H35 plant structuur en groei
p. 810 t/m 835
H35.1 Organisatie van planten
Planten bestaan uit drie belangrijke
onderdelen: wortels, stammen en bladeren.
Elk onderdeel heeft voornamelijk zijn eigen
functies en verschillen daardoor erg in
uiterlijk en opbouw.
Wortels
Wortels hebben als voornaamste functie:
- verankeren van de plant
- absorptie mineralen en water
- opslaan van koolwaterstoffen en
andere reserves
De eerste wortel die ontstaat is de primary
root wat ook het eerste is wat uit het zaadje
komt. Hieruit groeien vertakkingen welke
lateral roots worden genoemd. Bij veel
planten wordt water en mineralen in de
punten van de wortels opgenomen. Aan
deze punten zitten veel wortelharen wat voor
oppervlaktevergroting zorgt.
Verschillende wortels
taproot
Veel lange, rechtopstaande planten hebben een t aproot systeem. Dit is een wortel systeem
waarbij de primary root uitgroeit tot een lange verticale wortel. Het nut hiervan is, is dat de
plant in staat is hoger te groeien met als voordelen, de mogelijkheden om
- beter bij het licht te kunnen
- beter pollen en zaadjes af te kunnen geven
- of, de taproot wordt gebruikt als opslag.
adventitious root
kleine vaatplanten of planten die kwetsbaar zijn voor grazers, hebben a dventitious roots.
Ze vormen een netwerk wat zorgt voor extra verankering
, Stammen
functies:
- de bladeren en scheuten een zo goed mogelijk positie geven voor fotosynthese
- verhogen van de reproductieve delen, waardoor de verspreiding van pollen groter
wordt
- Groene stammen kunnen ook nog fotosynthetiseren
- sommige andere functies die niet altijd voorkomen:
- Voedselopslag, bij aardappelen (tubers of rhizomes)
- Aseksuele reproductie, bij aardbeien (stolons)
opbouw:
- nodes, vertakkingen met bladeren
- internodes, het stukje stam tussen twee nodes in
- apical bud, de knop aan het uiteinde van elke vertakking of stam
- hier vindt de meeste groei plaats
- axillary bud, (okselscheut), heeft de mogelijkheid om uit te groeien in een doorn, een
bloem, of een laterale tak.
Bladeren
functies:
- licht opvangen
- gasuitwisseling
- temperatuur regelen
- afweer tegen herbivoren en pathogenen
veel functies zijn een beetje tegenstrijdig
(haartjes op het blad helpen bij afweer, maar
gaan gasuitwisseling tegen), hierdoor zijn er veel
verschillende bladeren.
opbouw:
- blade, het blad zelf
- petiole, het steeltje wat het blad aan de
stam verbind
- vaten
- monocots vaak parallel, even dik
- eudicots vaak vertakt netwerk
soms zijn er bladeren met extra functies, zoals:
- steun
- bescherming (cactus)
- opslag (ui)
- reproductie