Wonde is een verbreking continuïteit van de huid. Er bestaat een kans dat kiemen het
lichaam kunnen binnendringen. Er zijn verschillende soorten wonden:
- Chirurgische wonden (in het ziekenhuis aangebracht), deze zijn vaak netjes recht en
genezen probleemloos. Deze kunnen gaan infecteren, dus moeten goed
geobserveerd worden.
- Traumatische wonden (verwondingen van de huid ten gevolge van buitenaf)
- Oncologische wonden (ontstaan ten gevolge van tumor of uitzaaiingen)
- Decubitus (ontstaan bij bedlegerige patiënten of bejaarden)
- Brandwonden
Wondgenezing
Fase 1: Reactiefase
Het lichaam gaat spontaan reageren op een wond met een bloedingsfase. Er vloeit bloed uit
de wonden wat beperkt moet worden. Enerzijds door vasoconstrictie (samentrekken van
bloedvaten). Anderzijds gaat het bloed stollen. Het bloed gaat stolsels vormen met
fibrinedraden. Ze zorgen dat de wondranden met elkaar gaan verkleven door het netwerk
van de fibrinedraden.
Vervolgens krijgen we de ontstekingsfase (inflammatiefase). Hierin worden dode cellen en
micro-organismen opgeruimd. In deze fase zitten klassieke verschijnselen: Rubor (roodheid),
calor (warmte), dolor (pijn), tumor (zwelling) en functio leasa (functieverlies). De bloeding is
gestopt, maar er zijn nog dode lichaamscellen en bacteriën in de wond. Deze zaken moeten
opgeruimd worden. In de buurt van de wonden gaan de bloedvaten uitzetten, dit is
vasodilatatie. Hierdoor worden witte bloedcellen (macrofagen) aangevoerd, die ervoor
zorgen dat de dode cellen en bacteriën opgeruimd worden. Dit proces noem je fagocytose.
Door deze vasodilatatie krijg je het verschijnsel rubor en calor. Door de wonden zijn de
lymfevaten, die normaal het vocht afvoeren, beschadigd. De afvoer van vocht verloopt nu
minder snel en hierdoor ontstaat het verschijnsel tumor. Er ontstaat een zwelling rondom de
wond. Doordat de lichaamscellen beschadigd zijn gaan er bepaalde gifstoffen ontstaan en
gaan de pijnzenuwen prikkelen. Hierdoor ontstaat het verschijnsel pijn. Als laatste ontstaat
natuurlijk functio leasa bij een wond.
Fase 2: Regeneratiefase
In deze fase wordt de verloren lederhuid vervangen door nieuw weefsel en de wonde wordt
gesloten. Er worden nieuwe collageenvezels en nieuwe bloedvaten gevormd (angiogenese).
Deze genezing gebeurt van beneden naar boven en van buiten naar binnen toe. De opening
gaat sluiten en er ontstaat wondcontractie. De wondranden worden naar elkaar toe
gebracht. Dat nieuwe weefsel dat ontstaat heet granulatieweefsel. Dit weefsel is vitaal,
vochtig, het is mooi rood en je herkent er kleine korreltjes in.
Fase 3: Rijpingsfase
Dit is de fase die het langst duurt. Gemiddeld een halfjaar tot twee jaar. Het litteken moet
rijpen. De kleur gaat van rood naar wit. Het litteken wordt kleiner en soepeler.
, Soorten wondgenezing
- Primaire wondgenezing
Er wordt op een vlotte manier granulatieweefsel gevormd. Dit zien we vaak bij kleine
wonden met gladde, goed doorbloede wondranden die niet erg wijken. Het is
belangrijk dat er geen factoren aanwezig zijn die de wondgenezing belemmeren.
Denk aan vreemde lichamen, contaminatie (niet steriel) of necrose (afsterven van
weefsel).
- Secundaire wondgenezing
Dit zijn meestal grotere, diepere wonden met onregelmatige wondranden die meer
wijken. Er is een bemoeilijkte genezing door contaminatie, infectie of vreemde
lichamen. Dit komt vaak voor bij vasculaire (bloedvaten) problemen of diabetes. De
wondgenezing duurt hierdoor langer.
Wondclassificatie
- WCS-model
Dit is een classificatie model waarin de wonden worden opgedeeld in 3 kleuren.
Zwart, geel en rood.
Bij de zwarte wonden is het wondoppervlak bedekt met een zwarte korst, necrose
(eindstadium van celdood). Zolang er dood weefsel in de wonden aanwezig is kan het
wondgenezingsproces niet opstarten. Eerst moet het necrotisch weefsel verwijderd
worden.
De gele wonden (exsuderend) maken veel wondvocht. Indien er een infectie in de
wonden aanwezig is dan is dit vocht vaak pus of etter. De wonden zijn bedekt met
een geel-eiwit beslag. De bedoeling is dat het wondvocht geabsorbeerd en gereinigd
moet worden.
De rode wonden zijn de wonden met granulatieweefsel. Deze wonden moeten
vochtig blijven. Dat is optimaal voor de wondgenezing. Vooral moet het nieuwe
granulatieweefsel beschermd worden voor factoren van buitenaf.
- TIME-model
Dit is een acroniem dat via vier letters aangeeft hoe men een wonde beschrijft.
o T = tissue = weefsel. We gaan kijken of het weefsel goed doorbloed is, vitaal
is, niet vitaal is, of dat er necrose aanwezig is.
o I = Infection = infectie. Tekenen van infectie?
o M = Moisture = vochtbalans. Is het te droog? Te veel vocht?
o E = Edge = voorwaarden. Wijkende wondranden? Verweking?
Wondomgeving?
Sluiten van chirurgische wonde:
- Draadjes of hechtingen
De draad wordt genoteerd op het uiteinde van de naald. De naald is altijd halfkrom.
Dit om de weefsels vlot te kunnen oppakken en naar zich toe te kunnen trekken.
De hechtingen kunnen onderverdeeld worden in enkelvoudige hechtingen en
doorlopende hechtingen:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper christinebuter. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.