Vroegmoderne geschiedenis samenvatting: boek + artikels +
hoorcolleges.
Inhoud
Expansie.................................................................................................................................................3
Transatlantische slavenhandel...............................................................................................................5
Religie.....................................................................................................................................................5
Staatsvorming.........................................................................................................................................8
Verlichting en Wetenschappelijke Revolutie........................................................................................10
Globalisering.........................................................................................................................................13
Politieke revoluties...............................................................................................................................14
Industriele revolutie/maatschappelijke veranderingen........................................................................17
Samenvatting Artikels (vroeg)Modern:.................................................................................................20
Week 1.................................................................................................................................................20
Early Modern Expansion and the Politicization of Oceanic Space – Elizabeth Mancke.....................20
Slavery and the new history of capitalism – Trevor Burnard & Giorgio Riello..................................20
Benjamin J. Kaplan: Fictions of Privacy: House Chapels and the Spatial Accommodation of Religious
Dissent in Early Modern Europe.......................................................................................................21
Michael Wintle: Islam as Europe’s ‘Other’ in the Long Term: Some Discontinuities........................22
Maarten Prak: Citizens, Soldiers and Civic Militias in Late Medieval and Early Modern Europe:.....23
Luciano Pezzolo: Republics and principalities in Italy:......................................................................24
Anthony Pagden: Introduction: What is enlightenment?.................................................................24
Ann Thompson: (why) does the Enlightenment matter?..................................................................25
Frederick Cooper: What is the concept of Globalization good for? An Afrikan Historian’s
perspective.......................................................................................................................................25
Takeshi Hamashita: Silver in regional economies and the world economy:.....................................26
Week 6:................................................................................................................................................26
Armitage en Subrahmanyam: The age of revolution in global context. 1760-1840..........................26
Polasky: revolutions without borders...............................................................................................27
Week 7:................................................................................................................................................27
frederick en nederveen: Local advantage in a global context. Competition, adaptation and
resilience in textile manufacturing in the ‘periphery’, 1860–1960...................................................27
Griffin: introduction..........................................................................................................................28
Vroegmodern Hoorcolleges:.................................................................................................................29
1: Expansie:...........................................................................................................................................29
HC2: Reformatie...................................................................................................................................30
,HC 3: Militaire revolutie & staatsvorming:...........................................................................................31
HC 4: Verlichting en Wetenschappelijke Revolutie...............................................................................33
HC 5: Globalisering:..............................................................................................................................35
HC 6: Atlantische revoluties..................................................................................................................37
HC 7: Arbeid vóór en tijdens de Industriële revolutie:..........................................................................39
,Vroegmodern boek: Concepten en personen:
Expansie
Begrip Definitie
Bride wealth Een som geld door de bruidegom betaald aan de bruid of familie. Voorbeeld van de relatief hoge
status van vrouwen in zuid-oost Azie.
Ptolemy’s Een periode van grote interesse in kartografie en navigatiehulpen zag een herintroductie van
geography ptolomy’s geography. Een document waarin alle geografische kennis uit de oudheid verzamelt was.
Conquistador Een spaanse ontdekkingsreiziger/soldaat die voor de spaanse kroon de nieuwe wereld ging
veroveren.
Inca empire Oude samenleving in huidig Peru. Kracht van Inca’s lag in bureaucratische efficientie. Hoofdstad
Cuzco. Verdeeld in 4 regio’s die weer in provincies waren verdeeld. Ten tijde van Spaanse inval
waren de inca’s verzwakt door burgeroorlog over opvolging en ziekte (pokken waarschijnlijk) door
contact met spanjaarden. Veroverd door Francisco Pizarro . Leider Atahualpa nodigde de
spanjaarden ook uit, maar werd ook gegijzeld. Losgeld betaald. En ook weer allianties gesmeed met
lokale bevolking. Belangrijke zaken waren: militaire superioriteit spanjaarden. Gebruik maken
onvrede in rijken.
infectieZiektes
Captaincies Zo heette de manier van bestuur waarop portugal hun rijk in zuid amerika organiseerde. Erfelijke
uitkeringen van land werden gegeven aan edelen en loyale beambten. Over tijd kreeg de
monarchie veel zeggenschap over de captaincies. Hiernaast hadden Spanjaarden en portugezen in
latijns amerika veel invloed op de kerk. Hiermee kon plaatselijke bevolking geindoctrineerd
worden.
Columbian De verspreiding van dieren, planten en ziektes tussen europa en de nieuwe wereld. Door de
exchange ontdekkingsreizen. Graan, paard, schapen, geiten, infectieziektes naar amerika. Tomaten, peper,
bonen, tabak, aardappel naar europa.
Caravel Een driemast zeilschip. Door meer zeilen en een roer in de achtersteven was minder bemanning
nodig. Dus, verder zeilen, met meer lading. Kon beladen worden met kanonnen.
Treaty of In het westen, de amerika’s was veel strijd tussen portugal en spanje. In 1494 werd met dit verdrag
tordesillas alles links van een denkbeeldige lijn aan spanje en rechts aan portugal geschonken. Met behulp van
Paus alexander 6.
Aztec empire Een alliantie tussen ‘mexica’ volken en veroverde geallieerden. Geleid door Moctezuma 2 met
hoofdstad Tenochtitlan. Geavanceerde wiskunde en astronomie. Sociaal gelaagde samenleving,
adel, leger, geestelijken en gewone volk. Verslagen door Hernan Cortes door allianties met vijanden
van inca’s (Tlaxcala), en ziektes (pokken). Kenmerkend is dat spanjaarden werden verwelkomd.
Hierna moctezuma gegijzeld.
Belangrijke zaken waren:
militaire superioriteit spanjaarden. Gebruik maken onvrede in rijken.
infectieZiektes
Viceroyalties Spaans territorium in zuid amerika was verdeeld in twee ‘viceroyalties’ Nieuw-Spanje en Peru later
kwamen er daar nog 2 bij: Nieuw-Granada en La Plata. In elk territorium zat een viceroy met
militaire en burgerlijke macht. De viceroy overzag een audiencia, een verzameling rechters. De
samenleving was zoals Spanje gebaseerd op steden, die elk een stedelijk bestuur hadden.
Encomienda Een spaans systeem om gebruik te maken van de plaatstelijke bevolking. Ze eigenden zich het recht
system toe groepen van de plaatselijke bevolking met geweld te werk te stellen en tribuut betalingen te
eisen.
Dit werd bevestigd voor de wet in 1512. Leidde echter tot debatten in Spanje zelf. 1542, limieten op
autoriteit encomienda houders > opstanden onder elite > repartimento (nieuw spanje) en mita
(peru): percentage inwoners moest voor een periode van het jaar werken. Inheemse bevolking stier
snel uit, door geweld en ziektes.
Valladolid Debat in Europa over hoe omgegaan moest worden met inheemse bevolking.
debate Argumenten voor verovering en geforceerde bekering: beschermen voor kannibalisme etc.
Argumenten tegen: inheemse bevolking is rationeel en onschuldig.
Europese ontdekkingsreizen:
, Oorzaken van ontdekkingsreizen:
- Economisch: na de zwarte dood was er populatiegroei en meer vraag naar luxeproducten als
kruiden. Handelsroutes naar oosten onbegaanbaar (ottomanen). Dus ontdekkingsreizen.
- Religie: Overzeese versie van reconquista. Verbreiden van het geloof.
- Renaissance: interesse in nieuwe dingen, mensen en gebieden.
Ontdekkingsreizen werden mogelijk gemaakt door innovaties op scheepbouw en navigatie gebied.
Portugal: doelen:
- Militaire glorie.
- Moslims bekeren
- Goud, slaven en een overzeese route naar Azie vinden.
Portugezen begonnen met suiker plantages op Atlantische eilanden. Daarna gefortificeerde
handelsposten in Afrika. Ze voegden zich in al bestaande handelsnetwerken.
Op den duur opgewerkt tot entreepoort van Aziatische goederen, met geweld veroverd op
islamitische staten.
Spanje: doelen:
- Verschillende soort kolonisatie; verovering van bestaande rijken, kolonisatie en assimilatie.
- Ze zagen in dat westelijke passage naar Azie te moeilijk was, dus concentreren op Nieuwe
wereld.
- Azteken en Inca rijk veroverd door infectieziekten, militaire superioriteit en allianties met
tegenstanders van die rijken.
- Met verovering van die rijken waren zilvermijnen ontdekt. Mijnen werden belangrijkste
industrie, hier ook slaven voor aangevoerd. Met winst de expansie en legers betaald. Echter
grote financiële problemen.
Nieuwe debatten:
Debatten over uitbuiting van slaven (encomienda systeem).
- 1542: nieuwe wetgeving. Limiet aan autoriteit van encomienda leiders.
- Door te kort aan inheemse werkers repartimiento/mita ingevoerd.
Door ontdekkingsreizen waren er nieuwe ideeën over superioriteit of inferioriteit van verschillende
rassen. Religie zorgde voor cultureel contact. Ook vond er uitwisseling plaats in culturele en
wetenschappelijke ideeën.
Amerika Westen
Veel godendom Christendom, katholiek, militant
Oorlogvoering gericht op levend vangen Technologisch geavanceerd
(mensoffers)
Onderling grote conflicten door religie en Geografische verbondenheid (handel) maar ook
kannibalisme (makkelijk allianties te smeden) conflicten.
Minder dieren, minder immuniteit Samenleven met dieren/ ziektes.
Bartholemew Diaz: Kaap de goede hoop gerond
Vasco da Gama: Ronde kaap de goede hoop en ging naar India. (doel: handelsroute naar azie)
Christoffel Columbus: Geonaan, religieus. Ontdekte Amerika 1492.
