Samenvatting
Samenvatting oncologie
- Vak
- Instelling
Samenvatting van oncologie in het jaar 2021-22 voor het vak verpleegkundig redeneren en handelen 2 (nu verpleegkundige zorg en communicatie 2)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
sofiecoutteau
Voorbeeld van de inhoud
OncologieFundamentele aspecten van kanker
(ontstaansmechanismen)
Cel- en tumorbiologie
Apoptose of natuurlijke dood gebeurt als
- Cel ergens niet hoort
- Cel wegens gevaarlijke beschadiging beter niet verder groeit
- Weefselhomeostase = strikte regels iv groeien en afsterven
Mitose = aanmaak van nieuwe cellen door celdeling
De celcyclus
Celcyclus (zie anatomie) S-fase (=DNA synthese), M-fase (= mitose), G1-fase en G2-fase
(belangrijk voor chemotherapie)
Het eiwit P53 = controlepunt
DNA schade activatie P53
Geprogrammeerde celdood
Voorkomt celdeling: eerste reparatie
Carciogenese: ontstaan van kanker
Evenwichtsstoornis tussen celgroei en celdood
2 belangrijke genen bij normale celdeling
- Oncogenen = geeft groen licht aan de cel om te delen
- Tumorsuppresorgenen = laat de celdeling stoppen
=> Komen in elke gezonde cel voor
Fout bij oncogen: cel wordt veel te actief dochtercellen die actiever en agressiever is (aan
een hoog tempo blijven verder delen)
Fout bij tumorsuppressorgen dochtercel kan niet stoppen met delen
Kanker is een meerstappenproces
Eerste stap: mutatie bij dochtercellen (onschuldig)
Tweede stap: dochtercellen van die cellen hebben ook die ene mutatie
Mutaties stapelen op
Initiatie = essentiële veranderingen in de cel, maar nog geen kanker
Definitie = induceren van de verandering in de cel (niet voldoende om een kankercel
te ontwikkelen)
Promotie = cellen krijgen klein zetje om kankercellen te worden
Definitie = een proliferatie ontstaat in de geïnduceerde cel
Carcinogenese proces: positief of negatief gemoduleerd worden
Onder invloed van: modulatie door genetische, virale, chemische, fysische,
hormonale, immunologische factoren
1
,Positieve modulatie
- Versnelt proces
- Verkort latente periode tussen initiatie en kankerontwikkeling
- Versterkt intensiteit
- Verandert de aard van de kanker
Negatieve modulatie:
- Vertraagt proces
- Verlengt de latentieperiode
- Vermindert de intensiteit
- Verandert de aard van de kanker
Hoe tumoren groeien, woekeren en zich in het lichaam
verspreiden
1 cm in diameter = 1g = 1 miljoen cellen: symptomen = tumordetectiegrens
Preklinische periode = de tijd tussen het ontstaan van de tumor en de tumordetectiegrens
Benigne- (goedaardige) versus maligne (kwaadaardige) tumoren
2 belangrijke opmerkingen
- Niet alle vormen van kanker doen zich voor als een tastbaar gezwel
- Niet alle tastbare gezwellen zijn kwaadaardig: ze kunnen ook goedaardig zijn
Eigenschappen maligne vs benigne
2
,Invasie en metastasering
Hierdoor: kankercellen toegang tot lymfebanen en versleept worden naar lymfeklieren
Vermogen tot infiltratieve groei ingroei in aanliggende organen of in lichaamsholten
metastasen kunnen vormen
Metastase bepaald prognose
Bij kwaadaardige epitheliale tumoren: kunnen epitheliale basaalmembraan passeren
(gebruiken dezelfde mechanismen als lymfocyten en macrofagen)
Tijdens groeiproces: grilligerige vorm met slechte begrenzing delen van de tumor groeien
verder en invaderen in de omliggende normale weefsels of organen
Tijdens groeiproces kunnen stukjes van de tumor loskomen verspreiden via bloed- of
lymfevaten = metastasering
Oorspronkelijke tumor = primaire tumor
Benigne tumoren = tumoren die mooi omlijnd groeien zonder te invaderen en te
metastaseren
Maligne tumoren = tumoren die snel groeien, onregelmatig begrensd zijn, in omliggende
weefsels en organen invaderen en voor metastasen zorgen
Angiogenese
Angiogenese = aanmaak van bloedvaten: eigenschap van een tumor
Tumor scheidt een stof uit: vasculaire-endotheelgroeifactor bloedvaten in de directe
omgeving van de tumor stulpen uit en groeien in de richting van de tumor
=> RESULTAAT: tumor heeft eigen bloedvatennetwerk (dus voorzien van zuurstof en
voedingsstoffen)
Tumorimmunologie: de afweer van de tumoren
Antigenen = op de wanden van de invasieve cellen
Antistoffen = de stoffen die de witte bloedcellen produceren en de lichaamsvreemde cellen
kunnen vernietigen
Kankercellen worden niet door het lichaam afgebroken omdat het ontstaat uit een
lichaamseigen stof geen antigenen aanwezig
Bij sommige kankercellen wel afweer zoals borstkanker en darmkanker
Redenen waarom ons lichaam kankercellen niet afweren
- Tumorantigenen zijn onvoldoende zichtbaar
- Kankercellen delen zich te snel en immuunsysteem kan de aanval niet volgen
Classificatie van tumoren
2 grote groepen
Solide tumoren = vaste tumoren, ontstaan in 1 bepaald orgaan
Niet-solide tumoren = ontstaan in diverse plaatsen van het lichaam
o Ontregeling cellen (bloedcellen) dus gaan verspreiden
3
, Onderverdeling in stadia
Stadium 1: tumor bevindt nog op de plaats waar hij ontstaan is en is nog niet in omliggende
weefsels doorgegroeid
Stadium 2: tumor is doorgegroeid in omliggende weefsel, maar blijft dicht bij primaire tumor,
nog geen kankercellen in de lymfeklieren of andere organen
Stadium 3: kankercellen verspreiden in lymfeklieren in de omgeving van de originele tumor
Stadium 4: tumor heeft zich ook verspreid in de rest van het lichaam
TNM-classificatie
Beschrijft grootte of de lokale uitbreiding van de primaire tumor (T), aantasting van de
lymfeklieren (N) en de metastasen op afstand (M)
T = tumor
T1 = klein
T4 = groot
N = nodus
NO = geen uitzaaiingen in eerste lymfeknoop
N1 = wel uitzaaiingen in eerste lymfeknoop
N2 = uitzaaiingen in verder gelegen lymfeklieren
M = metastase op afstand
M0 = geen uitzaaiingen in andere organen
M1 = wel uitzaaiingen in andere organen
Epidemiologie van kanker
Incidentie van kanker
1/3e krijgt kanker
60 000 nieuwe kankerpatiënten per jaar
Vooral oudere mensen 67% van vrouwen en 78% van mannen die ouder zijn dan 60 jaar bij
de diagnose
Epidemiologische kernbegrippen
Incidentie: #nieuwe gevallen/100 000 personen per jaar
Prevalentie: hoeveel mensen op een bepaald moment aan een ziekte lijden (hoge incidentie
betekent dat veel mensen de ziekte ooit kregen)
Hoge incidentie + beperkte prevalentie = een ziekte die over het algemeen snel geneest
Remissie = symptoomvrij, bloedbeeld is gezond, andere onderzoeken vertonen geen
tekenen van kanker MAAR patiënt is niet genezen (pas na 5 jaar in remissie)
Recidief = herval
Prognose = bv vijfjaars- of tienjaarsoverleving van 75%
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sofiecoutteau. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 81113 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen