straling
nodig hadden, maakte we gebruikt van molybdeen. Die heeft een
lagere piek in de karakteristieke straling. Het nadeel hiervan was
dat er een hogere mAs waarde nodig was, om een goede foto te
hebben, dit betekent weer een hogere dosis. Sinds de digitale
detectoren, kan er gebruik gemaakt worden van het wolfraam. Je
kunt dan met een hoger kV de foto’s maken en met een lager mAs
getal. Je krijgt dus dosisreductie. In de afbeelding zie je het
verschil.
o Filtering
Er is filtering nodig om het brede spectrum van de
röntgenstraling, om alle energieën die niet mee doen aan de
beeldvorming, weg te filteren. Je maakt alleen gebruik van de
,straling die iets toevoegt aan de beeldvorming. De filtering gebruikt in de mammograaf met Rhodium
en Zilver.
- Face Shield
Dit is de plastic kap waar de patiënt met haar gezicht tegenaan komt te staan. Het hoofd draait naar
links of rechts afhankelijk van welke borst je af wilt beelden. Dit is heel belangrijk om overprojectie te
voorkomen. De patiënt staat dicht op de directe bundel, dan kan dus haar, neus of schouder snel in
de bundel komen. De kap zorgt ervoor dat de directe bundel beschermd blijft.
- Compressiepaddle
Er zijn een aantal redenen waarom de borst gecomprimeerd
wordt. Dit is voornamelijk om beweging te voorkomen, om een
beter overzicht te verkrijgen van het klierweefsel. Door de
compressie wordt het klierweefsel uitverspreid, hierdoor kun je
er beter doorheen kijken. Doordat we de borst platter maken,
is er ook een minder doorstralend volume dus heb je ook
minder straling nodig. Er zijn verschillende formaten voor
verschillende groottes, dit kun je in de afbeelding zien. Je hebt de
18x24 en 24x29 frameloze paddle, ook is er een frameloze paddle
voor kleine borsten. Er wordt ook gebruik gemaakt van de curved
paddle, deze kan de anatomie van de borst beter volgen (zowel
links-rechts als voor-achter). Een voordeel hierbij is dat je een
betere compressie krijgt en dat het minder pijnlijk is voor de
patiënt. Een nadeel is, is dat het echt goed passend moet zijn, bijv.
met kleine of grote borsten kan het voorkomen dat deze niet
precies in de curve passen.
- Strooistralenrooster
Het strooistralenrooster is in 2 richtingen. Dit reduceert de strooistraling in 2 richtingen, voor de
optimale spatiële resolutie die we willen behalen. Gekruist strooistralenrooster. Dit zorgt voor een
beter contrast. Je wilt alleen het goede signaal uitlezen.
- Detector
Er is sprake van een directe digitale detector. We willen geen gebruik maken van de indirecte,
waarbij de röntgenfotonen eerst worden omgezet in licht.
- AEC Pre-puls
De vorm van de borst kan heel erg variëren. Met behulp van de AEC blijft de detector dosis constant.
Omdat er met lage straling met lage/zachte energieën gewerkt wordt kan er niet gebruik worden
gemaakt van een ionisatiekamer met een meetcel, dan zouden we de ionisatiekamer met meetcel in
beeld krijgen. De oplossing hiervoor is prepuls, dit is een korte vooropname die gemaakt wordt, van
een aantal milliseconden en aan de hand van die gecomprimeerde borstdikte wordt er dus bepaald
wat de parameters zijn. Door het filter, buissppanning en een mAs waarde wordt de pre-puls
gemaakt. Uiteindelijk wordt het ruw databeeld van de pre-puls uitgelezen en daar wordt gemeten
waar de meeste verzwakking is, dus het minste signaal op het beeld. Dit is dus het meest dense
gebied in de mamma, de software gaat aan de hand van dit beeld berekenen hoeveel dosis
er gegeven moet worden voor de echte opname. De detector werkt als het ware op deze
manier als een virtuele meetkamer om de beeldkwaliteit en de dosis te waarborgen. Als je
een mammografie maakt ga je dit horen. Je hoort eerst een korte pre-puls en daarna hoor
je het geluid dat er een foto gemaakt wordt.
Techniek Mammografie – 2D
In de afbeelding zie je een projectieplaatje met 2 afwijkingen. Die worden op elkaar
geprojecteerd. Dit is soms hinderlijk en hier is een nieuwe techniek voor bedacht, en dit is
de tomosynthese.
, Techniek Mammografie Tomosynthese
Dit is een 3D beeld. De tomosynthese heeft als doel om meer informatie
over de diepte te verzamelen en ook te weergeven. Je ziet linksonder de
projectieplaatjes weergegeven, met de individuele projecties. De software
kan hier een synthetisch beeld van maken met de diepte informatie die
verkregen is door de hoeken. Er kunnen dan plakjes gereconstrueerd
worden. Dit kun je op de afbeelding rechtsonder zien, plakjes van 1 mm.
Deze zijn al evenwijdig aan de detector. Hoeveel plakken er
gereconstrueerd worden is afhankelijk van de dikte van de borst, dikte van
het doorstralen volume. Je kunt als het ware door de borst heen gaan scrollen en je hebt geen last
meer van de overprojecties van de boven- en onderliggende weefsels zoals bij 2D.
Techniek Vervolg
Er blijft toch behoefte aan 2D. De radiologen willen
vergelijken met onderzoeken, kleine afwijkingen
opsporen en die zijn allemaal 2D. Gegroepeerde
microkalk is soms ook lastig te zien op een 3D beeld. Er
is een gereconstrueerd 2D beeld, dit beeld heeft alle
informatie uit de 3D. In de afbeelding zie je hier een
voorbeeld van. Je ziet een linker medio-laterale oblique
opnamen (LMLO). Je ziet ook een afwijking, dit zie je in
de bovenkwadrant van de mamma. Een voordeel is het
wegnemen van de overprojecties maar wel de
architectuurverstoring die er zit versterken. Je ziet het
duidelijk in beeld.
OP1.4LRD2 Insteltechniek Mammografie
Standaard Mammogram
Op de afbeelding zie je schematisch afgebeeld dat de klierschijf/mamma
een druppelvorm heeft. Deze 2 richtingen zijn de standaard opnamen
van het mammogram.
- Cranio-caudale opname (CC)
De stralenrichting is van boven naar onder. De borst is gecomprimeerd.
Je hebt dan het overzicht in deze richting.
- Medio-laterale-oblique opname (MLO)
Dit is de schuine richting om het stukje van de oksel goed mee te nemen.
Bij een standaard mammogram worden er 2 richtingen gemaakt van
beide borsten, dus 4 opnames in totaal.
