Week 1
Literatuur 1
Het EVRM is gekoppeld aan de raad van europa en het Hof in straatsburg. Het gaat vaak
om lastige kwesties zoals de Urgenda-zaak.
De oprichting van de raad van europa ging niet met consensus, vele wilde gewoon doorgaan
met soevereiniteit van de landen. In het statuut van oprichting staat de waarborging van
individuele vrijheid en beginselen van de democratische rechtsstaat centraal.
Het beleid van de raad wordt bepaald door het Comité van Ministers, deze bestaat uit alle
lidstaten. 1 keer per jaar komen de ministers van Buitenlandse zaken samen, elke week ‘at
deputy level’ een permanente vertegenwoordiger. Het is anders dan de raad van ministers
een orgaan van aanbevelingen, resoluties en verklaringen om samenwerking te stimuleren.
Wel maakt het de verdragen zoals EVRM.
De parlementaire vergadering is anders dan het Europees parlement niet rechtstreeks
gekozen, het bestaat uit nationale parlementsleden. De vergadering heeft geen wetgevende
bevoegdheden maar politieke invloed.
Het Comité en de vergadering worden ondersteund door een onafhankelijk secretariaat.
Het VN-Handvest had een artikel dat het vertrouwen in de fundamentele rechten van de
mens hersteld diende te worden, dit was de universele verklaring van de rechten van de
mens. Om van de verklaring wat nuttigs te maken is de raad van europa gemaakt. Het
EVRM gaat alleen om de klassieke rechten, geen sociaal-economische onderwerpen. Eerst
was het idee dat er alleen een negatieve verplichting was, geen rechten schenden, later
bleek dat er ook een positieve is.
Bij oprichting van het EVRM was betwist hoe en wie er mocht handhaven. Uiteindelijk kwam
er een hof, Europese hof voor de Rechten van de Mens, met individueel klachtrecht. Deze
waren beide facultatief, je kon alleen klagen tegen een partij die dit accepteerde en alleen
uitspreken over klachten gericht tot staten die rechtsmacht van het hof hebben aanvaard.
De klachten, nadat nationale middelen uitgeput waren, gingen eerst naar de commissie
voor de rechten van de mens, deze keek of de klacht ontvankelijk was en of er niet een
simpele oplossing was. Als de staat niet de rechtsmacht had erkend dan ging de zaak naar
het Comité van ministers. Het hof kon een billijke genoegdoening toekennen, ze kon niet
strijdige nationale handelingen ongedaan maken.
Er kwamen steeds meer klachten binnen, er is nu dus strengen beleid, voldoet de klacht niet
aan alle formele eisen wordt deze gelijk onontvankelijk verklaard. Nog steeds was het
allemaal echter nog inefficiënt, daarom kwam het elfde protocol. De commissie en en het
hof werden gefuseerd om dubbel werk te verminderen. Dit ‘nieuwe’ hof zou ook voltijd in
zitting zijn, de rechtsmacht zou niet meer facultatief zijn en ook het individueel klachtrecht is
nu per definitie door alle partijen aanvaard. De rechters werden nu ook onafhankelijk van
hun regering en moesten simpelweg voorzitters zijn van de rechtsorde die zij kende.
,Het nieuwe systeem stuurt een klacht eerst naar een Comité van drie rechters, deze kan
niet ontvankelijkheid verklaren als de casus dit aangeeft. Komt het niet tot deze beslissing
wordt de klacht voorgelegd aan een kamer van zeven rechters, deze kan ook nog niet
ontvankelijkheid bepalen. In deze kamer is een nationale rechter ex officio deelnemer, deze
zorgt voor informatie, als deze al eerder bij de zaak betrokken is geweest kan de
aangeklaagde staat verzoeken een andere rechter aan te wijzen.
Er zijn verschillende gronden om ontvankelijkheid weg te nemen art. 35 EVRM. Er is geen
actio popularis, geen anonieme klachten, er moet nadeel zijn, ne bis in idem, misbruik van
het recht en de kennelijk ongegronde klacht: Als een artikel duidelijk niet een bepaald
voorval beschermd, recht om te huwen geeft geen positieve verplichting voor de regering om
een vrouw te geven.
De uitspraak van de Kamer is bindend, er is recht op genoegdoening en er wordt toegezien
dat er geen herhaling is. Als er aanleiding is tot ernstige vraag betreffende interpretatie kan
de zaak naar de ‘grote kamer’. Dit kan ook bij uitzonderlijke gevallen als een soort intern
appel art. 43.
Hoewel het proces is gestroomlijnd, duurt het alsnog lang. Voorlopige maatregelen kunnen
getroffen worden als onherstelbare schade dreigt, als iemand dreigt te worden uitgezet waar
onmenselijke behandeling te wachten staat bijvoorbeeld.
Het was nog niet gestroomlijnd genoeg daarom kwam protocol 14, deze maakte de
ontvankelijkheidseis van nadeel. Ookl maakte het de mogelijkheid van evident ongegronde
zaken af te doen door een enkelvoudige kamer art. 27.
,Protocol 14 maakte ook de rechters meer onafhankelijk door het zittingstermijn te verlengen
en onherkiesbaar te maken.
Wat protocol 14 ook heeft gedaan is de mogelijkheid gecreëerd voor de EU om toe te treden
tot het EVRM, voor het eerst kon een organisatie bij het EVRM. Het idee was dat de EU
zoveel bevoegdheden had dat het van belang was ook de EU te onderwerpen aan de eisen
van het verdrag. EU is nog niet toegetreden en als ze dit wil doen moeten ook alle lidstaten
toestemming geven.
Onder die VK, die meende dat het hof wat te ver was binnengetreden in de soevereiniteit
van de staten, kwam protocol 15 en 16. 15 Had subsidiariteit centraal, de staten moesten de
rechten waarmaken het hof moet hier toezicht op houden maar mag wel een margin of
appreciation laten. Het 16e protocol gaf de hoogste nationale rechter de optie een niet
bindend advies over een zaak te krijgen van het hof.
De EVRM vormt collectieve handhaving, er is een gezamenlijke europese
verantwoordelijkheid tot beschermen van mensenrechten. Hieruit vloeit ook het
statenklachtrecht voort, dit wordt minder gebruikt dan het individueel klachtrecht, maar bij
zaken als mh17 is het alsnog belangrijk. Systematische schendingen komen in minder
ernstige zaken vaker voor, vaak gaat het over een patroon maar ook bij een individueel
geval kan systematische schending geconstateerd worden.
De individuele rechtsbescherming ziet vooral op het opsporen van foutjes in goed
functionerende rechtstaten. Dat wil niet zeggen dat ernstige zaken omtrent bijvoorbeeld
foltering ongehoord zijn.
Vooralsnog de grootste rol van het hof is de uitleg van het verdrag geven, of dit nu in een
zaak of advies is. Hiermee kan een simpele zaak toch gevolgen hebben voor geheel europa.
Cruciaal is de bepaling dat het EVRM een living instrument is en daarmee op dynamische
wijze uitgelegd dient te worden. Dit geeft dat het aan de ene kant nu nog relevant is maar
aan de andere kant wel steeds nieuwe betekenis wordt gegeven aan artikelen. Andere
beginselen zijn dat waarborgen van het verdrag practical and effective moeten zijn, het
beginsel van positieve verplichting (effectieve bescherming eist soms actief optreden), geen
vierde instantie (het hof kan alleen een beetje geld krijgen, niet vrijspreken), EVRM is geen
grondwet van Europa dit wil het ook niet zijn, Streven naar eenheid niet harmonisatie
(margin of appreciation).
De margin of appreciation is afhankelijk van het onderwerp, sociaal economische
onderwerpen krijgen grote marge maar dingen als lijfstraffen hebben zeer weinig marge.
In de Nederlandse rechtsorde geldt het EVRM zoals uitgelegd door het EHRM, dit geeft dat
uitspraken met algemene conclusies veel invloed kunnen hebben op onze rechtsorde.
, Jurisprudentie
Jurisprudentie (in Reader B)
EHRM 15 september 2009, 7245/09 ("Blondje" t. Nederland):
Man zei een Nederlander te zijn, werd aangehouden en in vreemdelingenbewaring gezet. Hij
meende geldig Id te hebben gegeven en zou daarom onrechtmatig vastgehouden zijn, het
hof achte niet dat NL zijn ID kon vaststellen en aanvaarde daarom niet de klacht
EHRM 4 mei 2010, 15906/08 (Schuitemaker t. Nederland),
Bijstand persoon moest zoeken naar een baan om niet verminderde bijstand te krijgen, dit
vond ze niet goed aangezien ze meende dat dit geforceerd werk van ‘any kind’ is.Dit kwam
door de verandering van ‘suitable’ naar ‘generally accepted’ werk. De klacht mocht wel
aangezien recht dat het risico meebrengt dat EVRM geschonden wordt ook als klacht mag.
Nederland mag wel eisen dat er gezocht wordt naar werk voor de bijstand. En dwangarbeid
is niet generally accepted.
EHRM 9 oktober 2018, 29593/17 (Corallo t. Nederland),
Man is in sint maarten gearresteerd, had hoge bloeddruk maar dokter maakte hem beter en
zij dat hij gezond was. Hij werd overgezet naar Curaçao en mocht niet weg aangezien groot
vluchtgevaar. Een andere dokter zei later dat hij een ongezonde tong had en hoge
bloeddruk. Klacht dat hij mishandeld was was ontvankelijk, de omstandigheden in de cel
waren slecht en daarom is artikel 3 overtreden. Ook klaagde hij dat hij onrechtmatig was
vastgehouden, echter waren er extraditie onderhandelingen dus artikel 5 is niet geschonden.
Nederland moet betalen L.
EHRM 15 oktober 2020, 7338/16 (Chaloub en Camara t. Nederland),
2 Mensen werden misschien uitgezet maar daar zouden ze gender mutilatie krijgen.
Verblijfsvergunning aangevraagd, afgewezen, klacht bij EHRM, nederland geeft
verblijfsvergunning, mensen haalde vraag bij hof weg, zaak is weg door art. 37 EVRM.
EHRM 13 juli 2021, 40792/10 (Fedotova e.a. t. Rusland),
Russia's refusal to provide any legal recognition to same-sex couples violated the applicants'
human rights under Article 8 of the European Convention on Human Rights.
Hoorcollege 1
Salah Skeekh beroept zich op het folteringsartikel aangezien Nederland zich blootstelt aan
het onmenselijk behandelen dat hij te wachten staat in Somalië. Ook dient hij een interim
maatregel in, een noodoproep dat op niet terugkeer bare schade slaat. Het hof zegt
inderdaad dat artikel 3 geschonden zou worden door de uitzetting. Resultaat is dat bij
uitzettingsbeleid meer aandacht moet zijn voor omstandigheden en kwetsbare positie.
Aanleiding europees recht was het vrijuit handelen van de Nazi’s. Het recht moet van te
voren een optie hebben om jezelf te beschermen, zoals odysseus zich vast bond aan de
mast om langs de sirenes te varen.